John 12
1 Six days before the Passover Jesus went to Bethany, to the home of Lazarus who had been raised from the dead.
Sex dögum fyrir páska kom Jesús til Betaníu, þar sem Lasarus bjó, sá sem hann hafði reist upp frá dauðum,
2 There a dinner was arranged in his honor. Martha helped serve the food while Lazarus sat at the table with Jesus and the others guests.
og nú var haldin veisla Jesú til heiðurs. Marta þjónaði til borðs og Lasarus sat við sama borð og Jesús.
3 Mary brought a pint of pure nard perfume and anointed Jesus' feet, wiping them dry with her hair. The scent of the perfume filled the whole house.
Þá var það að María tók fram krukku með dýrum ilmsmyrslum úr nardussafa og smurði fætur Jesú, og þurrkaði þá síðan með hári sínu. Við þetta fylltist húsið af sætum ilmi.
4 But one of the disciples, Judas Iscariot, who would later betray Jesus, asked,
Júdas Ískaríot, einn lærisveina hans – sá sem síðar sveik hann – sagði þá:
5 “Why wasn't this perfume sold and the money given to the poor? It was worth three hundred denarii.”
„Þetta ilmsmyrsl er gífurlega dýrt. Það hefði átt að selja það og gefa fátækum andvirðið.“
6 He wasn't saying this because he cared about the poor but because he was a thief. He was the one who looked after the disciples' money and he often took some for himself.
Þetta sagði hann ekki vegna þess að honum væri annt um fátæka, heldur sá hann um fjárreiður lærisveinanna og dró stundum undan til eigin þarfa.
7 “Don't criticize her,” Jesus replied. “She did this in preparation for the day of my burial.
Jesús svaraði: „Láttu hana í friði. Hún var að undirbúa útför mína.
8 You'll always have the poor here with you, but you won't always have me here.”
Þú getur hjálpað fátækum, en samvistir okkar eru brátt á enda.“
9 A large crowd had found out that he was there. They came there not just to see Jesus but because they wanted to see Lazarus, the man Jesus had raised from the dead.
Þegar almenningur í Jerúsalem frétti að Jesús væri að koma, flykktist fólk til að sjá hann og Lasarus – þann sem hann reisti upp frá dauðum.
10 So the chief priests planned to kill Lazarus as well,
Af þessari ástæðu ákváðu æðstu prestarnir að taka Lasarus líka af lífi,
11 since it was because of him that many Jews were no longer following them but putting their trust in Jesus.
því að hans vegna höfðu margir framámenn yfirgefið þá og voru farnir að trúa því að Jesús væri Kristur.
12 The following day the crowds of people who had come for the Passover festival heard that Jesus was on his way to Jerusalem.
Daginn eftir flaug sú frétt um alla borgina að Jesús væri á leiðinni til Jerúsalem. Tóku þá margir hátíðargestanna pálmagreinar sér í hönd, gengu niður veginn á móti honum og hrópuðu: „Frelsarinn! Frelsarinn! Guð blessi konung Ísraels! Dýrð sé Guði!“
13 They cut off palm branches and went to welcome him, shouting, “Hosanna! Blessed is the one coming in the name of the Lord. Blessed is the king of Israel.”
14 Jesus found a young donkey and rode on it, as Scripture says:
Jesús hafði ungan asna að reiðskjóta og rættist þar með spádómur er þannig hljóðar:
15 “Don't be afraid, daughter of Zion. Look, your king is coming, riding a donkey's colt.”
„Óttist ekki, Ísraelsmenn, því að konungur ykkar kemur til ykkar, hógvær og ríðandi á ösnufola!“
16 At the time, Jesus' disciples did not understand what these things meant. It was only later when he was glorified that they realized what had happened had been prophesied and applied to him.
(Lærisveinar hans skildu ekki að nú var þessi spádómur að rætast. En þegar Jesús var farinn til dýrðar sinnar á himnum, áttuðu þeir sig á hve margir spádómar höfðu ræst fyrir augum þeirra, án þess að þeir veittu því athygli.)
17 Many in the crowd had seen Jesus call Lazarus from the tomb and raise him from the dead and were telling the story.
Fólkið, sem sá Jesú reisa Lasarus upp frá dauðum, sagði frá þeim atburði,
18 That was the reason so many people went to meet Jesus—because they had heard about this miracle.
og það varð til þess að margir fóru út til móts við Jesú – fólkið hafði heyrt um þetta stórkostlega kraftaverk.
19 The Pharisees said to one other, “Look, we're getting nowhere. Everyone's running after him.”
Þá sögðu farísearnir hver við annan: „Við höfum tapað! Sjáið þið: Allur heimurinn eltir hann!“
20 Now some Greeks had come to the festival to worship.
Grikkir nokkrir, sem komnir voru til Jerúsalem á páskahátíðina,
21 They came to Philip of Bethsaida in Galilee, and said, “Sir, we'd like to see Jesus.”
heimsóttu Filippus, en hann var frá Betsaída. „Herra, “sögðu þeir við hann, „okkur langar að hitta Jesú.“
22 Philip went and told Andrew. Then they both went to Jesus and told him.
Filippus sagði Andrési frá þessu og fóru þeir báðir til Jesú til að láta hann vita.
23 Jesus replied, “The time has come for the Son of man to be glorified.
Jesús svaraði þeim og sagði, að nú væri komið að því að hann sneri aftur til dýrðar sinnar á himnum og bætti síðan við: „Ég verð að falla og deyja líkt og hveitikornið, sem fellur í moldina og deyr. Ef ég dey ekki, þá verð ég einsamall, eins og yfirgefið fræ, en dauði minn mun hins vegar leiða af sér mörg ný „hveitikorn“– ríkulega uppskeru, því margir munu eignast nýtt líf.
24 I tell you the truth: unless a grain of wheat is planted in the soil and dies, it remains just one grain. But if it dies, it produces many more grains of wheat.
25 If you love your own life you will lose it, but if you don't love your own life in this world you will keep your life forever. (aiōnios g166)
Ef þið elskið líf ykkar hér á jörðinni, þá tapið þið því, en ef þið fórnið því, þá eignist þið eilífa dýrð í staðinn. (aiōnios g166)
26 If you want to serve me you need to follow me. My servants will be where I am, and my Father will honor anyone who serves for me.
Ef þessir Grikkir vilja verða lærisveinar mínir, segið þeim þá að koma og fylgja mér, því að þjónar mínir verða að vera þar sem ég er. Ef þeir fylgja mér, mun faðirinn heiðra þá.
27 Now I am troubled. What should I say? ‘Father, save me from this coming time of suffering?’ No, for this is why I came—to go through this time of suffering.
Nú er sál mín sárhrygg. Ætti ég þá að biðja svo: „Faðir, hlífðu mér við því sem bíður mín?“Nei, það er einmitt ástæðan til þess að ég kom.
28 Father, show the glory of your character.” A voice came from heaven, saying, “I have shown its glory, and I will show it again.”
Faðir, gerðu nafn þitt dýrlegt.“Þá kom rödd af himni, sem sagði: „Ég hef þegar gert það dýrlegt og mun aftur gera það dýrlegt.“
29 The crowd that was standing there heard it. Some said it thundered; others said an angel had spoken to him.
Mannfjöldinn heyrði röddina og héldu sumir að það hefði verið þruma, en aðrir sögðu að engill hefði talað við hann.
30 Jesus told them, “This voice spoke not for my sake, but for yours.
Þá sagði Jesús við fólkið: „Röddin kom ykkar vegna, en ekki mín vegna.
31 Now is the judgment of this world; now the prince of this world will be thrown out.
Nú er stund dómsins runnin upp yfir þennan heim. Og þá verður Satan, höfðingja þessa heims, varpað á dyr.
32 But when I am lifted up from the earth I will attract everyone to me.”
Ég verð hafinn upp (á krossinum) og mun draga alla til mín.“
33 (He said this to point out the kind of death he was going to die.)
Með þessum orðum gaf hann til kynna hvernig hann myndi deyja.
34 The crowd responded, “The Law tells us that the Messiah will live forever, so how can you say the Son of man must be ‘lifted up’? Who is this ‘Son of man’?” (aiōn g165)
„Býstu við dauða þínum?“spurði fólkið. „Okkur skilst að Kristur eigi að lifa að eilífu og að hann muni aldrei deyja. Af hverju segirðu að hann muni deyja? Um hvaða Krist ertu að tala?“ (aiōn g165)
35 Jesus replied, “The light is here with you for a little longer. Walk while you have the light so that the darkness doesn't overtake you. Those who walk in the dark don't know where they're going.
Jesús svaraði: „Enn um sinn mun ljós mitt skína á meðal ykkar. Gangið því í ljósinu meðan hægt er, áður en myrkrið skellur á, því eftir það getið þið ekki lengur ratað rétta leið.
36 Put your trust in the light while you still have it so that you can become children of light.” When Jesus had told them this, he left and hid himself from them.
Trúið á ljósið meðan tími er til og þá verðið þið ljósberar.“Að svo mæltu yfirgaf Jesús þá og faldi sig fyrir þeim.
37 But despite all the miracles he had done in their presence, they still did not trust in Jesus.
Þrátt fyrir öll kraftaverkin sem hann hafði gert, trúðu fæstir því, af mannfjöldanum, að hann væri Kristur.
38 This fulfilled the message of Isaiah the prophet who said, “Lord, who has believed what we told them? To whom has the Lord's power been revealed?”
Þetta kom heim og saman við það sem Jesaja spámaður hafði sagt: „Drottinn, hver mun trúa okkur? Hver mun líta á hin miklu kraftaverk sem vitnisburð um þig?“
39 They were not able to trust him, and as a result they fulfilled what Isaiah also said:
Þeir gátu sem sagt ekki trúað, enda hafði Jesaja einnig spáð eftirfarandi:
40 “He blinded their eyes, and made their minds dull, so that their eyes would not see, and their minds would not think, and they would not turn to me—for if they did I would heal them.”
„Guð hefur blindað augu þeirra og hert hjörtu þeirra, svo að þeir hvorki sjá né skilja, til að þeir snúi sér til mín og ég geti læknað þá.“
41 Isaiah saw Jesus' glory and said this in reference to him.
Þessi orð Jesaja voru spádómur um Jesú, því að hann hafði séð dýrð Krists í sýn.
42 Even so many of the leaders did trust in him. However, they did not openly admit it because they did not want the Pharisees to expel them from the synagogue,
Samt trúðu ýmsir af leiðtogum þjóðarinnar að Jesús væri Kristur. En þeir vildu ekki láta það í ljós af ótta við að farísearnir bönnuðu þeim að sækja guðsþjónustur í samkomuhúsunum.
43 loving human admiration more than God's approval.
Hrós manna var þeim meira virði en dýrð Guðs.
44 Jesus called out, “If you trust in me you're not just trusting in me but also in the one who sent me.
Nú hrópaði Jesús: „Sá sem trúir mér, trúir sjálfum Guði sem sendi mig.
45 When you see me, you're seeing the one who sent me.
Þegar þið sjáið mig, sjáið þið þann sem sendi mig.
46 I have come as a light shining into the world, so if you trust in me you won't remain in the dark.
Ég er ljós sem kom til að skína í þessum dimma heimi, svo að þeir sem mér treysta, þurfi ekki framar að ganga í myrkrinu.
47 I don't judge anyone who hears my words but doesn't do what I say. I came to save the world, not to judge it.
Ég dæmi ekki þá sem óhlýðnast orðum mínum, því að ég kom til að frelsa heiminn en ekki til að dæma hann.
48 Anyone who rejects me and does not accept my words will be judged at the end-time judgment in accordance with what I have said.
Þeir sem hafna mér og mínum boðskap, verða dæmdir á degi dómsins, eftir sannleikanum sem ég hef flutt.
49 For I'm not speaking for myself but for my Father who sent me. He is the one who instructed me what to say and how to say it.
Það sem ég hef sagt eru ekki mín orð, heldur hef ég flutt ykkur það sem faðir minn bauð mér að segja.
