Luke 9
1 Then He called the Twelve together and gave them power and authority over all the demons, and to cure diseases;
Исусо стидя екхэтанэ дэшудуен апостолонэн и дя лэнди зор и баримос тэ вытрадэн бэнгэн и тэ састярэн насвалимастар.
2 and He sent them to proclaim the Kingdom of God and to heal the sick.
И бишалдя лэн тэ роспхэнэн палав Дэвлэско Тхагаримос и тэ састярэн насвалэн.
3 And He said to them: “Take nothing for the journey—neither staffs nor knapsack nor bread nor money, neither have two tunics apiece.
Пхэндя лэнди: — Нисо на лэнтэ пэса андо дром: ни дэсто, ни траста, ни марно, ни ловэ, ни авэр йида.
4 Whatever house you enter, stay there, and depart from there.
Андэ саво чер тумэ тэ зажан, котэ ашэнпэ и котар жан майдур.
5 But as many as do not receive you, when you depart from that town, shake off even the dust from your feet as a testimony against them.”
Сар мануша тумэн на прилэна, тунчи, сар авэна тэ выжан колэ форостар, обмарэн пош тумарэ пэрнэндар, мэк када авэла важ лэнди шпэра.
6 So they set out and went around, village by village, evangelizing and healing everywhere.
Дэшудуй жыле андо дром, пэрэжанас гав гавэстэ, роспхэнэнас Радосаво Лав, и андэ всаворэ тхана састярэнас насвалэн.
7 Now Herod the tetrarch heard of all the things being done by Him; and he was perplexed, because it was said by some that John had risen from the dead,
Дума пала вся када дожыля кав рай тетрархо Иродо. Вов дивосайля, колэстар со екх пхэнэнас: када Иоано жундиля андай мулэ,
8 and by some that Elijah had appeared, and by others that one of the ancient prophets had arisen.
авэр — со када сикадяпэ Илия, ай авэр — со када жундиля андай мулэ екх андай дэлмутно пророко.
9 But Herod said, “John I beheaded; so who is this about whom I hear such things?” And he started trying to see Him.
Иродо пхэндя: — Иоаности мэ отшындэм шэро. А ко тунчи Кадва Мануш, пала саво мэ ашунав? И вов родэлас тэ дикхэл Исусос.
10 When the Apostles returned they reported to Him all that they had done. Then He took them and withdrew privately to a deserted place belonging to a town called Bethsaida.
Апостолоря рисайле и роспхэндэ Исусости пала вся, со онэ стердэ. Тунчи Вов ля лэн Пэса, и онэ жыле ежэнэ биманушэнго кав форо, саво акхарэлпэ Вифсаида.
11 But the crowds, being aware, followed Him. So He received them and started speaking to them about the Kingdom of God, and He cured those who needed healing.
Нэ бут мануша ужангле пала када и жыле палав Исусо. Вов мишто лэн приля, пхэнэлас лэнди палав Дэвлэско Тхагаримос и кадя ж састярэлас колэн, касти када сас трэбуй.
12 Now when the day began to decline, the Twelve approached and said to Him, “Dismiss the crowd, so that they may go to the surrounding villages and their farms, lodge and find food; because we are in a deserted place here.”
Вряма жалас кай рят, и дэшудуй поджыле кав Исусо и пхэндэ: — Отмук манушэн, соб онэ тэ жан андэ пашэ тхана и гава тэ аракхэн, кай тэ ратярэн и тэ хан, колэстар со амэ катэ андэ биманушэнго тхан.
13 But He said to them, “You feed them!” So they said, “We have no more than five loaves and two fish—unless we go and buy food for all this crowd”
Исусо пхэндя лэнди: — Тумэ дэнтэ лэнди тэ хан. Сытярнэ дивосайле: — Амэндэ качи панч марнэ и дуй маще. Со амэнди, тэ жас тэ тинас хамос важ всаворэ акала мануш?
14 (there were about five thousand men). But He said to His disciples, “Make them recline in groups of fifty!”
Котэ сас екхэн муршэн варикай панч мии. Исусо пхэндя сытярнэнди: — Розбэшлярэн манушэн по пандэша.
15 They did so, making them all recline.
Сытярнэ кадя тердэ. Кала всаворэ бэшле,
16 Then He took the five loaves and the two fish, and looking up to heaven He blessed and broke them, and gave them to the disciples to set before the multitude.
Исусо ля панч марнэ и дуй маще, вазгля якха по болыбэн и пхэндя наис палав хамос. Тунчи Вов ля тэ пхагэл марно и мащё и тэ дэл Пэстирэ сытярнэнди, кай кола тэ роздэн манушэнди.
17 So they all ate and were filled, and twelve baskets of the pieces they left were taken up.
Всаворэ ханас и чялиле, и стидэ инке котора савэ ашылепэ, андэ дэшудуй барэ трасты.
18 Now it happened, as He was alone praying, that the disciples joined Him, and He questioned them, saying, “Who do the crowds say I am?”
Екхварэс, кала Исусо мангэласпэ Дэвлэс ежэно, найдур Лэстар сас Лэстирэ сытярнэ. Вов пушля лэндар: — Пала кастэ прилэн Ман мануша?
19 In answer they said, “John the Baptizer, but others say ‘Elijah,’ while others that one of the ancient prophets has arisen.”
Онэ пхэндэ: — Палав Иоано Болдэмарё, ай авэр — палав Илия, ай авэр пхэнэн, со екх андай дэлмутно пророко жундиля.
20 Then He said to them, “But you, who do you say that I am?” In answer Peter said, “The Christ of God!”
— А тумэ важ касти прилэн Ман? — пушля лэн Исусо. — Дэвлэско Христосо, — пхэндя Пэтро.
21 But He strictly warned and commanded them to tell this to no one,
Нэ Исусо припхэндя лэнди, кай никасти тэ на роспхэнэн пала када.
22 saying, “The Son of the Man must suffer many things, and be rejected by the elders and chief priests and scribes, and be killed, and the third day be raised up.”
Пхэндя: — Шаво Манушыкано авэла андэ бари грыжа, и Лэс на прилэна пхурэдэра, барэ рашая и сытяримаря Законостирэ. Вов авэла умардо, ай по трито дес жундёла.
23 Then He said to everyone: “If anyone desires to come after me, let him deny himself and take up his cross, and follow me.
Тунчи Исусо пхэндя лэнди: — Сар ко камэл тэ жал пала Мандэ, мэк отпхэндёл ежэно пэстар, кажно дес лэл пэско трушул и жал пала Мандэ.
24 Because whoever desires to ‘save’ his life will waste it, but whoever ‘wastes’ his life for my sake, he will save it.
Кодва, ко камэл тэ фэрисарэл пэско жувимос, хасарэла лэс, а ко хасарэла пэско жувимос важ Манди, кодва фэрисарэла лэс.
25 Further, what is a man profited if he gains the whole world, yet wastes or forfeits his very self?
Со за мищимос манушэсти, сар вов лэла всавори люма, а ежэно хасавэла и терэла грыжа пэсти?
26 Yes, whoever is ashamed of me and of my words, the Son of the Man will be ashamed of Him, whenever He comes in the glory—His, and the Father's, and of the holy angels.
Ко лажала Мандар и Мэрнэ лавэндар, колэстар лажала и Шаво Манушыкано, кала авэла андэ Пэстири слава и андэ слава лэ Дадэстири, и свэнтонэнца ангелонэнца.
27 However, I tell you truly: there are some standing here who will certainly not taste death until they see the Kingdom of God!”
Пхэнав тумэнди чячимос: исин машкар тумэндэ кола, савэ тэрдён катэ, онэ на мэрэна, сар удикхэна о Тхагаримос Дэвлэско.
28 Now about eight days after these words, it happened that He took along Peter and John and James and went up on the mountain to pray.
Кала прожыля варикай охта деса, сар Исусо пхэндя кала лава, Вов ля Пэтрос, Иоанос и Иаковос и вазгляпэ по плай тэ мангэлпэ Дэвлэс.
29 And as He prayed, the appearance of His face became different, and His clothing dazzling white.
Андэ кодья вряма, сар мангэласпэ, Лэско муй парудиля, Лэстири йида ашыля парни тай свэтосавэлас.
30 And then, two men started talking with Him, who were Moses and Elijah;
И акэ, авиле дуй мурш, савэ линэ тэ дэн дума Исусоса, — када сас Моисеё и Илия.
31 they appeared in glory and were explaining His ‘departure’, that He was about to bring to fruition in Jerusalem.
Онэ авиле андэ бари слава и пхэнэнас, со Лэсти трэбуй тэ жал андо Иерусалимо кай тэ ашавэл кадья люма.
32 Now Peter and those with him were heavy with sleep; but becoming fully awake, they saw His glory, and the two men who stood with Him.
Пэтро и ко сас лэса засутэ. Но сар просутэпэ, удикхле слава Исусостири и дуен муршэн, савэ тэрдёнас паша Лэстэ.
33 Then it happened: as they were parting from Him, Peter said to Jesus: “Master, it is good for us to be here” and “Should we make three shelters: one for you, and one for Moses, and one for Elijah?”—not knowing what he was saying.
Кала мурша линэ тэ жантар, Пэтро пхэндя Исусости: — Сытяримари! Амэнди катэ фартэ мишто! Амэ стераса трин катуны: екх Тути, екх Моисеёсти и екх Илиясти. Ежэно на полэлас, со дэлас дума.
34 But as he was saying this a cloud came and overshadowed them; and they became afraid as they entered the cloud.
Кала вов дэлас дума, авиля облако пэр лэндэ и онэ попэле талав лэстэ. Сар попэле андо облако, онэ фартэ пэрэдарайле.
35 And a Voice came out of the cloud, saying: “This is my beloved Son. Listen to Him!”
Андав облако пхэндя гласо: — Када Мэрно Шаво, Мэрно вытидо. Лэс ашунэн!
36 When the Voice had ceased, Jesus was found alone. (They kept quiet and told no one in those days any of the things they had seen.)
Сар гласо на ашыля, онэ удикхле екхэс Исусос. Онэ ашэнас мулком пала кода и андэ кодья вряма никасти на роспхэнэнас, со онэ дикхле.
37 Now it happened on the next day, when they came down from the mountain, that a large crowd met Him.
Пэ авэр дес, кала онэ змукэнаспэ пав плай, Исусос ажутярэнас фартэ бут мануша.
38 And then, a man from the crowd called out, saying: “Teacher, I beg you, look upon my son, for he is my only begotten.
И екх мануш андар лэндэ зацыписайля: — Сытяримари! Мангав Тут, подикх по мэрно шаво, вов екх мандэ.
39 And oh, a spirit seizes him and he suddenly screams, and it convulses him with foaming, and it hardly departs from him, destroying him!
Лэс схутилэл и тасавэл духо, и тунчи шаворо лэл тэ цыписавэл, тэ тиносавэл и тэ мукэл саля. Духо фартэ марэл лэс и тунчи цыра отжал лэстар.
40 And I begged your disciples to cast it out, but they could not.”
Мэ манглем Тирэн сытярнэн тэ вытрадэн лэс, но онэ на вытрадэ.
41 Then in answer Jesus said: “O unbelieving and perverse generation, how long shall I be with you and put up with you (pl)? Bring your (sg) son here!”
— Напатимаско и билажавардо родо, — пхэндя Исусо. — Скачи Манди тэ авав тумэнца и тэ тэрписарав тумэн? Ан тирэс шавэс кардэ.
42 But while he was still coming the demon threw him down and convulsed him. Then Jesus rebuked the unclean spirit, healed the child, and gave him back to his father.
Кала шаворо инке жалас, бэнг шутя лэс пэ пхув и ля тэ марэл лэс. Но Исусо запхэндя найжужэ духости, састярдя шаворэс и отдя лэстирэ дадэсти.
43 Everyone was amazed at the majesty of God. But while all were marveling at all the things which Jesus did, He said to His disciples,
Всаворэ дивосайле, саво баро Дэл. Андэ кодья вряма, сар всаворэ дивосавэнас колэсти, со тердя Исусо, Вов пхэндя Пэстирэ сытярнэнди:
44 “Let these words sink into your ears, because the Son of the Man is about to be betrayed into the hands of men.”
— Ашунэн мишто, со Мэ тумэнди икхатар пхэнава: Шаво Манушыкано сыго авэла отдино андэ васт манушэндирэ.
45 But they did not understand this saying; indeed it was concealed from them, in order that they should not perceive it; and they were afraid to ask Him about it.
Но онэ на полинэ, со Вов пхэндя. Лэнди када сас затердо, и онэ на полинэ, со сас пхэндо, а тэ пушэн Лэс пала када лав даранас.
46 Then an argument started among them as to which of them would be the greatest.
Машкар сытярнэ екхвар сас дума пала кода, ко лэндар майбаро.
47 So Jesus, perceiving the reasoning of their heart, took a little child and had him stand beside Him,
Исусо жангля, со онэ гындонас андэ водя, ля цэкнэс бэятос и тходя паша Пэстэ.
48 and said to them: “Whoever receives this little child in my name receives me; and whoever receives me receives Him who sent me. Further, he who is least among all of you, he will be great.”
— Ко важ Мэрно алав прилэл акацавэс бэятос, — пхэндя Исусо, — кодва и Ман прилэл, а ко прилэл Ман, кодва прилэл Колэс, ко Бишалдя Ман. Ко машкар тумэндэ майцэкно всаворэндар, кодва и майбаро.
49 Then John reacted by saying, “Master, we saw someone casting out demons in your name, and we forbade him because he does not follow with us.”
Иоано пхэндя Лэсти: — Сытяримари! Амэ дикхле манушэс, саво Тирэ алавэса вытрадэл бэнгэн. Амэ запхэндэ лэсти, колэстар со вов на пхирэл пала Тутэ екхэтанэ амэнца.
50 So Jesus said to him, “Do not forbid, because he who is not against us is for us.”
— На запхэнэн, — пхэндя лэсти Исусо. — Ко на жал пэ тумэндэ, кодва пала тумэндэ.
51 Now it happened, as the days for His Ascension approached, that He set His face to go to Jerusalem,
Кала Исусости поджыля вряма тэ ваздэлпэ по болыбэн, Вов ля андэ годи со трэбуй тэ жал андо Иерусалимо.
52 and He sent messengers ahead of Him. And as they went, they entered a village of the Samaritans, so as to prepare for Him.
Англал Пэстэ Вов бишалдя пэстирэ манушэн, онэ жыле андо екх андай самариятирэ гава тэ пригытон вся.
53 But they did not receive Him, because He was heading for Jerusalem.
Нэ мануша, савэ жувэнас котэ, на прилинэ Лэс, колэстар со Вов жалас андо Иерусалимо.
54 Well, when His disciples, James and John, saw this, they said, “Lord, do you want us to call fire down from heaven and consume them, just like Elijah did?”
Лэстирэ сытярнэ, Иаково тай Иоано, дикхле када и пхэндэ: — Рай! Камэс, амэ припхэнаса ягати тэ сжал пав болыбэн и всаворэн лэн тэ спхабарэл?
55 But He turned and rebuked them saying: “You do not know of what sort of spirit you are.
Исусо обрисайля, запхэндя лэнди. И онэ жыле андэ авэр гав.
56 Further, the Son of the Man did not come to destroy men's lives, but to save.” And they went to another village.
57 Now as they journeyed on the road, it happened that someone said to Him, “Lord, I will follow you wherever you go.”
Сар онэ жанас пав дром, екх мануш пхэндя Исусости: — Мэ жава пала Тутэ андо всаворэ тхана, кай Ту жаса.
58 So Jesus said to him, “The foxes have dens and the birds of the air have nests, but the Son of the Man has no place to lay His head.”
Исусо пхэндя лэсти: — Кай лисоря исин тхана, кай онэ жувэн, и кай чирикля болыбнастирэ — пэско тхан, а Шавэсти Манушыканэсти най кай шэро тэ тховэл.
59 Then He said to another, “Follow me!” But he said, “Lord, permit me first to go and bury my father.”
Аврэсти манушэсти Исусо пхэндя: — Жа пала Мандэ. Кодва пхэндя: — Рай, дэ манди майанглал тэ жав и тэ гаравав пэстирэ дадэс.
60 Jesus said to him, “Let the dead bury their own dead, but you go and proclaim the Kingdom of God.”
— Мэк мулэ ежэнэ гаравэн пэстирэн мулэн, а ту жа и роспхэн пала Тхагаримос Дэвлэско, — пхэндя лэсти Исусо.
61 And another also said, “I will follow you, Lord, but first allow me to bid farewell to those who are at my house.”
Инке екх мануш пхэндя Лэсти: — Рай, Мэ жава пала Тутэ! Нэ дэ манди майанглал тэ жав и тэ дикхав пэско йири.
62 But Jesus said to him, “No one who puts his hand to ‘the plow’ and looks back is suitable for the Kingdom of God.”
Исусо пхэндя: — Ни екх мануш, саво тховэла васт пэско по плуго и обдикхэлпэ палпалэ, на поджал важ Тхагаримос Дэвлэско.
