Ecclesiastes 10
1 Dead flies can make perfumed oil smell bad. Likewise a little foolishness outweighs great wisdom and honor.
Sama sa patay nga langaw nga nakapabaho sa pahumot, busa ang diyutay nga binuang makatabon sa kaalam ug sa kadungganan.
2 The mind of the wise person chooses the right side, but the mind of the fool goes left!
Ang kasingkasing sa maalamon nga tawo anaa sa tuo, apan ang kasingkasing sa buangbuang anaa sa wala.
3 Just the way that fools walk down the road shows they have no sense, making clear to everyone their stupidity.
Sa dihang ang buangbuang magalakaw sa dalan, ang iyang panghunahuna walay pulos, nagpamatuod ngadto sa tanan nga buangbuang siya.
4 If your superior gets angry with you, don't give up and leave. If you stay calm even bad mistakes can be resolved.
Kung ang pagbati sa magmamando mosilaob batok kanimo, ayaw biya-i ang imong buluhaton. Ang kalumo makapakunhod sa dakong kasuko.
5 I also realized there's another evil here on earth: rulers make a big mistake
Adunay daotan nga akong nakita ilalom sa adlaw, usa ka matang sa sayop nga magaabot gikan sa usa ka magmamando.
6 when they put fools in high positions, while those who are richly qualified are put in low positions.
Ang mga buangbuang gihatagan ug katungdanan, apan ang malamposon nga mga tawo gihatagan ug ubos nga katungdanan.
7 I've seen slaves riding on horseback, while princes walk on the ground like slaves.
Nakita nako ang mga ulipon nga nagsakay sa mga kabayo, ug ang malamposon nga tawo naglakaw sama sa mga ulipon ngadto sa yuta.
8 If you dig a pit, you could fall in. If you knock down a wall, you could be bitten by a snake.
Si bisan kinsa nga mokalot ug bangag mahimong mahulog niini, ug sa bisan kanus-a nga adunay usa ka tawo nga moguba sa paril, mapaakan sa bitin.
9 If you quarry stone, you could be injured. If you split logs, you could be hurt.
Si bisan kinsa nga magbuak sa mga bato mahimong masakitan niini, ug ang tawo nga magbugha ug kahoy mamiligro pinaagi niini.
10 If your ax is blunt and you don't sharpen it, you have to use a lot more force. Conclusion: being wise brings good results.
Kung ang sundang habol, ug wala kini gibaid sa tawo, kinahanglan mogamit siya ug kusog, apan ang kaalam maghatag ug kaayohan alang sa kalamposan.
11 If the snake bites the snake charmer before it's charmed, there's no benefit to the snake charmer!
Kung ang bitin makapaak sa dili pa kini lamaton, walay bintaha alang sa manglamat.
12 Wise words are beneficial, but fools destroy themselves by what they say.
Ang mga pulong sa baba sa maalamon nga tawo maluloy-on, apan ang mga ngabil sa buangbuang magatulon sa iyang kaugalingon.
13 Fools begin by saying foolish things, and end up talking evil nonsense.
Sama sa mga pulong nga nagsugod sa pag-awas gikan sa baba sa buangbuang, mogawas ang pagkabuangbuang, ug sa kataposan magaawas sa iyang baba ang daotan nga pagkabuangbuang.
14 Fools talk on and on, however no one knows what's going to happen, so who can say what the future holds?
Ang buangbuang magapadaghan sa mga pulong, apan walay nasayod kung unsa ang moabot. Kinsa man ang nasayod kung unsa ang moabot sunod kaniya?
15 Work makes fools so worn out they can't achieve anything.
Ang pagkugi sa mga buangbuang makahago kanila, busa wala sila nasayod bisan sa dalan paingon sa lungsod.
16 You're in trouble if the king of your country is young, and if your leaders are busy feasting from early morning.
Alaot ikaw, yuta, kung ang imong hari usa ka batan-ong lalaki, ug kung ang imong mga pangulo nagsugod sa pagpakombira sa kabuntagon!
17 You're fortunate if your king comes from a noble family, and your leaders feast at the proper time to give themselves energy, and not to get drunk.
Apan bulahan ikaw, yuta, kung ang imong hari anak sa mga halangdon, ug kung ang imong mga pangulo magakaon sa husto nga takna, alang sa kusog, ug dili alang sa pagkapalahubog!
18 Lazy people let their roofs collapse; idle people don't repair their leaky houses.
Tungod sa pagkatapolan ang atop mahugno, ug tungod sa walay gibuhat nga mga kamot ang balay magatulo.
19 A good meal brings pleasure; wine makes life pleasant; money provides for all needs.
Ang mga tawo mag-andam ug pagkaon alang sa pagkatawa, ang bino magadala ug kalipay sa kinabuhi, ug ang salapi magahatag sa panginahanglanon alang sa tanang butang.
20 Don't talk badly about the king, not even in your thoughts. Don't talk badly about leaders, even in the privacy of your bedroom. A bird may hear what you say and fly away to tell them.
Ayaw tungloha ang hari, bisan sa imong hunahuna, ug ayaw tungloha ang adunahan nga mga tawo sa imong higdaanan. Kay basin ang langgam sa kawanangan magdala sa imong mga pulong; bisan unsang adunay mga pako makahimo sa pagpakaylap sa maong butang.
