< John 7 >
1 After this, Jesus spent his time going from place to place in Galilee. He did not want to do so in Judea because the Jews were out to kill him.
Pa aga, Yesu kaweriti kankugendagenda kulaa ku Galilaya. Kafiriti ndiri kugendagenda kumkowa wa Yudeya toziya wakulu wa Wayawudi waweriti wankufira kumlaga.
2 But as it was almost time for the Jewish festival of the Tabernacles,
Shipindi sha msambu gwa Wayawudi gwa visasa guweriti gwapakwegera.
3 his brothers told him, “You ought to leave and go to Judea so your followers will be able to see what miracles you can do.
Su, walongu wakuwi wamgambira, “Guwuki panu gugendi Yudeya, su wafundwa waku wawoni vitwatira vyagutenda.
4 No one who wants to be famous keeps what they do hidden. If you can do such miracles, then show yourself to the world!”
Muntu katenda ndiri vitwatira kwa kubada pakafira kamanikani kwa wantu. Toziya gutenda vitwatira avi, guleki wantu wa pasipanu poseri wavimani kuusu gwenga.”
5 For even his own brothers really didn't believe in him.
Ata walongu wakuwi wamjimira ndiri.
6 Jesus told them, “This is not my time to go, not yet; but you can go whenever you want, for any time's the right time for you.
Yesu kawagambira, “Shipindi shangu shashifaa shankali kusoka. Mwenga kila shipindi shifaa.
7 The world has no reason to hate you, but it does hate me, because I make it clear that its ways are evil.
Wantu wa pasipanu hapeni wizi kuwakalalira mwenga, neni wankalalira toziya neni ntakula kwawu kuwera matendu gakuwi gadoda.
8 You go on to the festival. I'm not going to this festival because this is not the right time for me, not yet.”
Mwenga mgendi kumsambu. Neni hapeni ng'endi ku msambu aku vinu, toziya saa yaneni yaifaa yankali kusoka.”
9 After saying this he stayed behind in Galilee.
Katakuliti aga, shakapanu kendereyiti kulikala Galilaya.
10 After his brothers left to go to the festival, Jesus also went, but not openly—he stayed out of sight.
Walongu wakuwi pawagenditi kala kumsambu, Yesu kagenditi viraa, kumbiti kagenditi ndiri pawamlola ira kagenditi kwa kulififa.
11 Now at the festival the Jewish leaders were searching for him and kept on asking, “Where is he?”
Wakulu wa Wayawudi waweriti wankumsakula ku msambu aku. Womberi wakosiya, “Ka koshi?”
12 Many people in the crowds were complaining about him. Some said, “He's a good man,” while others argued, “No! He deceives people.”
Kuweriti mapwepweziyu nentu kuusu Yesu mulipinga lya wantu. Wamonga watakuliti, “Yesu ndo muntu muheri.” Na wamonga watakuliti, “Ndala! Kankuwapayira wantu.”
13 But no one dared to speak openly about him because they were afraid of what the Jewish leaders would do to them.
Kumbiti kwahera muntu yakatakuliti kuusu Yesu paweru, toziya waweriti wankuwatira wakulu wa Shiyawudi.
14 When the festival was halfway through Jesus went to the Temple and began to teach.
Msambu agu pagusokiti pakati na kumalirika, Yesu pakagenditi ku Numba nkulu ya Mlungu, kanjiti kufunda.
15 The Jewish leaders were very surprised, and asked, “How does this man have so much learning when he hasn't been educated?”
Wakulu wa Shiyawudi walikangashiti nentu, walongiti, “Iwera hashi muntu ayu kerewa nentu, nayomberi kagenditi ndiri kushuli?”
16 Jesus answered, “My teaching is not from me but from the one who sent me.
Yesu kawankula, “Shilii shanfunda shilawa kwaneni ndiri, ira shilawa kwa Mlungu, ndo mweni yakantumiti.
17 Anyone who chooses to follow what God wants will know if my teaching comes from God or if I'm only speaking for myself.
Muntu yakafira kutenda galii gagafira Mlungu, haguvimani handa mafundu gangu galawa kwa Mlungu, ama neni nfunda kwa uwezu wangu namweni.
18 Those who speak for themselves want to glorify themselves, but someone who glorifies the one who sent him is truthful and not deceitful.
Muntu yakatakula kwa uwezu wakuwi mweni, kankusakula uzyumi wakuwi mweni. Kumbiti ulii yakasakula uzyumi wa ulii yakantumiti, ayu ndo mwaminika na mngati mwakuwi kwahera ufyangu woseri.
19 Moses gave you the law, didn't he? Yet none of you keeps the law! Why are you trying to kill me?”
Hashi, Musa kakupanana ndiri Lilagaliru? Ata hangu, kwahera ata yumu gwenu yakalijimila Lilagaliru. Hashi, mfira mndagi?”
20 “You're demon-possessed!” the crowd replied. “No one's trying to kill you!”
Lipinga lya wantu limwankula, “Gwenga gwana shamshera! Gani kafira kukulaga?”
21 “I did one miracle and you're all shocked by it,” Jesus replied.
Yesu kawankula, “Kwana liuzauza limu lyantenditi, namwenga mlikangashiti.
22 “However, because Moses told you to circumcise—not that it really came from Moses, but from your forefathers before him—you perform circumcision on the Sabbath.
Musa kawalagaliriti mwenga muwayingiziyi jandu wana wenu, shitiba ashi sha Musa ndiri ira wambuyi wenu ndo wanjiti kushitenda shitiba ashi na mumwingiziya jandu mwana mulishaka lya Kwoyera.
23 If you circumcise on the Sabbath to make sure that the law of Moses isn't broken, why are you angry with me for healing someone on the Sabbath?
Handa pamumwingiziya mwana jandu mulishaka lya Kwoyera su mleka ndiri Lilagaliru lya Musa, iwera hashi munkalalira neni toziya numponiziya muntu mulishaka lya Kwoyera?
24 Don't judge by appearances; decide what is right!”
Mleki kutoza kwa kunja hera, mtozi kwa shipimu sha teratera.”
25 Then some of those from Jerusalem began wondering, “Isn't this the one they're trying to kill?
Wantu wamu wa Yerusalemu watakuliti, “Ndo ayu ndiri, muntu yawamsakula wamlagi?
26 But see how openly he's speaking, and they're saying nothing to him. Do you think the authorities believe he's the Messiah?
Mloli! Kawagambira pota na kufifa, womberi watakula ndiri shintu shoseri kuusu yomberi! Hashi, iwezekana kuwera wakulu wavimana nakaka kuwera muntu ayu ndo Kristu?
27 But that's not possible because we know where he comes from. When the Messiah comes, nobody will know where he's from.”
Kumbiti Kristu pakaweriti kankwiza, kwahera muntu yoseri yakavimaniti kuwera Kristu hakalawili koshi, kumbiti tuvimana kuwera muntu ayu kwakalawira!”
28 While he was teaching in the Temple, Jesus called out in a loud voice, “So you think you know me and where I'm from? However, I did not come for my own sake. The one who sent me is true. You don't know him,
Yesu pakaweriti kankufunda Mnumba nkulu ya Mlungu, yomberi katakuliti kwa liziwu, “Mumana neni na muvimana kwanawa? Niza ndiri kwa uwezu wangu mweni. Ulii yakantumiti ndo mwaminika nentu, mwenga mumana ndiri,
29 but I know him, for I come from him, and he sent me.”
Kumbiti neni numumana, toziya ndawa kwakuwi, ndo mweni yakantumiti.”
30 So they tried to arrest him, but no one laid a hand on him because his time had not yet come.
Womberi wafiliti kumkamula Yesu, kumbiti kwahera muntu yakaweza kumbata yomberi toziya saa yakuwi yankali kusoka.
31 However, many of the crowd did put their trust in him. “When the Messiah appears, will he do more miraculous signs than this man has done?” they said.
Wantu wavuwa mulipinga wamjimiriti na walonga, “Kristu pakiza hakatendi mauzauza nentu kuliku aga gakatenditi muntu ayu?”
32 When the Pharisees heard the crowd whispering this about him, they and the chief priests sent guards to arrest Jesus.
Mafalisayu wapikiniriti wantu pawapwepa visoweru avi kuusu Yesu. Su womberi pamuhera na watambika wakulu wa Numba ya Mlungu wawatumiti wanjagila wambati Yesu.
33 Then Jesus told the people, “I'll be with you just a little longer, but then I'll return to the one who sent me.
Yesu katakula, “Nankali namwenga kwa shipindi shididini, su hanumugenderi ulii yakantumiti.
34 You'll search for me but you won't find me; and you can't come where I'm going.”
Hamunsakuli kumbiti hapeni mumoni, toziya hapeni mwizi pahala palii panwera.”
35 The Jews said to each other, “Where could he be going that we couldn't find him? Is he planning to go to those scattered among the foreigners, and teach the foreigners?
Wakulu wa Shiyawudi walitakuziana weni, “Muntu ayu hakagendi koshi ndo peni hapeni tumpati? Hakagendi kwa lushi zya Wagiriki ndo peni wantu wetu Wayawudi pawalikala na hakawafundi Wagiriki?
36 What does he mean by saying, ‘You'll search for me but you won't find me; and you can't come where I'm going’?”
Kamanisha shishi pakatakula, ‘Hatumsakuli kumbiti hapeni tumwoni na palii pahala pakawera hapeni tuwezi kusoka?’”
37 On the last and most important day of the festival, Jesus stood up and shouted out in a loud voice, “If you're thirsty, come to me and drink.
Lishaka lya kupelera lya msambu agu liweriti lishaka likulu. Yesu kagolokiti na kutakula kwa liziwu likulu, “Yakayumuluwa, kizi kwaneni,
38 If you trust in me, you will have streams of life-giving water flowing out from within you, as Scripture says.”
na yoseri yakanjimira neni kalandi. Gambira Malembu Mananagala ntambu yagalembwa, ‘Yakanjimira neni lushemba lwa mashi ga ukomu haganyiririki kulawa mumoyu mwakuwi.’”
39 He was referring to the Spirit that those who trusted in him would later receive. The Spirit hadn't been given yet because Jesus hadn't yet been glorified.
Yesu katakuliti aga kuusu Rohu, ndo mweni yawamjimira yomberi hawamuwanki. Shipindi shilii, Rohu Mnanagala kaweriti kankali kusoka toziya Yesu kaweriti kankali kukwiswa.
40 When they heard these words, some of the people said, “This man is definitely the Prophet!”
Wantu wamu pakati pa lipinga lilii wapikiniriti visoweru avi, watakula, “Nakaka muntu ayu ndo ulii mbuyi gwa Mlungu!”
41 Others said, “He is the Messiah!” Still others said, “How can the Messiah come from Galilee?
Wamonga watakula, “Ayu ndo Kristu!” Kumbiti wamonga watakuliti, “Kristu hapeni kizi kulawa ku Galilaya!
42 Doesn't Scripture say that the Messiah comes from David's lineage, and from David's home town of Bethlehem?”
Malembu Mananagala galembwiti hangu kuwera Kristu hakaweri mushiyiwuku sha Mfalumi Dawudi na hakayiwuki ku Betirehemu, lushi lyakalikaliti Dawudi.”
43 So the crowd had a strong difference of opinion about him.
Su, kulawiriti malekaniru kuusu yomberi pakati palipinga lilii lya wantu.
44 Some wanted to arrest him, but nobody laid a hand on him.
Wantu wamu wafiriti kumbata Yesu, kumbuti kwahera yakajeriti kumbata.
45 Then the guards returned to the chief priests and the Pharisees who asked them, “Why didn't you bring him in?”
Wanjagila pawawuyiti kwa Watambika wakulu na Mafalisayu, womberi wawakosiya, “Iwera hashi mumjega ndiri Yesu?”
46 “Nobody ever spoke like this man does,” the guards replied.
Wanjagila wawankula, “Kwahera muntu yakapatiti nakamu kutakula gambira muntu ayu ntambu yakatakuliti!”
47 “Have you been fooled too?” the Pharisees asked them.
Mafalisayu wawakosiya, “Hashi na mwenga wakuzyangani viraa?
48 “Has a single one of the rulers or Pharisees believed in him? No!
Hashi, muwoniti kala yumu gwa wakulu wa wantu, ama yumu gwa Mafalisayu yakamjimiriti?
49 But this crowd that knows nothing about teachings of the law—they're damned anyway!”
Lipinga ali lya wantu livimana ndiri Lilagaliru lya Musa, lipangirwa!”
50 Nicodemus, who had previously gone to meet Jesus, was one of them and asked them,
Yumu gwa Mafalisayu kaweriti Nikodemu ndo mweni pakwanjira paliya kamgenderiti Yesu. Su, kawagambiriti womberi,
51 “Does our law condemn a man without a hearing and without finding out what he actually did?”
“Lilagaliru lyetu liweza ndiri kumtoza muntu pamberi pa kumpikinira kwanja na kuvimana shakatenda”
52 “So you're a Galilean as well, are you?” they replied. “Check the Scriptures and you'll discover that no prophet comes from Galilee!”
Womberi wamwankula, “Hashi, gwenga viraa gulawira Galilaya? Su kagabetuli Malembu Mananagala, nagwenga haguwoni kuwera Galilaya hapeni kalawiri mbuyi gwa Mlungu!”
53 Then they all went home,
Kila muntu kagenditi ukaya.