John 11
1 A man named Lazarus was sick. He lived in Bethany with his sisters Mary and Martha.
A był chory pewien [człowiek], Łazarz z Betanii, z miasteczka Marii i jej siostry Marty.
2 Mary was the one who had anointed the Lord with perfume and wiped his feet with her hair. It was her brother Lazarus who was sick.
A to była ta Maria, która namaściła Pana maścią i wycierała jego nogi swoimi włosami. Jej to brat, Łazarz, chorował.
3 So the sisters sent a message to Jesus: “Lord, your close friend is sick.”
Siostry więc posłały do niego [wiadomość]: Panie, oto ten, którego miłujesz, choruje.
4 When Jesus heard the news he said, “The end result of this sickness will not be death. Through this God's glory will be revealed so that the Son of God may be glorified.”
A gdy Jezus to usłyszał, powiedział: Ta choroba nie jest na śmierć, ale na chwałę Bożą, aby przez nią był uwielbiony Syn Boży.
5 Even though Jesus loved Martha, Mary, and Lazarus,
Jezus zaś miłował Martę i jej siostrę, i Łazarza.
6 and had heard that Lazarus was sick, he remained where he was for two more days.
A gdy usłyszał, że choruje, został jeszcze dwa dni w miejscu, w którym przebywał.
7 Then he told the disciples, “Let's return to Judea.”
Lecz potem powiedział do swoich uczniów: Chodźmy znowu do Judei.
8 The disciples replied, “Rabbi, just a few days ago the Jews were trying to stone you. Do you really want to go back there now?”
Uczniowie mu powiedzieli: Mistrzu, Żydzi dopiero co usiłowali cię ukamienować, a znowu tam idziesz?
9 “Aren't there twelve hours in a day?” Jesus replied.
Jezus odpowiedział: Czyż dzień nie ma dwunastu godzin? Jeśli ktoś chodzi we dnie, nie potknie się, bo widzi światłość tego świata.
10 “If you walk during the day you don't stumble because you can see where you're going by the light of this world. But if you walk during the night you stumble because you have no light.”
A jeśli ktoś chodzi w nocy, potknie się, bo nie ma w nim światłości.
11 After telling them this, he said, “Our friend Lazarus has fallen asleep, but I'm going to go there and wake him up!”
To powiedział, a potem dodał: Łazarz, nasz przyjaciel, śpi, ale idę, aby obudzić go ze snu.
12 The disciples said, “Lord, if he's sleeping then he'll get better.”
Wtedy jego uczniowie powiedzieli: Panie, jeśli śpi, będzie zdrowy.
13 Jesus had been referring to the death of Lazarus, but the disciples thought he meant actual sleep.
Ale Jezus mówił o jego śmierci, lecz oni myśleli, że mówił o zaśnięciu [zwykłym] snem.
14 So Jesus told them plainly, “Lazarus is dead.
Wówczas Jezus powiedział im otwarcie: Łazarz umarł.
15 For your sake I'm glad I wasn't there, because now you will be able to trust in me. Let's go and see him.”
I ze względu na was raduję się, że mnie tam nie było, abyście uwierzyli. Ale chodźmy do niego.
16 Thomas, the Twin, said to his fellow-disciples, “Let's go too so we can die with him.”
Wtedy Tomasz, zwany Didymos, powiedział do współuczniów: Chodźmy i my, aby z nim umrzeć.
17 When he arrived, Jesus learned that Lazarus had been in the tomb for four days.
Kiedy Jezus przyszedł, zastał go już cztery dni leżącego w grobie.
18 Bethany was just two miles from Jerusalem,
A Betania była niedaleko Jerozolimy, [w odległości] około piętnastu stadiów.
19 and many Jews had come to console Mary and Martha at the loss of their brother.
A wielu Żydów przyszło do Marty i Marii, aby je pocieszyć po [stracie] brata.
20 When Martha found out that Jesus was coming, she went to meet him, but Mary stayed at home.
Gdy Marta usłyszała, że Jezus nadchodzi, wybiegła mu naprzeciw. Ale Maria siedziała w domu.
21 Martha said to Jesus, “Lord, if you'd been here, my brother wouldn't have died.
I powiedziała Marta do Jezusa: Panie, gdybyś tu był, mój brat by nie umarł.
22 But I'm certain that even now God will give you whatever you ask.”
Ale i teraz wiem, że Bóg da tobie, o cokolwiek go poprosisz.
23 Jesus told her, “Your brother will rise again.”
Jezus jej odpowiedział: Twój brat zmartwychwstanie.
24 “I know he will rise again in the resurrection at the last day,” Martha answered.
Marta mu powiedziała: Wiem, że zmartwychwstanie przy zmartwychwstaniu w dniu ostatecznym.
25 Jesus said, “I am the resurrection and the life. Those who trust in me will live, even though they die.
I powiedział do niej Jezus: Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we mnie wierzy, choćby i umarł, będzie żył.
A każdy, kto żyje i wierzy we mnie, nigdy nie umrze. Czy wierzysz w to? (aiōn g165)
27 “Yes, Lord,” she replied, “I believe you are the Messiah, the Son of God, the one expected to come to this world.”
Odpowiedziała mu: Tak, Panie. Ja uwierzyłam, że ty jesteś Chrystusem, Synem Bożym, który miał przyjść na świat.
28 When she had said this, she went and told her sister Mary in private, “The Teacher's here, and asking to see you.”
A to powiedziawszy, poszła i potajemnie zawołała swoją siostrę Marię, i powiedziała: Jest tu Nauczyciel i woła cię.
29 As soon as she heard, Mary quickly got up and went to see him.
Gdy tylko ona to usłyszała, zaraz wstała i poszła do niego.
30 Jesus hadn't arrived in the village yet. He was still at the place where Martha had met him.
A Jezus jeszcze nie wszedł do miasteczka, lecz był na tym miejscu, gdzie Marta wyszła mu naprzeciw.
31 The Jews who had been comforting Mary in the home saw how she'd got up quickly and left. So they followed her, thinking she was going to the tomb to weep there.
Wtedy Żydzi, którzy byli z nią w domu i pocieszali ją, widząc, że Maria szybko wstała i wyszła, poszli za nią, mówiąc: Idzie do grobu, aby tam płakać.
32 When Mary arrived at the place where Jesus was and saw him, she fell at his feet and said, “Lord, if you'd been here, my brother wouldn't have died.”
A gdy Maria przyszła tam, gdzie był Jezus, ujrzała go, przypadła mu do nóg i powiedziała: Panie, gdybyś tu był, mój brat by nie umarł.
33 When Jesus saw her crying, and the Jews who had come with her crying as well, he was very troubled and upset.
Kiedy Jezus zobaczył ją płaczącą i płaczących Żydów, którzy z nią przyszli, rozrzewnił się w duchu i zasmucił się.
34 “Where have you laid him?” he asked. They replied, “Lord, come and see.”
I zapytał: Gdzie go położyliście? Odpowiedzieli mu: Panie, chodź i zobacz.
35 Then Jesus cried too.
I Jezus zapłakał.
36 “See how much he loved him,” the Jews said.
Wtedy Żydzi powiedzieli: Patrzcie, jak go miłował.
37 But some of them said, “If he could open the eyes of a blind man, couldn't he have kept Lazarus from dying?”
A niektórzy z nich mówili: Czyż ten, który otworzył oczy ślepego, nie mógł sprawić, aby on nie umarł?
38 Very troubled, Jesus went to the tomb. It was a cave with a large stone placed at the entrance.
Jezus zaś [ponownie] się rozrzewnił i przyszedł do grobu. Była to jaskinia, a u jej [wejścia] był położony kamień.
39 “Remove the stone,” Jesus told them. But Martha, the dead man's sister, said, “Lord, by now there will be a terrible smell, for he's been dead for four days.”
I powiedział Jezus: Usuńcie ten kamień. Powiedziała do niego Marta, siostra zmarłego: Panie, już cuchnie, bo od czterech dni [leży] w grobie.
40 “Didn't I tell you that if you trusted me you would see God's glory?” Jesus replied.
Jezus jej rzekł: Czyż nie powiedziałem ci, że jeśli uwierzysz, ujrzysz chwałę Bożą?
41 So they removed the stone. Jesus looked heavenwards, and said, “Father, thank you for listening to me.
Wtedy usunęli kamień [z miejsca], gdzie był położony zmarły. Jezus zaś podniósł oczy w górę i powiedział: Ojcze, dziękuję ci, że mnie wysłuchałeś.
42 I know you always listen to me. I said this because of the crowd standing here so that they will believe that you sent me.”
A ja wiedziałem, że mnie zawsze wysłuchujesz, ale powiedziałem to ze względu na stojących wokoło ludzi, aby uwierzyli, że ty mnie posłałeś.
43 After saying this, Jesus shouted, “Lazarus, come out!”
Gdy to powiedział, zawołał donośnym głosem: Łazarzu, wyjdź na zewnątrz!
44 The dead man came out, his hands and feet bound with strips of linen, and with a cloth around his face. “Unbind him and set him free,” Jesus told them.
I wyszedł ten, który umarł, mając ręce i nogi powiązane opaskami, a twarz obwiązaną chustką. Powiedział do nich Jezus: Rozwiążcie go i pozwólcie mu odejść.
45 Consequently many of the Jews who had come to comfort Mary and who saw what Jesus did put their trust in him.
Wielu więc z Żydów, którzy przyszli do Marii i widzieli to, czego Jezus dokonał, uwierzyło w niego.
46 But others went to the Pharisees and told them what Jesus had done.
Lecz niektórzy z nich odeszli do faryzeuszy i powiedzieli im, co Jezus uczynił.
47 Then the chief priests and the Pharisees called a meeting of the ruling council. “What shall we do?” they asked. “This man is doing many miracles.
Wtedy naczelni kapłani i faryzeusze zebrali się na naradę i mówili: Co zrobimy? Bo ten człowiek czyni wiele cudów.
48 If we allow him to continue, everybody will believe in him, and then the Romans will destroy both the Temple and our status as a nation.”
Jeśli go tak zostawimy, wszyscy uwierzą w niego i przyjdą Rzymianie, i zabiorą [nam] to nasze miejsce i naród.
49 “You don't understand anything!” said Caiaphas, who was high priest that year.
A jeden z nich, Kajfasz, który był tego roku najwyższym kapłanem, powiedział do nich: Wy nic nie wiecie;
50 “Can't you see that it's better for you that one man die for the people so that the whole nation won't be destroyed?”
I nie bierzecie pod uwagę, że pożyteczniej jest dla nas, żeby jeden człowiek umarł za lud, a żeby cały ten naród nie zginął.
51 He didn't say this on his own behalf, but as chief priest that year he was prophesying that Jesus would die for the nation.
A nie mówił tego sam od siebie, ale będąc tego roku najwyższym kapłanem, prorokował, że Jezus miał umrzeć za ten naród;
52 And this was not just for the Jewish nation, but for all the scattered children of God so that they might be gathered together and be made into one.
A nie tylko za ten naród, ale też [po to], aby zgromadzić w jedno rozproszone dzieci Boże.
53 From that time on they plotted how they might kill Jesus.
Od tego więc dnia naradzali się wspólnie [nad tym], aby go zabić.
54 So Jesus did not travel openly among the Jews but went to a town called Ephraim in the region near the desert and stayed there with his disciples.
A Jezus już nie chodził jawnie wśród Żydów, ale odszedł stamtąd do krainy, która leży w pobliżu pustyni, do miasta zwanego Efraim, i tam mieszkał ze swoimi uczniami.
55 It was nearly time for the Jewish Passover, and many people went from the countryside to Jerusalem to purify themselves for the Passover.
A zbliżała się Pascha żydowska. I wielu z tej okolicy szło do Jerozolimy przed Paschą, aby się oczyścić.
56 People were looking for Jesus and talking about him as they stood in the Temple. “What do you think?” they asked each other. “Isn't he coming to the festival?”
Szukali Jezusa i stojąc w świątyni, mówili jedni do drugich: Czy myślicie, że nie przyjdzie na święto?
57 The chief priests and the Pharisees had given orders that anyone who knew where Jesus was should report it so they could arrest him.
A naczelni kapłani i faryzeusze wydali nakaz, [aby], jeśli ktoś się dowie, gdzie jest, oznajmił [to], żeby go [mogli] schwytać.
