Acts 28
1 When we were safe ashore, we discovered that we were on the island of Malta.
Биз қутулуп сақ-саламәт қирғаққа чиққандин кейин, у аралниң Малта дәп атилидиғанлиғини билдуқ.
2 The people there were very kind—they started a fire and called all of us over so we could warm up from the rain and the cold.
Йәрлик хәлиқ бизгә интайин меһриванлиқ билән муамилә қилди; чүнки у чағда ямғур йеғип, һава соғ болғачқа, улар гүлхан йеқип бизни күтүвалди.
3 Paul collected a bundle of firewood and threw it on the fire. But a poisonous snake was driven out of the bundle because of the heat and bit him, fastening itself on his hand.
Павлус бир бағлам отун терип келип отқа ташливиди, иссиқтин етилип чиққан бир зәһәрлик илан униң қолини чишлигиничә чаплишивалди.
4 When the people there saw the snake hanging from his hand, they said to each other, “This man must be a murderer. Even though he escaped death from the sea, Justice won't let him live.”
Шу йәрликләр Павлусниң қолиға йепишип турған иланни көрүп, бир-биригә: — Бу адәм чоқум бир қатил екән! Деңиздин қутулуп чиққан болсиму, «Адиллиқ» униң тирик қелишиға йол қоймиди, — дейишти.
5 However, Paul shook the snake off into the fire, and suffered no ill-effects.
Лекин Павлус иланни отниң ичигә силкип атти, өзи болса һеч қандақ зәхим йемиди.
6 They were expecting him to swell up, or suddenly fall down dead. But after waiting a long time, they saw that nothing bad had happened to him so they changed their minds and decided he must be a god.
Хәлиқ униңға бәдини ишшип кетиду яки у туюқсиз жиқилип өлиду дәп қарап туратти. Лекин узун вақит қарап туруп, униңда һеч қандақ бенормал һаләтниң болмиғанлиғини көрүп, ойлиғинидин йенип: — Бу бир илаһ болса керәк! — дейишти.
7 Nearby were lands that belonged to Publius, the chief official of the island. He welcomed us and looked after us for three days very hospitably.
У йәрниң әтрапидики жутта, арал башлиғи (Публиюс дәп аталған)ниң бир нәччә йәр-етизлири бар еди. У бизни өйигә башлап, үч күн қизғин меһман қилип күтти.
8 Now Publius' father was sick, lying in bed suffering from fever and dysentery. Paul went in to see him, and prayed for him, placed his hands on him, and healed him.
У чағда шундақ болдики, Публиюсниң атисиниң қизитмиси өрләп, толғақ болуп йетип қалған екән. Павлус униң йениға кирип, дуа қилип үстигә қолини тәккүзүп, уни сақайтип қойди.
9 After this happened, everyone else who was sick on the island came and was healed.
Шуниңдин кейин аралдики қалған кесәлләрниң һәммиси униң алдиға келип, сақайтилди.
10 They presented us with many gifts, and when we had to sail they provided everything we needed for the voyage.
Улар бизниң һөрмитимизгә нурғун соғатларни беғишлиған болуп, ахирда бу йәрдин йәнә йолға чиққан вақтимизда, бизни йолға лазимлиқ нәрсә-керәкләр билән тәминлиди.
11 After a three month stay we set sail aboard a ship from Alexandria having a figurehead of the Heavenly Twins that had spent the winter at the island.
Малта арилида Искәндәрийәдин кәлгән, бешиға «Самавий Қош гезәк» илаһлириниң нәқишлири оюлған бир кемә қишлиған еди. Аралда үч ай турғандин кейин, бу кемә билән йолға чиқтуқ.
12 We stopped at Syracuse, and spent three days there.
Сиракоза шәһиригә келип, у йәрдә үч күн турдуқ.
13 From there we sailed on to Rhegium. The following day a south wind blew, and on the second day we arrived at the port of Puteoli,
Андин айлинип меңип, [Италийәдики] Региюм шәһиригә кәлдуқ. Әтиси шамал йөнилиши өзгирип җәнуптин чиқиши билән, иккинчи күни Путеоли шәһиригә йетип кәлдуқ.
14 where we discovered some believers. They asked us to stay with them for a week. So we came to Rome.
У йәрдә бир нәччә қериндашларни таптуқ, уларниң өтүнүшлири билән биз уларда бир һәптә турдуқ. Шундақ қилип биз Рим шәһиригә йетип кәлдуқ.
15 When some of the believers from Rome heard we had arrived they came to meet us at the Forum of Appius and the Three Taverns. When Paul saw them, he was thankful to God and much encouraged.
Келиватқанлиғимиздин хәвәр тапқан шу йәрдики қериндашлар бизни қарши елиш үчүн шәһәрдин чиқип һәтта «Апиюс базири»ғичә, [бәзилири] «Үч Сарай»ғичә кәлгән еди. Павлус уларни көргәндә, Худаға рәхмәт ейтип, ғәйрәтләнди.
16 When we entered Rome, Paul was permitted to stay under house arrest with a soldier to guard him.
Рим шәһиригә киргинимиздә, йүз беши мәһбусларни орда қаравул бегигә тапшурди; лекин Павлусниң бирла күзәткүчи ләшкәр билән бир өйдә айрим турушиға рухсәт қилинди.
17 Three days later Paul invited the Jewish leaders there to come to see him. When they were all together he told them, “Brothers, even though I had not done anything wrong against the people or the customs of our forefathers, I was arrested in Jerusalem and handed over to the Roman authorities.
Үч күндин кейин, у у йәрдики Йәһудийларниң каттивашлирини өзи билән көрүшүшкә чақирди. Улар җәм болғанда, у мундақ деди: — Қериндашлар! Мән хәлқимизгә яки ата-бовилиримиздин қалдурулған өрп-адәтләргә қарши һеч қандақ иш қилмиған болсамму, Йерусалимда турғинимда тутқун қилинип римлиқларниң қолиға тапшурулдум.
18 After they had interrogated me they wanted to release me because I had done nothing that warranted execution.
Римлиқлар мени сораққа тартип, мәндә өлүм җазасиға мәһкүм қилғидәк бирәр җинайәт болмиғачқа, мени қоювәтмәкчи болди.
19 But the Jewish leaders opposed this, so I was forced to appeal to Caesar—not that I had any accusations against my own people.
Лекин Йәһудийлар буниңға қаршилиқ билдүргәчкә, Қәйсәргә мураҗиәт қилишқа мәҗбур болдум. Буларни дегиним билән, бу мениң өз хәлқим үстидин шикайитим бар дегәнлигим әмәс.
20 That's why I asked to see you, and talk to you, because it is on account of the hope of Israel that I am chained up like this.”
Шу сәвәптин мән силәр билән йүз көрүшүш вә бу һәқтә силәргә ейтиш үчүн силәрни бу йәргә чақирдим. Чүнки бу зәнҗир билән бағлинишниң сәвәви дәл Исраилниң күткән үмүтидур.
21 “We have not received any letters from Judea about you, and none of our people have come here with reports against you or to speak badly of you,” they told him.
Улар Павлусқа: — Биз болсақ Йәһудийәдин сән тоғрилиқ хәт алмидуқ, яки у йәрдин кәлгән қериндашларниң һеч қайсисиму сән тоғрилиқ бирәр яман хәвәр әкәлмиди яки яман гепиңни қилмиди.
22 “But we do want to hear from you what you believe—especially regarding this sect, which we know is condemned everywhere.”
Лекин сениң пикирлириңни аңлиғумиз бар. Чүнки һәммә йәрдә кишиләрниң [сән тәвә болған] бу мәзһәпкә қарши сөзләватқанлиғидин хәвиримиз бар! — дейишти.
23 They made an appointment to meet with him. On that day many people came to where he was staying. From morning till night Paul was explaining to them, telling them about the kingdom of God. He tried to convince them about Jesus using the writings of the law of Moses and the prophets.
Шуниң билән улар Павлус билән көрүшүшкә бир күнни бекитти. У күни нурғун кишиләр униң туралғусиға кәлгән еди; у таң атқандин кәчкичә уларға [сөз-каламни] шәрһләп, Худаниң падишалиғи һәққидә толуқ гувалиқ берип, Тәврат һәм пәйғәмбәрләрниң язмилиридин нәқил кәлтүрүп, уларни Әйса тоғрилиқ қайил қилишқа күчиди.
24 Some accepted what Paul said, but some refused to believe.
Униң сөзлиригә бәзиләр ишәндүрүлди, бәзиләр ишинишни рәт қилди.
25 They couldn't agree among themselves, and they left after Paul told them this: “The Holy Spirit said it well through Isaiah the prophet to your forefathers,
Улар Павлусниң мундақ бир сөзни қилиши билән өз ара келишәлмәй қайтип кәтти. У мундақ деди: — Муқәддәс Роһ Йәшая пәйғәмбәр арқилиқ ата-бовилиримизға муну сөзни дәл җайида ейтқан:
26 ‘Go to these people and tell them: Even though you hear, you won't ever understand, and even though you see, you won't ever comprehend.
— «Барғин; мошу хәлиққә мундақ дәп ейтқин: — «Силәр аңлашни аңлайсиләр, бирақ чүшәнмәйсиләр; Көрүшни көрүсиләр, бирақ билип йәтмәйсиләр.
27 For the minds of these people have become calloused and hard, their ears cannot hear, their eyes are shut, in case they might see with their eyes and hear with their ears, and understand with their minds, and might come back to me and I would heal them.’
Чүнки мошу хәлиқниң жүригини май қаплап кәткән, Улар аңлиғанда қулақлирини еғир қиливалған, Улар көзлирини жумувалған; Ундақ болмисиди, улар көзлири билән көрүп, Қулиқи билән аңлап, Көңли билән чүшинип, Өз йолидин яндурулуши билән, Мән уларни сақайтқан болаттим»».
28 Consequently you should know that this salvation that comes from God has been sent to the foreigners and they will listen.”
Шуңа билишиңлар керәкки, Худаниң бу ниҗатлиғи ят әлликләргә әвәтиливатиду. Улар болса униңға қулақ салмай қалмайду! — деди. У бу сөзләрни ейтқанда Йәһудийлар өз-ара қаттиқ талаш-тартиш қилишип кәтти.
30 For two full years Paul stayed there in the house he rented, welcoming everyone who came to see him.
[Павлус] өзи иҗаригә алған өйдә толуқ икки жил турди вә бу йәрдә униң билән көрүшүшкә кәлгән һәммә кишиләрни қобул қилип,
31 He spoke of the kingdom of God, and taught about the Lord Jesus Christ very boldly. No one prevented him.
толиму жүрәклик билән һәм һеч тосалғуға учримай, Худаниң падишалиғини җар қилип, Рәб Әйса Мәсиһкә даир һәқиқәтләрни йәткүзүп тәлим бәрди.
