Luke 20
1 Now it happened on one of those days, as He was teaching and evangelizing the people in the temple, that the priests and scribes came to Him with the elders
ଇବେତାଂ ହେୱାନ୍ ଦିନେକ୍ ଏଚେକାଡ଼୍ଦ ମନ୍ଦିର୍ତ ମାନାୟାରିଂ ହିକ୍ୟା ହିଜ଼ି ମାଚାନ୍ ଆରି ନେକ୍ରିକାବୁର୍ ପର୍ଚାର୍ କିଜ଼ି ମାଚାନ୍, ଏଚେକାଡ଼୍ଦ ମୁଡ଼୍ ମାପ୍ରୁହେବା କିନାକାର୍ ଆରି ସାସ୍ତିର୍ ବୁଡ଼ାଲୁର୍ ହୁକେ ୱାଜ଼ି ତାଙ୍ଗ୍ ଇଚାର୍,
2 and addressed Him, saying, “Tell us by what authority you are doing these things; or who is he who gave you this authority?”
“ଏନ୍ ଇମ୍ଣି ଆଦିକାର୍ତ ଇ ୱିଜ଼ୁ କିନାୟା, କି, ଇନେର୍ ନିଙ୍ଗ୍ ଇ ଆଦିକାର୍ ହିତ୍ତାନ୍, ହେୱାନ୍ ଇନେନ୍, ମାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ୱେଚ୍ଚା ।”
3 But in answer He said to them: “I also will ask you one thing; yes, tell me:
ମାତର୍ ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ଉତର୍ ହିତାନ୍, “ଆନ୍ ପା ମିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ର ବେରଣ୍ ୱେନ୍ବା ଆଦ୍ନାଂ, ନାଙ୍ଗ୍ ୱେଚ୍ଚାଟ୍,
4 the baptism of John—was it from heaven or from men?”
ବାପ୍ତିସିମ୍ ହିନି ଜହନ୍ତି ବାପ୍ତିସିମ୍ ସାର୍ଗେତାଂ କି ମାନାୟ୍ତିଂ ଆତାତ୍?”
5 So they reasoned among themselves, saying: “If we say, ‘From heaven,’ he will say, ‘Why did you not believe him?’
ହେବେ ହେୱାର୍ ହେୱାର୍ ବିତ୍ରେ କାତାବାର୍ତା କିଜ଼ି ଇଚାର୍, “ଜଦି ସାର୍ଗେତାଂ ଇଞ୍ଜି ଇନାସ୍, ତା ଆତିସ୍ ହେୱାନ୍ ଇଞ୍ଜ୍ନାନ୍, ଏପେଙ୍ଗ୍ ଇନେକିଦେଂ ତାଙ୍ଗ୍ ପାର୍ତି କିୱାତାଦେର୍?”
6 But if we say, ‘From men,’ all the people will stone us, for they are persuaded that John was a prophet.”
ମାତର୍ ଜଦି ମାନାୟ୍ତିଂ ଇଞ୍ଜି ଇନାସ୍, ବାଟିଙ୍ଗ୍ ୱିଜ଼ାକାର୍ ଲକୁ ମାଙ୍ଗ୍ କାଲ୍କୁ ଇଡ଼୍ଜି ମାଟ୍କିଦ୍ନାର୍, ଇନାକିଦେଂକି “ଜହନ୍ ରକାନ୍ ଜେ ବେଣ୍ବାକ୍ଣାୟ୍ କିନାକାନ୍, ଇଦାଂ ହେୱାର୍ ପାର୍ତି କିଜ଼ି ମାଚାର୍ ।”
7 So they answered that they did not know where it was from.
ଲାଗିଂ ହେଦାଂ ଇମେତାଂ ଆତାତ୍, “ଇଦାଂ ପୁନୁପ୍ ଇଞ୍ଜି ହେୱାର୍ ଉତର୍ ହିତାର୍ ।”
8 And Jesus said to them, “Neither will I tell you by what authority I do these things.”
ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ଇଚାନ୍, “ଆନ୍ ଇମ୍ଣି ଆଦିକାର୍ତ ଇ ୱିଜ଼ୁ କିନାଙ୍ଗା, ହେଦାଂ ଆନ୍ ପା ମିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ୱେଚ୍ଚୁଙ୍ଗ୍ ।”
9 Then He began to tell the people this parable: “A man planted a vineyard, leased it to farmers, and went away on a long journey.
ଇଦାଂ ପାଚେ ହେୱାନ୍ ମାନାୟାର୍ତି ଇ ଉତର୍ମୁଡ଼୍ ଇଞ୍ଜେଙ୍ଗ୍ ଲାଗାତାନ୍ । “ରକାନ୍ ମାନାୟ୍ ର ଅଙ୍ଗୁର୍ ବାଡ଼୍ କିଜ଼ି ହେଦାଂ କାମ୍ଲିୟାରିଂ ଆଦି ହିଜ଼ି ବେସି ବାର୍ହୁ କାଜିଂ ବିଦେସ୍ତ ହାଚାନ୍ ।
10 At the proper time he sent a slave to the farmers, that they might give him some of the fruit of the vineyard. But the farmers flogged him and sent him away empty-handed.
ଆରେ, କାମ୍ଲିୟାର୍ ଇନେସ୍ ତାଙ୍ଗ୍ ଅଙ୍ଗୁର୍ ବାଡ଼୍ନି ପାଡ଼୍ ତାଙ୍ଗ୍ ବାଗ୍ ହିନାର୍, ଇଦାଂ କାଜିଂ ହେୱାନ୍ ରକାନ୍ ଆଡ଼ିଏନିଂ ହାର୍ଦି ୱେଡ଼ାଲିଂ ହେୱାର୍ ତାକେ ପକ୍ତାନ୍, ମାତର୍ ହେ ଆଡ଼ିୟାର୍ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ମାଟ୍କିଜ଼ି ୱାରା କେଇଦାଂ ପକ୍ତାର୍ ।
11 Again he sent a different slave; so they flogged him also, treated him shamefully, and sent him away empty-handed.
ହେୱାନ୍ ପାଚେ ଆରେ ରକାନିଂ ଆଡ଼ିୟାନିଂ ପକ୍ତାନ୍; ହେୱାର୍ ତାଙ୍ଗ୍ ପା ଟ୍ରାକ୍ରାର୍ ଆରି ଲାଜୁ କିଜ଼ି ୱାରା କେଇଦାଂ ପକ୍ତାର୍ ।
12 And again he sent a third; but they wounded him also and threw him out.
ପାଚେ ହେୱାନ୍ ଆରେ ରକାନିଂ ପା ପକ୍ତାନ୍; ମାତର୍ ହେୱାର୍ ତାଙ୍ଗ୍ ପା ଗାଅଦାଅ କିଜ଼ି ବାର୍ତ ତୁହିତାର୍ ।
13 Then the owner of the vineyard said: ‘What shall I do? I will send my beloved son; hopefully they will respect him when they see him.’
ହେବେଣ୍ଡାଂ ଅଙ୍ଗୁର୍ ବାଡ଼୍ନି ହାଉକାର୍ ଇଚାନ୍, ଆନ୍ ଇନାକା କିନାଙ୍ଗ୍? ନା ୱାରିନି ହିମ୍ଣାତିଂ ପକ୍ନାଂ, ଇନେସ୍ ଆତିସ୍ ହେୱାର୍ ତାଙ୍ଗ୍ ମାନି କିନାର୍ ।
14 But when the farmers saw him, they reasoned among themselves, saying: ‘This is the heir. Come, let's kill him, so that the inheritance may become ours.’
ମତର୍ ଆଡ଼ିୟାର୍ ତାଙ୍ଗ୍ ହୁଡ଼୍ଜି ହେୱାର୍ ହେୱେର୍ କାତାବାର୍ତା କିଜ଼ି ଇଞ୍ଜେଙ୍ଗ୍ ଲାଗାତାର୍, ‘ଇୱାନ୍ତ ମୁଣିକା, ଇୱାନିଂ ଅହ୍ନାସ୍, ଇନେସ୍ ମାଦାଂ ଆଦିକାର୍ ଆନାତ୍ ।’
15 So they threw him out of the vineyard and killed him. What therefore will the owner of the vineyard do to them?
ଆରେ, ହେୱାର୍ ତାଙ୍ଗ୍ ଅଙ୍ଗୁର୍ ବାଡ଼୍ ଅସ୍ତି ବାର୍ତ ତୁହି ହିତାର୍ ।” “ବାଟିଙ୍ଗ୍, ଅଙ୍ଗୁର୍ ବାଡ଼୍ନି ହାଉକାର୍ ହେୱାର୍ କାଜିଂ ଇନାକା କିନାନ୍?
16 He will come and destroy those farmers and give the vineyard to others.” Having heard it they said, “May it never be!”
ହେୱାନ୍ ୱାଜ଼ି ଇ କାମ୍ଲିୟାରିଂ ନାସ୍ କିନାନ୍ ଆରି ବିନ୍ ଲଗାଂ ଅଙ୍ଗୁର୍ ବାଡ଼୍ ହିନାନ୍ ।” ଇଦାଂ ୱେନ୍ଞ୍ଜି ହେୱାର୍ ଇଚାର୍, “ହେଦାଂ ଆମେତ୍ ।”
17 Then He looked directly at them and said: “What then is this that is written: ‘A stone that the builders rejected, the same became the cornerstone’?
ମାତର୍ ହେୱାନ୍ ହେୱାରିଂ ଗାଣ୍ଗାଣ୍ ହୁଡ଼୍ଜି ଇଚାନ୍, “ବାଟିଙ୍ଗ୍ ଇ ଇମ୍ଣି ବଚନ୍ ଲେକା ଆତାତ୍ନ୍ନା, ତା ଅରତ୍ ଇନାକା, ଇଲ୍ ରଚ୍ନାକାର୍ ଇମ୍ଣି କାଲ୍ଦିଂ ମୁନା କିତାର୍, ହେଦାଂ କନାନି ମୁଡ଼୍କାଲ୍ ଆତାତ୍ ।
18 Everyone who falls on that stone will be broken to pieces, but on whomever it should fall—it will crush him!”
ଇନେର୍ ହେ କାଲ୍ ଇନେର୍ ଜପି ଆର୍ନାର୍, ହେୱାନ୍ କୁଦ୍ରିକୁଦ୍ରା ଆନାର୍, ଆରେ ହେ କାଲ୍ ଇନେର୍ ଜପି ଆର୍ନାନ୍, ହେଦେଲିଂ ହେଦାଂ ବିରାୟ୍ କିନାତ୍ ।”
19 The chief priests and the scribes wanted to lay hands on Him right then, but they were afraid —they knew He had spoken this parable against them.
ଇବେ ସାସ୍ତିର୍ ଆରି ମୁଡ଼୍ ମାପ୍ରୁହେବାକିନାକାର୍ ହେ ଦାପ୍ରେ ଆସ୍ତେଙ୍ଗ୍ ସେସ୍ଟା କିତାର୍, ମାତର୍ ହେୱାର୍ ମାନାୟାରିଂ ପାଣ୍ଡ୍ରା ଆତାର୍, ଇନାକିଦେଂକି ହେୱାନ୍ ହେ ଉତର୍ମୁଡ଼୍ ହେୱାରିଂ ଇଟ୍କାଡ଼୍ କିଜ଼ି ଇଞ୍ଜି ମାଚାନ୍ ଇଞ୍ଜି ହେୱାର୍ ବୁଜାତାର୍ ।
20 Keeping a close watch on Him, they sent spies, who pretended to be innocent, so that they might latch on to something He said, so as to hand Him over to the power and the authority of the governor.
ହେବେଣ୍ଡାଂ ହେୱାର୍ ଜିସୁଙ୍ଗ୍ ରାଜି ପାଲି କିନି କେଇଦ ଆରି ସାସନ୍କିନାକାନ୍ ସାସନ୍ନି ଆଦିକାର୍ ହେଲାୟ୍ କିଦେଙ୍ଗ୍ କାଜିଂ ଉପାୟ୍ ଡେକ୍ଚି ଜିସୁତି କାତାନି ବୁଲ୍ ଆହ୍ନି ଉଦେସ୍ତ ଇମ୍ଣାକାର୍ କପଟ୍ତାଂ ଜାର୍ ଜାର୍ତିଂ ଦାର୍ମି ଇଞ୍ଜି ଚଞ୍ଜିୟାଆନି ଚର୍କୁକାଂ ପକ୍ତାର୍ ।
21 So they questioned Him, saying: “Teacher, we know that you speak and teach what is right, and you do not show favoritism but teach the way of God in truth.
ହେୱାର୍ ତାଙ୍ଗ୍ ୱେନ୍ବାତାର୍, “ଏ ଗୁରୁ, ଆପେଂ ପୁନାପ୍, ଏନ୍ ହାତ୍ପା ରଚେ କାତା ଇନାୟ୍ ଆରି ହିକ୍ୟା ହିନାୟ୍, ଆରେ ଇନେର୍ତି ମୁକ୍ମେଟ୍ ହୁଡ଼୍ଜି କିଉୟ୍, ମାତର୍ ହାତ୍ପା ଲାକେ ଇସ୍ୱର୍ତି ହାଜ଼ି ବିସ୍ରେ ହିକ୍ୟା ହିନାୟା ।
22 Is it lawful for us to pay taxes to Caesar, or not?”
ମାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ଇଞ୍ଜା, କାଇସର୍ତିଂ ସିସ୍ତୁ ହିନାକା ମା ବିଦି ମାନାତ୍ କି ଆକାୟ୍?”
23 But He perceived their craftiness and said to them: “Why are you testing me?
ମାତର୍ ଜିସୁ ହେୱାର୍ତି କାପ୍ଟି ପୁଞ୍ଜି ହେୱାରିଂ ଇଚାନ୍, ନାଙ୍ଗ୍ ର ଅଦ୍ନି ଚଚ୍ଚାଟ୍ ।
24 Show me a denarius—whose image and inscription does it have?” In answer they said, “Caesar's.”
“ଇବେ ଇନେର୍ ଟାକାଂ ପୁତ୍ଡ଼ା ଆରି ତର୍ ମାନାତ୍?” “ହେୱାର୍ ଇଚାର୍ କାଇସର୍ତି ।”
25 So He said to them, “Then render to Caesar the things that are Caesar's, and to God the things that are God's.”
ହେବେ ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ଇଚାନ୍, “ବାଟିଙ୍ଗ୍ କାଇସର୍ତି ଇମ୍ଣାକା, ହେଦାଂ କାଇସର୍ତିଂ ହିଆଟ୍, ଆରେ, ଇସ୍ୱର୍ତି ଇମ୍ଣାକା, ହେଦାଂ ଇସ୍ୱର୍ତିଂ ହିଆଟ୍ ।”
26 They were unable to latch on to His word in front of the people; and marveling at His answer they kept silent.
ଇବେଣ୍ଡାଂ ହେୱାର୍ ମାନାୟ୍ ମୁମ୍ଦ ହେୱାନ୍ କାତାତ କୁନି ଆସ୍ତେଙ୍ଗ୍ ଆଡ୍ୱାତାର୍, ଆରେ ହେୱାର୍ ହେୱାନ୍ ଉତର୍ତ କାବା ଆଜ଼ି ଚିମ୍ରା ଆଜ଼ି ମାଚାର୍ ।
27 Then some of the Sadducees, who deny that there is a resurrection, approached and questioned Him,
ଇଦାଂ ପାଚେ ଆରେ ନିଂନି ବିସ୍ରେ ଉଡ଼ାନାକାର୍ କେତେକ୍ ସାଦୁକିର୍ ଜିସୁ ଲାଗେ ୱାଜ଼ି ୱେନ୍ବାତାର୍,
28 saying: “Teacher, Moses wrote to us that if a man's married brother dies childless, then his brother should take the widow and produce offspring for his brother.
“ଏ ଗୁରୁ, ମସା ମା କାଜିଂ ଲେକିକିତାନ୍ନା ଇନେନ୍, ଜଦି ଇମ୍ଣି ଲକୁତ ଟଣ୍ଡେନ୍, ଡକ୍ରି ମାଞ୍ଜି ହିମ୍ଣାୱାକ୍ଡ଼ା ଆୱାଦାଂ ହାତିସ୍, ତା ଆତିସ୍ ତା ଟଣ୍ଡେନ୍ ତା ଡକ୍ରୁହିଂ ଇଡ଼୍ଜି ଜାର୍ ଟଣ୍ଡେନ୍ କାଜିଂ ଲାତ୍ରା ଉବ୍ଜାଣ୍ କିନାନ୍ ।
29 Now there were seven brothers: the first took a wife and died childless;
ଦିନେକ୍, ସାତ୍ ବାୟ୍ ଟଣ୍ଡାର୍ ମାଚାର୍; ପର୍ତୁମ୍ ର କଗ୍ଲେଂ ବିବା ଆତାନ୍ ଆରି ହିମ୍ଣାୱାକ୍ଡ଼ା ଆୱାଦାଂ ହାତାନ୍;
30 then the second took the widow and he died childless;
ପାଚେ ଆରେ ମାଜିୟା ବିବା ଆତାନ୍ ତାଙ୍ଗ୍ ଇଡ୍ତାନ୍;
31 then the third took her, in fact all seven in sequence—they all died childless.
ହେ ଲାକେ ସାତ୍ ଜାଣ୍ ଜାକ୍ ହିମ୍ଣାୱାକ୍ଡ଼ା ଆୱାଦାଂ ହାତାର୍ ।
32 Finally, last of all, the woman died also.
ହାରିହାରା କଗ୍ଲେ ପା ହାତାତ୍ ।
33 Therefore, in the resurrection, whose wife will she be, since all seven had her?”
ବାଟିଙ୍ଗ୍, ଆରେ ନିଂନିହିଂ ହେୱାର୍ ବିତ୍ରେ ହେଦେଲ୍ ଇନେର୍ ଡକ୍ରି ଆନାତ୍? ସାତ୍ ଜାଣ୍ ଜାକ ତାଙ୍ଗ୍ ବିବା ଆଜ଼ି ମାଚାର୍ ।”
34 So in answer Jesus said to them: “The people of this age marry and are given in marriage; (aiōn g165)
ଜିସୁ ହେୱାରିଂ ଇଚାନ୍, “ଇ ଜୁଗ୍ନି ମାନାୟାର୍ ବିବା କିତାର୍ ଆରି ବିବା ଆନିକ୍, (aiōn g165)
35 but those who are considered worthy to attain to that age, to the resurrection from among the dead, neither marry nor are given in marriage. (aiōn g165)
ମାତର୍ ଇମ୍ଣି ମାନାୟାର୍ ହେ ସଁସାର୍ ଆରି ହାତାକାର୍ ବିତ୍ରେ ଆରେ ନିଂନାକା ପାୟାନି କାଜିଂ ନିଜେ ଗାଣା କିୟାନାର୍, ହେୱାର୍ ବିବା କିଉର୍ କି ବିବା ଆଉର୍; (aiōn g165)
36 Because they cannot die anymore, being like angels—they are sons of God, being sons of the resurrection.
ଆରେ, ହେୱାର୍ ଆରେ ହାଦେଂ ଆଡୁର୍, ଇନାକିଦେଂକି ହେୱାର୍ ଦୁତ୍କୁ ଲାକେ ମାନ୍ଙ୍ଗାନାର୍ ଆରେ ନିଙ୍ଗ୍ଜି ଇସ୍ୱର୍ତି ମାଜ଼ି ଗାଡ଼୍ ଆନାର୍ ।
37 But that the dead are raised, Moses indeed revealed about the Bush when he recorded: ‘The Lord, the God of Abraham and the God of Isaac and the God of Jacob.’
ମତର୍ ହାତାକାର୍ ଜେ ନିଙ୍ଗ୍ନାର୍, ଇଦାଂ ମସା ପା ବୁଟାନି କାତା ମାପ୍ରୁତି ଅବ୍ରାହାମ୍ତି ଇସ୍ୱର୍, ଇସ୍ହାକ୍ତି ଇସ୍ୱର୍ ଆରି ଜାକୁବ୍ତି ଇସ୍ୱର୍ ଇଞ୍ଜି ଚଚ୍ଚି ହିନାର୍ ।”
38 So He is not the God of the dead, but of the living—to Him all are alive.”
ହେୱାନ୍ ତ ହାତାକାର୍ ଇସ୍ୱର୍ ଆକାୟ୍, ମତର୍ ଜିତାକାରିଂ; ଇନାକିଦେଂକି ୱିଜ଼ାର୍ ହେ ମୁମ୍ଦ ଜିବୁନ୍ ପାୟା ଆନାର୍ ।
39 Then some of the scribes answered and said, “Teacher, you spoke well.”
ହେବେଣ୍ଡାଂ ସାସ୍ତିର୍ ବିତ୍ରେ କେତେକ୍ ଜାଣ୍ ଉତର୍ ହିତାର୍, “ଏ ଗୁରୁ, ଏନ୍ ସତ୍ ଇଚାୟ୍ ।”
40 And they no longer dared to question Him further.
ଇନାକିଦେଂକି ହେୱାର୍ ତାଙ୍ଗ୍ ଇମ୍ଣି ପରସନ୍ ୱେନ୍ବେଦେଂ ସାସ୍ କିୱାତାର୍ ।
41 Then He said to them: “How is it that they say that the Messiah is David's Son?
ମାତର୍ ହେୱାନ୍ ହେୱାରିଂ ୱେନ୍ବାତାନ୍, “କ୍ରିସ୍ଟ ଜେ ଦାଉଦ୍ ମାଜ଼ି, ଇଦାଂ ଲକୁ ଇନାକା ଇନାର୍?
42 Why David himself affirms in the book of Psalms, ‘The Lord said to my Lord: sit at my right hand
ଇନାକିଦେଂକି ନିଜେ ଦାଉଦ୍ ନାନ୍ଦ୍ ସାସ୍ତର୍ କିଜ଼ି ଇନାନ୍, ‘ମାପ୍ରୁ ନା ମାପ୍ରୁଙ୍ଗ୍ ଇଚାନ୍,
43 until I make your enemies a footstool for your feet.’
ଆପେଂ ଏଚେକ୍ ପାତେକ୍ ମି ସାତ୍ରୁରିଂ ମି ତଗ୍ନିବାହା କିୱାତାପ୍ନା, ହେ ପାତେକ୍ ମା ବୁଜ୍ଣି ବାଗାଙ୍ଗ୍ କୁଚ୍ଚି ମାନାଟ୍ ।’
44 Since David calls Him ‘Lord’, how then is He his Son?”
ଲାଗିଂ, ଦାଉଦ୍ ତାଙ୍ଗ୍ ‘ମାପ୍ରୁ’ ଇଞ୍ଜି ଇନାନ୍; ବାଟିଙ୍ଗ୍, ହେୱାନ୍ ଇନେସ୍ ତା ମାଜ଼ି?”
45 Then, in the hearing of the people, He said to His disciples:
ପାଚେ ହେୱାନ୍ ସବୁଲଗାଂ ୱିଜ଼ାର୍ ମୁମ୍ଦ ଚେଲାର୍ ତାକେ ଇଚାନ୍,
46 “Beware of the scribes, who like to walk around in long robes, and love greetings in the marketplaces, and the best seats in the synagogues, and the best places at feasts;
“ସାସ୍ତିର୍ତାଂ ଜାଗ୍ରତ୍! ହେୱାର୍ ଲାମା ଆଙ୍ଗି ଉସ୍ପିସ୍ ବୁଲାଆଦେଂ, ଆରେ ଆଟ୍ ବାଜାର୍ତ ଜୱାର୍, କୁଟୁମ୍ ଇଞ୍ଜ ମୁଡ଼୍ ବାହା ଆରି ବଜିତ ଆଗେନି ବାହା ୱାରିୟା ଆନାର୍;
47 who ‘devour’ widows' houses, and for a show make long prayers. These will receive more severe judgment.”
ହେୱାର୍ ରାଣ୍ଡିକ୍ ଇଲ୍କୁ ସବୁ ଚରି କିନାର୍ ଆରି ଲାମା ପାର୍ତାନା କିନାର୍; ହେୱାର୍ ବେସି ଡାଣ୍ଡ୍ ପାୟା ଆନାର୍ ।”
