Luke 19
1 He entered and started passing through Jericho.
୧ଜୀସୁ ଜିରିହତା ହ଼ଡାନା ଗା଼ଡ଼ା ମାଦିଟି ହାଜିମାଚେସି ।
2 A man named Zacchaeus was there—he was a chief tax collector, and he was wealthy!
୨ଏମ୍ବାଆଁ ଜକିୟ ଦ଼ରୁଗାଟାସି ରଅସି ମାଚେସି, ଏ଼ୱାସି ସିସ୍ତୁ ରୀହ୍ନାରି ବିତ୍ରାଟି କାଜାସି ଅ଼ଡ଼େ ଏ଼ୱାଣାକି ହା଼ରେକା ଦ଼ନ ମାଚେ ।
3 He was trying to see who Jesus was, but could not because of the crowd, because he was short.
୩ଜୀସୁ ଏ଼ନିଲେହେଁତାସି ଇଞ୍ଜିଁ ଏ଼ୱାଣାଇଁ ମେସାଲି ହା଼ରେକା ମ଼ନ ମାଚେ, ସାମା ହା଼ରେକା ଲ଼କୁ ମାଚାକି ମେସାଲି ଆ଼ଡିହିଲାଆତେସି, ଏ଼ନାଆଁତାକି ଇଚିହିଁ ଏ଼ୱାସି କୁଜା ମାଚେସି ।
4 And running on ahead he climbed up into a sycamore tree, in order to see Him, since He was about to pass by there.
୪ଏମ୍ବାଟିଏ ଏ଼ୱାସି ନ଼କିତା ହଟି ହଟି ହାଜାନା ଜୀସୁ ହାନି ଜିରୁତା ଏ଼ୱାଣାଇଁ ମେସାଲି ର଼ ତ଼ୟା ମା଼ର୍ନୁତା ହ଼ତେସି, ଇଚିହିଁ ଜୀସୁ ଏ଼ ଜିରୁଟି ହାନାୟି ମାଚେ ।
5 And when Jesus came to the place, He looked up and saw him, and said to him, “Zacchaeus, come down quickly, because today I must stay at your house.”
୫ଜୀସୁ ଏମ୍ବାଆଁ ଏଜାନା ଲାକ ସିନିକିହାନା ହା଼ଟିତେସି, “ଆଡ଼େ ଜକିୟ ତବେ ରେ଼ଚାୱାମୁ ଇଚିହିଁ ନୀଞ୍ଜୁ ନା଼ନୁ ମୀ ଇଜ ଗତା ୱା଼ନାୟି ମାନେ ।”
6 So he came down quickly, and received Him joyfully.
୬ଏ଼ୱାସି ତବେ ରେ଼ଚାୱା଼ହାନା ଏ଼ୱାଣାଇଁ ରା଼ହାଁଟି ତାମି ଇଜ ହା଼ଟିତେସି ।
7 But when they saw it, they all started complaining, saying, “He has entered to lodge with a sinful man!”
୭ଈଦାଆଁ ମେସାନା ବାରେ ଲ଼କୁ ମୁରୁ ମୁରୁ ଆ଼ହିଁ କାତା ଆ଼ତେରି, “ଈୱାସି ର଼ ପା଼ପୁ ଗାଟାରି ଇଜ ଗତା ହାଜିମାନେସି ।”
8 Then Zacchaeus stood and said to the Lord, “Indeed, Lord, I herewith give half of my goods to the poor, and if I have extorted anything from anyone, I restore fourfold.”
୮ସାମା ଜକିୟ ନିଚାନା ପ୍ରବୁଇଁ ଏଲେଇଚେସି, “ଏ଼ ପ୍ରବୁ ନା଼ନୁ ନା଼ ଦ଼ନତି ର଼ ବା଼ଗା ହିଲାଆ ଗାଟାରାକି ହୀଇଁ, ଅ଼ଡ଼େ ନା଼ନୁ ଆମ୍ବାଆରି ତା଼ଣାଟି ଏ଼ନାଆଁ ତାଚାମାଚିହିଁ ସା଼ରି ବା଼ଗା ଆଗାଡ଼ା ୱେଟ୍ଇଁ ।”
9 So Jesus said about him, “Today salvation has happened in this house, in that he also is a son of Abraham;
୯ଏମ୍ବାଟିଏ ଜୀସୁ ଏଲେଇଚେସି, “ନୀଞ୍ଜୁ ଈ ଇଜତି ଲ଼କୁତାକି ଗେଲ୍ପିନାୟି ୱା଼ହାମାନେ, ଇଚିହିଁ ଈୱାସି ଜିକେଏ ଅବ୍ରାହାମତି କୂଡ଼ାତାସି ।
10 because the Son of the Man has come to seek and to save that which was lost.”
୧୦ଇଚିହିଁ ଏ଼ନାୟି ଜା଼ଙ୍ଗା ହାଜାମାନେ ଏ଼ଦାଆଁ ପାରାନା ଗେଲ୍ପାଲି ମାଣ୍ସି ମୀର୍ଏସି ୱା଼ହାମାନେସି ।”
11 Now as they heard these things, He continued with a parable, because He was near Jerusalem and they were supposing that the Kingdom of God was on the verge of being revealed.
୧୧ଲ଼କୁ ଈ କାତା ୱେଞ୍ଜି ମାଚାଟି ଏ଼ୱାସି ଅ଼ଡ଼େ ର଼ ପୁଣ୍ମ୍ବିକିନି କାତା ୱେସ୍ତେସି, ଇଚିହିଁ ଏ଼ୱାସି ଜିରୁସାଲମ ଡାଗେ ଆ଼ହାମାଚେସି, ଇଚିହିଁ ମାହାପୂରୁ ରା଼ଜି ତବେ ତ଼ଞ୍ଜାଆ଼ନେ ଇଞ୍ଜିଁ ଅଣ୍ପିମାଚେରି ।
12 So He said: “A certain nobleman went to a distant country to receive for himself a kingdom and return.
୧୨ଏ଼ୱାସି ଏଲେଇଚେସି, “ର଼ କାଜା କୂଡ଼ାତାସି ରାଜା ପା଼ଣା ବେଟାଆ଼ହାଁ ୱେଣ୍ତା ୱାଇଁୱା ଇଞ୍ଜିଁ ର଼ ହେକ ରା଼ଜି ହାଚେସି ।
13 He called ten of his slaves, gave them ten ‘minas’, and said to them, ‘Conduct business until I come.’
୧୩ଏ଼ୱାସି ତାନି ଦସଜା଼ଣା ହ଼ଲିୟାଙ୍ଗାଣି ହା଼ଟାନା ଏ଼ୱାରାକି ଦସଗଟା ୱେଣ୍ତି ଟାକା ଲାକା ହୀହାନା ଏଲେଇଚେସି, ‘ନା଼ନୁ ୱେଣ୍ତା ୱା଼ନି ପାତେକା ମୀରୁ ଈ ଟାକା ତଲେ ବେ଼ବାରା କିଦୁ ।’
14 But his citizens hated him and sent a delegation after him, saying, ‘We do not want this man to reign over us.’
୧୪ସାମା ତାନି ଦେ଼ସାତାରି ଏ଼ୱାଣାଇଁ ଅ଼ପିହିଲାଆତେରି, ‘ଈୱାସି ମାଙ୍ଗେତାକି ରାଜା ଆୟାଆପେସି’ ଇଞ୍ଜିଁ ତାନି ଜେ଼ଚଏ କ଼ସ୍କାଣି କାବ୍ରୁ ୱେସା ପାଣ୍ତିତେରି ।”
15 It happened that he did receive the kingdom, and upon returning he ordered that those slaves to whom he had given the money be called to him, to know who had gained what by trading.
୧୫ଡା଼ୟୁ ଏ଼ୱାସି ରାଜା ପା଼ଣା ବେଟାଆ଼ହାନା ତାନି ରା଼ଜିତା ୱେଣ୍ତାୱା଼ତେସି, ଇଞ୍ଜାଁ ତା଼ନୁ ଟାକାୟାଁ ହୀହାମାଚି ହ଼ଲିୟାଙ୍ଗା ବେ଼ବାରା କିହାଁ ଏଚେକା ଲା଼ବା କିହାମାନେରି ଏ଼ଦାଆଁ ପୁଞ୍ଜାଲି ଏ଼ୱାରାଇଁ ହା଼ଟିକିତେସି, ଇଞ୍ଜାଁ ୱେଚେସି ।
16 So the first one came and said, ‘Master, your mina earned ten minas!’
୧୬ତଲିତାସି ୱା଼ହାନା ଏଲେଇଚେସି, “ବା଼ବୁ ନୀନୁ ହୀହାମାଞ୍ଜାତି ର଼ ଟାକା ତଲେ ବେ଼ବାରା କିହାନା ଦସଟାକା ଲା଼ବା କିହାମାଇଁ ।”
17 He said to him: ‘Super, you good slave! Because you were faithful in a very little, have authority over ten cities!’
୧୭ଏ଼ୱାସି ଏ଼ୱାଣାଇଁ ଏଲେଇଚେସି, “ନେହିଁ ଟିକାଣାଗାଟି ନାମୁତି ହ଼ଲେଏଣାତି, ନୀନୁ ଊଣା କାମାତାକି ନେହିଁ କାମା କିହାମାନାକି ନା଼ନୁ ନିଙ୍ଗେ ଦସଗଟା ଗା଼ଡ଼ାୟାଁ ସା଼ଲୱି କିନି ଅଦିକାରା କିମୁ ।”
18 And the second one came and said, ‘Master, your mina made five minas.’
୧୮ଅ଼ଡ଼େ ରଅସି ୱା଼ହାନା ଏଲେଇଚେସି, “ବା଼ବୁ ନୀନୁ ହୀହାମାଞ୍ଜାତି ଟାକା ତଲେ ପା଼ସାଗଟା ଲା଼ବା କିହାମାଇଁ ।”
19 Likewise he said to him, ‘You also be over five cities.’
୧୯ଏ଼ୱାସି ଏ଼ୱାଣାଇଁ ଜିକେଏ ଏଲେଇଚେସି, “ନୀନୁ ଜିକେଏ ପା଼ସାଗଟା ଗା଼ଡ଼ାୟାଁ ମୁହେଁ ଅଦିକାରା ଆ଼ମୁ ।”
20 Then a different one came, saying: ‘Master, here is your mina, that I kept laid away in a piece of cloth
୨୦ଅ଼ଡ଼େ ରଅସି ୱା଼ହାନା ଏଲେଇଚେସି, “ପ୍ରବୁ ମେହ୍ମୁ ଈଦି ନୀନୁ ହୀହାମାଞ୍ଜାତି ଟାକା; ଈଦାଆଁ ନା଼ନୁ ଡ୍ରାଃଆଲିତା ରୂପାନା ଇଟାମାଚେଏଁ ।
21 —I feared you because you are a hard man, removing what you did not place, and reaping what you did not sow.’
୨୧ଇଚିହିଁ ନା଼ନୁ ନିଙ୍ଗେ ଆଜାତେଏଁ, ନୀନୁ ର଼ ଗିରିଗିରା ଗାଟାତି, ଇଟା ହିଲାଆଗାଟାଣି ପାରିନାତି, ମାଟା ହିଲାଆତା଼ଣା ଦା଼ଃଆନାତି ।”
22 So he said to him: ‘I will judge you out of your own mouth, you wicked slave! You knew that I am a hard man, removing what I did not place, and reaping what I did not sow.
୨୨ଏ଼ୱାସି ଏ଼ୱାଣାଇଁ ଏଲେଇଚେସି, ଆଡ଼େ ପ଼ଲ୍ଆଗାଟି ହ଼ଲେଏଣାତି, ନୀ ଗୂତିତି ହା଼ଡାତଲେ ନୀ ନୀହାଁୟି କିୟାଇଁ, ନା଼ନୁ ଗିରିଗିରା ଗାଟାତେଏଁ, ଇଟାହିଲାଆ ତା଼ଣା ପାରିନାତେଏଁ ମାଟାଆତି ତା଼ଣା ଦା଼ଃଆନାତେଏଁ ଈଦାଆଁ ପୁଞ୍ଜାମାଚି?
23 Why then didn't you put my money on deposit, and upon coming I would have collected it with interest?’
୨୩ଆତିହିଁ ଏ଼ନାଆଁତାକି ନା଼ ଟାକାତି ରୀଣା ଅ଼ନାରାକି ହୀଆତି, ନା଼ନୁ ୱା଼ହାନା ଅଡିତଲେ ବେଟାଆ଼ତେଏଁମା ।
24 And to those standing by he said, ‘Take the mina from him and give it to him who has the ten minas.’
୨୪ଇଞ୍ଜାଁ ଦାରିତା ନିଚାମାଚାରାଇଁ ୱେସ୍ତେସି, “ଈୱାଣି ତା଼ଣାଟି ଏ଼ ଟାକା ମୀଞ୍ଜା ଅ଼ହାନା ଆମ୍ବାଆରିକି ଦସଟାକା ମାନୁ ଏ଼ୱାଣାକି ହୀଦୁ ।”
25 (They even said to him, ‘Master, he already has ten minas!’)
୨୫ଏଚେଟିଏ ଏ଼ୱାରି ୱେସ୍ତେରି, “ପ୍ରବୁ ଏ଼ୱାଣାକି ଦସଟାକା ମାନୁ ।”
26 ‘Indeed I tell you, to everyone who has, more will be given; but from him who does not have, even what he has will be taken from him.
୨୬ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗେ ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ, “ଆମିନିଗାଟାଣାକି ମାନେ, ଏ଼ୱାଣାକି ଗାଡି ହୀପ୍କିଆ଼ନେ । ସାମା ଆମ୍ବାଆରାୱାୟି ହିଲେଏ ଏ଼ୱାଣି ତା଼ଣା ଏ଼ନାୟି ମାନେ ଏ଼ଦାଆଁ ଜିକେଏ ଏ଼ୱାଣି ତା଼ଣାଟି ଅ଼ୱିଆ଼ନେ ।
27 But as for those enemies of mine who did not want me to reign over them, bring them here and slaughter them in front of me!’”
୨୭ସାମା ନାଙ୍ଗେ ତାମି ରାଜା ଆ଼ହାଲି କୂହାମାଞ୍ଜାନି ସାତ୍ରୁୟାଁଇଁ ଇମ୍ବାଆଁ ତା଼କା ହାଜାନା ଏ଼ୱାରାଇଁ ନା଼ ନ଼କିତା ଟୂଣ୍ହାତୁହ୍ଦୁ ।”
28 Having said these things, He went on ahead, going up to Jerusalem.
୨୮ଈ ବାରେ କାତା ୱେସ୍ତି ଡା଼ୟୁ ଜୀସୁ ଜିରୁସାଲମ ୱାକି ହାଚେସି ।
29 When He drew near to Bethphage and Bethany, at the mountain called ‘of Olives’, it happened like this: He sent two of His disciples,
୨୯ଏ଼ୱାସି ଜୀତ ହ଼ରୁ ଦାରିତା ମାନି ବେତନିୟାଁ ଅ଼ଡ଼େ ବେତ୍ପାଗି ନା଼ସ୍କାଣାଁ ଏଜାନା ତାନି ସୀସୁୟାଁ ବିତ୍ରାଟି ରିଆରାଇଁ ଈ କାତା ୱେସା ପାଣ୍ତିତେସି ।
30 saying: “Go to the village opposite you, where as you enter you will find a colt tied, on which no man ever yet sat. Untie and bring it.
୩୦“ମୀରୁ ହାଜାନା ମୀ ନ଼କିତି ନା଼ୟୁଁତା ହ଼ଡ଼୍ଦୁ ଇଞ୍ଜାଁ ଲ଼କୁ ଏଚେଲା ହ଼ଚା ହିଲଅରି; ଇଲେତି ର଼ ଗା଼ଡ଼୍ଦେ ଡା଼ଲୁତି ଦସାମାନାଣି ମେହ୍ଦେରି; ଏ଼ଦାଆଁ ଦା଼ୱାଁ ହୁକ୍ହା ନା଼ ତା଼ଣା ତାଚିହିଁ ୱା଼ଦୁ ।
31 And if anyone asks you, ‘Why are you untying it?’ just say this to him: ‘The Lord needs it.’”
୩୧ଆମ୍ବାଆସି ଏ଼ନାଆଁତାକି ହୁକ୍ହିମାଞ୍ଜେରି ଇଞ୍ଜିଁ ୱେଞ୍ଜାତିହିଁ, ଈଦାନି ମା଼ ପ୍ରବୁକି ଲ଼ଡ଼ାମାନେ ଇଞ୍ଜିଁ ୱେହ୍ଦୁ ।”
32 So those who were sent went and found it just like He told them.
୩୨ଏମ୍ବାଟି ଜୀସୁ ପାଣ୍ତାମାଚାରି ଏ଼ୱାସି ଏ଼ନିକିଁ ୱେସାମାଚେସି, ଏଲେହେଁ ମେସ୍ତେରି ।
33 As they were untying the colt, its owners said to them, “Why are you untying the colt?”
୩୩ଇଞ୍ଜାଁ ଏ଼ୱାରି ଗା଼ଡ଼୍ଦେ ଡା଼ଲୁତି ଦା଼ୱାଁ ହୁକ୍ହିମାଚାଟି ଗା଼ଡ଼୍ଦେ ସା଼ୱୁକାରିୟାଁ “ଏ଼ନାଆଁତାକି ହୁକ୍ହିମାଞ୍ଜେରି ଇଞ୍ଜିଁ ୱେଚେରି?”
34 So they said, “The Lord needs it.”
୩୪ଏ଼ୱାରି ଏଲେଇଚେରି, “ଈଦାନି ମା଼ ପ୍ରବୁକି ଲ଼ଡ଼ାମାନେ ।”
35 Then they brought it to Jesus; and throwing their own clothes on the colt, they placed Jesus on it.
୩୫ଏମ୍ବାଟିଏ ଗା଼ଡ଼୍ଦେ ଜୀସୁ ତା଼ଣା ତାଚାନା ଏ଼ଦାନିଲେକ ହିମ୍ବରିକା ପା଼ସାନା ଜୀସୁଇଁ ଲାକ କୁଗିକିତେରି ।
36 And as He went along people were spreading their clothes on the road.
୩୬ଅ଼ଡ଼େ ଏ଼ୱାସି ନ଼କିତା ହାଜିମାଚାଟି ଲ଼କୁ ଜିରୁତା ତାମି ହିମ୍ବରିକା ପା଼ସ୍ତେରି ।
37 Then, as He was approaching the descent of the Mount of Olives, the whole multitude of the disciples began to rejoice and praise God with a loud voice for all the mighty works they had seen,
୩୭ଇଞ୍ଜାଁ ଏ଼ୱାସି ଜିରୁସାଲମ ଡାଗେ ମାନି ଜୀତ ହ଼ରୁଟି ୱା଼ନି ବେ଼ଲାତା ଏ଼ୱାସି ଇଞ୍ଜାଁ ତାମି ସୀସୁୟାଁ ଜୀସୁ କିତି ବା଼ଡ଼୍ୟୁତି କାମାତାକି ମାହାପୂରୁଇଁ ଜହରା କିହିହିଁ ରା଼ହାଁଟି ପା଼ଚୁ ପା଼ଚିତେରି ।
38 saying: “Blessed is the King who comes in the name of the Lord! Peace in heaven and glory in the highest!”
୩୮“ପ୍ରବୁତି ଦ଼ରୁଟି ଆମିନି ରାଜା ୱା଼ହିମାନେସି ଏ଼ୱାଣାକି ନେହେଁ । ଲାକପୂରୁ ହିତ୍ଡ଼ି ଅ଼ଡ଼େ ଲାକପୂରୁତି ମାହାପୂରୁଇଁ ଗାୱୁରମି ଆ଼ପେ ।”
39 Some of the Pharisees said to Him from the crowd, “Teacher, rebuke your disciples!”
୩୯ଏଚେଟିଏ ଲ଼କୁ ମାନ୍ଦାଟି ଏଚରଜା଼ଣା ପାରୁସିୟାଁ ଜୀସୁଇଁ ଏଲେଇଚେରି, “ଏ଼ ଗୂରୁ ନୀ ସୀସୁୟାଁଇଁ ଲା଼ଗାମୁ ।”
40 In answer He said to them, “I tell you that if these should keep silent, the very stones would cry out!”
୪୦ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗେ ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ, “ଈୱାରି ପାଲେଏ ଆ଼ତିସାରେ, ୱାଲ୍କା ହାଲେହେଁ କାଜା ଗିୟାଁତଲେ ଜ଼ଲିତୁମା ।”
41 Now as He approached, observing the city He wept over it,
୪୧ଅ଼ଡ଼େ ଏଚେ଼ତା ଗା଼ଡ଼ା ଡାଗେ ୱା଼ତେସି, ଏଚିବେ଼ଲା ଗା଼ଡ଼ାତି ମେସାନା ଡ଼ୀହିହିଁ ଏଲେଇଚେସି,
42 saying: “If you, yes you, especially in this your day, had known the things pertaining to your peace! But now they are hidden from your eyes.
୪୨“ନୀନୁ ହାଅ, ନୀନୁ ନୀଞ୍ଜୁ ହିତ୍ଡ଼ି ଜିରୁ ପୁଚିହିଁ ଅ଼ଜିତେମା! ସାମା ଏ଼ଦି ନୀ ତା଼ଣାଟି ଡ଼ୁଗାମାନେ!
43 Yes, the days will come upon you when your enemies will build an embankment around you; indeed they will surround you and hem you in on every side.
୪୩ଏଚିବେ଼ଲା ମାହାପୂରୁ ନିଙ୍ଗେ ଗେଲ୍ପାଲି ଅଣ୍ପାମାଞ୍ଜାତେସି ଏ଼ଦାଆଁ ପୁନାଆତାକି ଏଚିବେ଼ଲାତା ନୀ ସାତ୍ରୁୟାଁ ନୀ ସା଼ରିସୁଟୁ କାଜା କ଼ଟା ଦସାନା ମୁଚାନେରି,
44 And they will raze you, and your children within you, to the ground—they will not leave in you one stone upon another—all because you did not recognize the time of your visitation.”
୪୪ଇଞ୍ଜାଁ ନିଙ୍ଗେ ଅ଼ଡ଼େ ନୀ ତା଼ଣା ମାନି ନୀ ମୀର୍କାଣି କୁଡ଼୍ପୁନା଼ସା କିୟାନେରି, ଅ଼ଡ଼େ ର଼ ୱାଲିତି ଅ଼ର ୱାଲି ଲାକ ତୀରି ଆ଼ହାଲି ହିୟଅରି, ଇଲେତି ଦିନା ୱା଼ହିମାନେ ।”
45 And upon entering the temple He began to drive out those who were selling and buying in it,
୪୫ଏମ୍ବାଟିଏ ଜୀସୁ ମାହାପୂରୁ ଇଲୁତା ହ଼ଡାନାହାଁ ବେ଼ବାରା କିନାରାଇଁ ଏମ୍ବାଟି ହାସା ପେ଼ର୍ହାତୁସ୍ତେସି,
46 saying to them, “It is written: ‘My house is a house of prayer,’ but you have made it a ‘den of robbers’!”
୪୬ଦାର୍ମୁପତିତା ରା଼ସ୍କି ଆ଼ହାମାନେ, “ନା଼ ଇଲୁ ପ୍ରା଼ତାନା ଇଲୁ ଆ଼ନେ, ସାମା ମୀରୁ ଏ଼ଦାଆଁ ଡଂଗାଁୟାଁ ପା଼ୱୁ ମ୍ଣିପ୍ହାତୁସ୍ତେରି ।”
47 And He was teaching daily in the temple; but the chief priests and the scribes, as also the leaders of the people, were trying to destroy Him,
୪୭ଅ଼ଡ଼େ ଜୀସୁ ଦିନାତାକି ଦିନା ପ୍ରା଼ତାନା ଇଲୁତା ଜା଼ପ୍ହି ମାଚେସି, ସାମା କାଜା ପୂଜେରାଙ୍ଗା ଅ଼ଡ଼େ ମେ଼ରାପୁନାରି ଲ଼କୁତି କାଜାରି ତଲେ ଜୀସୁଇଁ ପା଼ୟାଲି ଅଣ୍ପିମାଚେରି,
48 but could not figure out how to do it, because all the people were hanging on His words.
୪୮ସାମା ଲ଼କୁ ରା଼ହାଁଟି ଏ଼ୱାଣି ଜା଼ପ୍ନାଣି ୱେଞ୍ଜିମାଚାକି ଏ଼ୱାରି ଏ଼ନିକିହାଲି ଆ଼ନେ ପାରୁ ବେଟାଆ଼ହି ହିଲାଆତେରି ।
