< Luke 16 >
1 Then He said further to His disciples: “There was a certain rich man who had a manager, who was accused to him of wasting his goods.
୧ଜୀସୁ ତାନି ସୀସୁୟାଁଇଁ ଏଲେଇଚେସି, “ର଼ ଦ଼ନଗାଟାସି ମାଚେସି; ଏ଼ୱାଣାକି ର଼ ଗୁମୁସ୍ତା ମାଚେସି, ଏ଼ୱାସି ତାନି ଦ଼ନତି ଆଲାରା କିହାମାନାଣି ପୁଞ୍ଜାନା,
2 So he called him in and said to him: ‘What is this I hear about you? Render an account of your stewardship, because you can no longer be manager.’
୨ଏ଼ୱାସି ଏ଼ୱାଣାଇଁ ହା଼ଟାନା ଏଲେଇଚେସି, ‘ନା଼ନୁ ନୀ କାତା ୱେଚେଏଁ ନୀନୁ ନୀ ଗୁମୁସ୍ତା କାମା ଏ଼ନି କିହିମାଞ୍ଜି ଲେକା ତ଼ସ୍ତାମୁ, ଇଚିହିଁ ନୀନୁ ଅ଼ଡ଼େ ଗୁମୁସ୍ତା ଆ଼ହା ମାଞ୍ଜାଲି ଆ଼ଡଅତି ।’
3 Then the manager said within himself: ‘What shall I do? My master is taking the management away from me. I do not have strength to dig; I am ashamed to beg
୩ଏମ୍ବାଟିଏ ଏ଼ ଗୁମୁସ୍ତା ଅଣ୍ପା କଡିତେସି, ‘ନା଼ ସା଼ୱୁକାରି ନା଼ ଗୁମୁସ୍ତା କାମା ପିସ୍ପି କିହିମାଞ୍ଜାନେସି, ନା଼ନୁ ଏ଼ନାଆଁ କିଇଁ? ଇର୍ଆ କା଼ର୍ହାଲି ନାଙ୍ଗେ ବପୁ ହିଲେଏ, ଅ଼ଡ଼େ ରୀସ୍ପା ତିଞ୍ଜାଲି ଲାଜା ହ଼ଚି ମାଞ୍ଜାନେ ।
4 —I know what I will do, so that whenever I am removed from the management they may receive me into their houses.’
୪ନୀଏଁ ପୁଚେଏଁ, ନାଙ୍ଗେ ଗୁମୁସ୍ତା ପା଼ଣାଟି ପିସ୍ପି କିୟାତି ଡା଼ୟୁ ଲ଼କୁ ନାଙ୍ଗେ ତାମି ଇଲ୍କାଣା ଆବାନିଲେହେଁ କିଇଁ ।’
5 Summoning each one of his master's debtors, he said to the first, ‘How much do you owe my master?’
୫ଇଞ୍ଜାଁ ଏ଼ୱାସି ତାମି ସା଼ୱୁକାରି ତା଼ଣାଟି ରୀଣା ଅ଼ହାମାଚାରାଇଁ ହା଼ଟାନାହାଁ ତଲିତାଣାଇଁ ୱେଚେସି, ‘ନା଼ ସା଼ୱୁକାରି ତା଼ଣା ନୀ ରୀଣା ଏଚେକା ମାନେ?’
6 And he said, ‘A hundred baths of olive oil.’ So he said to him, ‘Take your bill and sit down quickly and write fifty.’
୬ଏ଼ୱାସି ଏଲେଇଚେସି, ‘ପା଼ସାକ଼ଡ଼ି ଡା଼ବା ନିୟୁଁ’ ଗୁମୁସ୍ତା ଏ଼ୱାଣାଇଁ ଏଲେଇଚେସି, ‘ନୀନୁ ତବେ ଇମ୍ବାଆଁ କୁଗାନା ରୀ କ଼ଡ଼ି ଦସ ଇଞ୍ଜିଁ ରା଼ଚାମୁ ।’
7 Then he said to another, ‘And how much do you owe?’ And he said, ‘A hundred measures of wheat.’ So he said to him, ‘Take your bill and write eighty.’
୭ଡା଼ୟୁ ଅ଼ଡ଼େ ରଅଣାଇଁ ୱେଚେସି, ‘ନୀନୁ ଏଚେକା ରୀଣା ଅ଼ହାମାଞ୍ଜି?’ ଏ଼ୱାସି ଏଲେଇଚେସି, ‘ର଼ ମା଼ଣା ବାସ୍ତା ଗ଼ହଁୟାଁ’ ଗୁମୁସ୍ତା ଏ଼ୱାଣାଇଁ ଏଲେଇଚେସି, ‘ନୀନୁ ତବେ ଇମ୍ବାଆଁ କୁଗାନା ଆ଼ଟା ୱାଞ୍ଜା ଇଞ୍ଜିଁ ରା଼ଚାମୁ ।’
8 The master even ‘commended’ the dishonest manager, because he had acted shrewdly. The sons of this age are shrewder in their own generation than the sons of the Light. (aiōn )
୮ଏ଼ ଲାଗେଏତି ଗୁମୁସ୍ତା ବୁଦିତଲେ କାମା କିହାମାନାକି ସା଼ୱୁକାରି ଏ଼ୱାଣାଇଁ ନୀନୁ ନେହିଁ କାମା କିହାମାଞ୍ଜି ଇଚେସି; ଏ଼ନାଆଁତାକି ଇଚିହିଁ ଉଜେଡ଼ିତି ମୀର୍କା କିହାଁ ଈ ଦାର୍ତିତାରି ତାମି କାମାତା ହା଼ରେକା ବୁଦିଗାଟାରି ।” (aiōn )
9 “I even say to you, make friends for yourselves by means of unrighteous mammon, so that whenever you fail, they may receive you into the eternal dwellings! (aiōnios )
୯ନା଼ନୁ ଜିକେଏ ମିଙ୍ଗେ ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ, “ମୀରୁ ଦାର୍ତିତି ଲାଗେଏତି ଦ଼ନ ତଲେ ତ଼ଣେ ଦହ୍ଦୁ, ଏ଼ଦି ରା଼ତିସାରେ ମିଙ୍ଗେ କା଼ଲାକା଼ଲାତି ବାସା ଟା଼ୟୁତା ମିଙ୍ଗେ ଆବାନେରି । (aiōnios )
10 He who is faithful in a very little is faithful also in much, and he who is dishonest in a very little is dishonest also in much.
୧୦ଆମ୍ବାଆସି ଊଣା କାମାତା ନାମୁଗାଟାସି ଆ଼ନେସି ଏ଼ୱାସି କାଜା କାମାତା ଜିକେଏ ନାମୁଗାଟାସି ଆ଼ନେସି, ଇଞ୍ଜାଁ ଆମ୍ବାଆସି ଊଣା କାମାତା ନାମୁଗାଟାସି ଆ଼ଆସାରେ ଏ଼ୱାସି କାଜା କାମାତା ଜିକେଏ ନାମୁଗାଟାସି ଆ଼ଅସି ।
11 If therefore you have not been faithful with the unrighteous mammon, who will commit to your trust the genuine?
୧୧ଲାଗେଏତି ଦ଼ନତା ନାମୁ ଗାଟାତେରି ଆ଼ହାହିଲଅତେରି, ଆତିହିଁ ଆମ୍ବାଆସି ମିଙ୍ଗେ ନାମାହାଁ ସାତା ଦ଼ନ ମୀ କେୟୁତା ହେର୍ପାନେସି?
12 And if you have not been faithful in what belongs to another, who will give you what is your own?
୧୨ମୀରୁ ଏଟ୍କାତା଼ଣା ଦ଼ନତି ନାମୁତଲେ ଲେ଼ମ୍ବା ହିଲାଆସାରେ ମିଙ୍ଗେ ମୀ ଲ଼ଡ଼ାମାନାଣି ଆମ୍ବାଆସି ହିୟାନେସି?”
13 No servant can serve two masters; either he will hate the one and love the other, or he will be devoted to the one and despise the other. You cannot serve God and mammon!”
୧୩“ର଼ ହ଼ଲେଏସି ରୀ ସା଼ୱୁକାରି ତା଼ଣା ହ଼ଲେଏସି ଆ଼ହାଲି ଆ଼ଡଅସି; ଇଚିହିଁ ରଅଣାଇଁ ଜୀୱୁ ନ଼ନେସି ରଅଣାଇଁ ଜୀୱୁ ନ଼ନେସି, ଆ଼ଆତିଁ ରଅଣାଇଁ ମା଼ନୱି ଆ଼ନେସି ରଅଣାଇଁ ଅ଼ପଅସି । ମୀରୁ ମାହାପୂରୁ ଅ଼ଡ଼େ ଦ଼ନତି ହ଼ଲିୟାଙ୍ଗା ଆ଼ହାଲି ଆ଼ଡଅତେରି ।”
14 Now the Pharisees, who were lovers of money, were also listening to all these things, and they were ridiculing Him.
୧୪ଈ ବାରେ କାତା ୱେଞ୍ଜାନା ଦ଼ନ ଜୂପ୍କା ପାରୁସିୟାଁ ଜୀସୁଇଁ କାକ୍ହେରି ।
15 So He said to them: “You are those who justify yourselves before men, but God knows your hearts. That which is exalted among men is an abomination before God.
୧୫ଏଚେଟିଏ ଜୀସୁ ଏ଼ୱାରାଇଁ ଏଲେଇଚେସି, “ଆମ୍ବାଆରି ମାଣ୍ସି ନ଼କିତା ତୀରିଗାଟାରି ଇଞ୍ଜିଁ ତ଼ସା କଡିମାନେରି, ମୀରୁ ଏଲେତି ଲ଼କୁ, ସାମା ମାହାପୂରୁ ମୀ ହିୟାଁତି ପୁନାସି ଇଚିହିଁ ଏ଼ନାୟି ମାଣ୍ସି ଅଣ୍ପୁତା କାଜାୟି ଲେହେଁ ତ଼ଞ୍ଜା ଆ଼ନେ, ଏ଼ଦି ମାହାପୂରୁ ନ଼କିତା ଅ଼ପାଆଗାଟାୟି ।”
16 The Law and the Prophets were until John; since then the Kingdom of God is being proclaimed, and every one is trying to force his way into it.
୧୬“ମ଼ସାତି ମେ଼ରା ଅ଼ଡ଼େ ମାହାପୂରୁ ଅଣ୍ପୁତି ବ଼ଲୁ ୱେହ୍ନାରି ରା଼ଚିତି ପତି ଜହନ ପାତେକା ସା଼ଲୱି ଆ଼ହିମାଚୁ; ଏଚିବେ଼ଲାଟିଏ ମାହାପୂରୁ ରା଼ଜିତି ନେହିଁ କାବ୍ରୁ ୱେ଼କ୍ହି ମାନେରି ଇଞ୍ଜାଁ ବାରେଜା଼ଣା ତାମି ବା଼ଡ଼୍ୟୁ ତଲେ ମାହାପୂରୁ ରା଼ଜିତା ହ଼ଡିମାନେରି ।
17 But it is easier for heaven and earth to pass away, than for one tittle of the Law to fail.
୧୭ହା଼ଗୁପା଼କା ଅ଼ଡ଼େ ଦାର୍ତି ବାରେ ମେଣ୍ଙ୍ଗିନେ ସାମା ମେ଼ରାତି ଇଚାୟି ସିନା ଜିକେଏ ମେଣ୍ଙ୍ଗେଏ ।”
18 “Whoever divorces his wife and marries another woman commits adultery, and whoever marries her who is divorced from her husband commits adultery.
୧୮“ଆମ୍ବାଆସି ତାନି ଡକ୍ରିନି ପିସାନା ଏଟ୍କାତାଣି ବୀହା ଆ଼ନେସି, ଏ଼ୱାସି ଦା଼ରି କିନେସି; ଇଞ୍ଜାଁ ଆମ୍ବାଆସି ପିସ୍ତି ଡକ୍ରିନି ବୀହା ଆ଼ନେସି, ଏ଼ୱାସି ଦା଼ରେଲା ଆ଼ନେସି ।”
19 “Now there was a certain rich man who was dressed in purple and fine linen, living in luxury every day.
୧୯“ର଼ ଦ଼ନ ଗାଟାସି ମାଚେସି, ଏ଼ୱାସି ହା଼ରେକା ଅ଼ଜିତି ହିମ୍ବରିଦୂକି ହୁଚାନା ନେହିଁ ରା଼ନ୍ଦା ତିଞ୍ଜିହିଁ ହା଼ରେକା ରା଼ହାଁତଲେ ଡ଼ୟିମାଚେସି ।
20 And there was a certain beggar named Lazarus, covered with sores, who had been placed at his gate,
୨୦ସାମା ଏ଼ୱାଣି ଦୁୱେରି ଦାରିତା ଲାଜର ଦ଼ରୁଗାଟି ରୀସ୍ପା ତିନାସି ଡ଼ୟାମାଚେସି,
21 just wanting to be fed with the crumbs that fell from the rich man's table—why even the dogs would come and lick his sores!
୨୧ଗୂଡ଼ା ଆଙ୍ଗା ଗା଼ହାଁୟାଁ ଆ଼ହାମାଚେସି; ଏ଼ ଦ଼ନ ଗାଟାଣି ଜୁଟା ଲିତା ତିଞ୍ଜାନା ତାନି ବାଣ୍ତି ପାଞ୍ଜିକିହାଲି ଆ଼ସା କିହିମାଚେସି; ଇଞ୍ଜାଁ ନେସ୍କା ୱା଼ହି ତାନି ଗା଼ହାଁୟାଁ ନା଼କିମାଚୁ ।
22 In due time the beggar died and was carried away to Abraham's bosom by the angels. “The rich man also died and was buried.
୨୨ର଼ ଦିନା କାର୍ମାଗାଟି ଲାଜର ହା଼ହାହାଚେସି ଇଞ୍ଜାଁ ଲାକପୂରୁତି ଦୂତୁୟାଁ ତଲେ ଅବ୍ରାହାମ ମାଚିତା଼ଣା ଅ଼ୱିଆ଼ତେସି; ଡା଼ୟୁ ଏ଼ ଦ଼ନ ଗାଟାସି ଜିକେଏ ହା଼ହାହାଚେସି ଇଞ୍ଜାଁ ମାହ୍ଣି ମାଣ୍ତାତା ମୁସ୍ପି ଆ଼ତେସି,
23 And in Hades he looked up and saw Abraham at a distance, and Lazarus very close to him. And being in torment, (Hadēs )
୨୩ଅ଼ଡ଼େ ଏ଼ୱାସି ହା଼ତାରି ମାନି ରା଼ଜିତି କସ୍ତତଲେ କିଲିବିଲି ଆ଼ହିଁ ଲାକ ସିନିକିହାଲିଏ ହେକଟି ଅବ୍ରାହାମ ଅ଼ଡ଼େ ତାନିତଲେ ଲାଜରଇଁ ମେସ୍ତେସି । (Hadēs )
24 he called out, saying, ‘Father Abraham, have mercy on me and send Lazarus, that he may dip the tip of his finger in water and cool my tongue; because I am tormented by this flame!’
୨୪ଏଚେଟିଏ ଏ଼ୱାସି ହା଼ଟିତେସି, ‘ଏ଼ ଆ଼ବା ଅବ୍ରାହାମ, ନାଙ୍ଗେ କାର୍ମା ଅଣ୍ପାନା ଲାଜରଇଁ ନା଼ ତା଼ଣା ପାଣ୍ତାମୁ, ଏ଼ୱାସି ତାନି ୱାଞ୍ଜୁତା ଏ଼ୟୁ ବନ୍ଦା ତାଚାନା ନା଼ ୱେନ୍ଦରିତି ହିତ୍ଡ଼ି କିୟାପେସି, ଇଚିହିଁ ନା଼ନୁ ଈ ହିଚୁତା କିଲିବିଲି ଆ଼ହିମାଇଁ ।’
25 But Abraham said: ‘Child, remember that in your lifetime you received your good things, while Lazarus had bad things; but now he is being comforted, and you tormented.
୨୫ସାମା ଅବ୍ରାହାମ ଏଲେଇଚେସି, ‘ମୀର୍ଏଣା ନୀନୁ ନୀଡାମାଚି ବେ଼ଲାତା ନୀ ନେହାଁଣି ବେଟାଆ଼ତି, ଇଞ୍ଜାଁ ଲାଜର ଏଲେକିହିଁଏ ପ଼ଲ୍ଆ ଗାଟାଣି ବେଟାଆ଼ତେସି, ଈଦାଆଁ ଅଣ୍ପାମୁ; ସାମା ନୀଏଁ ଏ଼ୱାସି ଇମ୍ବାଆଁ ସୁକୁ ବେଟାଆ଼ହି ମାନେସି, ଅ଼ଡ଼େ ନୀନୁ କିଲିବିଲି ଆ଼ହିମାଞ୍ଜି ।
26 And besides all this, between us and you a great chasm has been fixed, so that those who want to pass from here to you cannot, nor can anyone from there cross over to us.’
୨୬ଅ଼ଡ଼େ ର଼ କାତା ମୀ ମାଦି ମା଼ ମାଦି ର଼ କାଜା ଗା଼ଡ଼୍ୟୁ ମାନେ, ଆମ୍ବାଆରି ଈ ଟା଼ୟୁଟି ମୀ ତା଼ଣା ହାଜାଲି ମ଼ନ କିନେରି, ଏ଼ୱାରି ହାଜାଲି ଆ଼ଡଅରି ଆ଼ଆତିଁ ଏ଼ ଟା଼ୟୁଟି ଈ ଟା଼ୟୁତା ଗା଼ଣ୍ଚାନା ୱାୟାଲି ଆ଼ଡଅରି ।’
27 Then he said, ‘I beg you therefore, father, that you would send him to my father's house,
୨୭ଏମ୍ବାଟିଏ ଦ଼ନ ଗାଟାସି ଏଲେଇଚେସି, ‘ଏ଼ ଆ଼ବା, ଆତିହିଁ ନା଼ନୁ ନିଙ୍ଗେ ବାତିମା଼ଲିମାଞ୍ଜାଇଁ, ଲାଜରଇଁ ମା଼ ଆ଼ବା ଇଜ ପାଣ୍ତାମୁ,
28 because I have five brothers, so that he may testify to them, lest they also come to this place of torment.’
୨୮ଇଚିହିଁ ନା଼ ପା଼ସାଜା଼ଣା ତାୟିୟାଁ ମାନେରି; ଏ଼ୱାରି ଜିକେଏ ଏ଼ନିକିଁ ଈ କସ୍ତଗାଟି ଟା଼ୟୁତା ୱା଼ଅରି, ଏ଼ଦାଆଁତାକି ଏ଼ୱାସି ଏ଼ୱାରିତା଼ଣା ସା଼କି ହୀନେସି ।’
29 Abraham said to him, ‘They have Moses and the prophets; let them hear them.’
୨୯ସାମା ଅବ୍ରାହାମ ଏଲେଇଚେସି, ‘ଏ଼ୱାରିତା଼ଣା ମ଼ସା ଅ଼ଡ଼େ ମାହାପୂରୁ ଅଣ୍ପୁତି ବ଼ଲୁ ୱେହ୍ନାରି ପତିୟାଁ ମାନୁ, ଏ଼ୱାରି ଏ଼ କାତାତି ୱେଣ୍ମ୍ବାରି ।’
30 So he said to him, ‘Oh no, father Abraham—if someone from the dead should go to them, they will repent!’
୩୦ଏମ୍ବାଟିଏ ଦ଼ନ ଗାଟାସି ଏଲେଇଚେସି, ‘ଏ଼ ଆ଼ବା ଅବ୍ରାହାମ, ଏଚେକେଏ ସା଼ରି ଆ଼ଏ, ସାମା ହା଼ତାରି ବିତ୍ରାଟି ରଅସି ଏ଼ୱାରିତା଼ଣା ହାନେସି ଆତିହିଁ ଏ଼ୱାରି ମ଼ନ ୱେଟ୍ନେରି ।’
31 He said to him, ‘If they do not listen to Moses and the prophets, they will not be persuaded even if someone should rise from the dead.’”
୩୧ସାମା ଅବ୍ରାହାମ ଏଲେଇଚେସି, ଏ଼ୱାରି ମ଼ସା ଅ଼ଡ଼େ ମାହାପୂରୁ ଅଣ୍ପୁତି ବ଼ଲୁ ୱେହ୍ନାରି କାତା ୱେନଅରି, ଆତିହିଁ ହା଼ତାରି ବିତ୍ରାଟି ୱେଣ୍ତେ ନିଙ୍ଗିତିଁ ଜିକେଏ ଏ଼ୱାଣି କାତା ନାମଅରି ।”