Proverbs 1
1 The parables of Solomon, the son of David, king of Israel.
Исраил падишаси Давутниң оғли Сулайманниң пәнд-несиһәтлири: —
2 To know wisdom, and instruction:
Бу пәнд-несиһәтләр саңа әқил-парасәт, әдәп-әхлақни үгитип, сени ибрәтлик сөзләрни чүшинидиған қилиду;
3 To understand the words of prudence: and to receive the instruction of doctrine, justice, and judgment, and equity:
саңа даналиқ, һәққанийлиқ, пәм-парасәт вә дуруслуқниң йолйоруқ-тәрбийисини қобул қилдуриду.
4 To give subtilty to little ones, to the young man knowledge and understanding.
Бу [пәнд-несиһәтләр] наданларни зерәк қилип, яшларни билимлик вә сәзгүр қилиду;
5 A wise man shall hear and shall be wiser: and he that understandeth, shall possess governments.
буларға қулақ селиши билән даналар билимини ашуриду, йорутулған кишиләр техиму дана мәслиһәткә еришиду,
6 He shall understand a parable, and the interpretation, the words of the wise, and their mysterious sayings.
шундақла пәнд-несиһәтләр һәм тәмсилләрниң мәнасини, данишмәнләрниң һекмәтлири һәм тилсим сөзлирини чүшинидиған қилиниду.
7 The fear of the Lord is the beginning of wisdom. Fools despise wisdom and instruction.
Пәрвәрдигардин қорқуш билимниң башлинишидур; Ахмақлар даналиқни вә тәрбийини көзгә илмайду.
8 My son, hear the instruction of thy father, and forsake not the law of thy mother:
И оғлум, атаңниң тәрбийисигә қулақ сал, анаңниң сөз-несиһәтидин айрилма;
9 That grace may be added to thy head, and a chain of gold to thy neck.
чүнки улар сениң бешиңға тақалған гүл чәмбирәк, бойнуңға есилған марҗан болиду.
10 My son, if sinners shall entice thee, consent not to them.
И оғлум, яманлар сени аздурса, уларға әгәшмигин.
11 If they shall say: Come with us, let us lie in wait for blood, let us hide snares for the innocent without cause:
Әгәр улар: — Жүр, қапқан қуруп адәм өлтүрәйли; Йошурунивелип, бирәр бегуна кәлгәндә урайли!
12 Let us swallow him up alive like hell, and whole as one that goeth down into the pit. (Sheol h7585)
Тәһтисарадәк уларни жутуветәйли, Сақ болсиму, һаңға чүшкәнләрдәк уларни жиқитайли; (Sheol h7585)
13 We shall find all precious substance, we shall fill our houses with spoils.
Улардин хилму-хил қиммәтлик мал-дунияға егә болуп, Өйлиримизни олҗа билән толдуримиз.
14 Cast in thy lot with us, let us all have one purse.
Биз билән шерик бол, Һәмянимиз бир болсун, десә, —
15 My son, walk not thou with them, restrain thy foot from their paths.
И оғлум, уларға йолдаш болма, Өзүңни уларниң изидин нери қил!
16 For their feet run to evil, and make haste to shed blood.
Чүнки уларниң путлири рәзилликкә жүгүриду, Қолини қан қилиш үчүн алдирайду.
17 But a net is spread in vain before the eyes of them that have wings.
Һәр қандақ учарқанат туюп қалғанда қапқан қоюш бекар аваричиликтур;
18 And they themselves lie in wait for their own blood, and practise deceits against their own souls.
Лекин булар дәл өз қенини төкүш үчүн сақлайду; Өз җанлириға замин болушни күтиду.
19 So the wage of every covetous man destroy the souls of the possessors.
Нәпси йоғинап кәткән һәр бир адәмниң йоллириниң ақивити мана шундақ; [Һарам мал-дуния] өз егилириниң җенини алиду.
20 Wisdom preacheth abroad, she uttereth her voice in the streets:
[Бүйүк] даналиқ кочида очуқ-ашкарә хитап қилмақта, Чоң мәйданларда садасини аңлатмақта.
21 At the head of multitudes she crieth out, in the entrance of the gates of the city she uttereth her words, saying:
Коча доқмушлирида адәмләрни чақирмақта, Шәһәр дәрвазилирида сөзлирини җакалимақта: —
22 O children, how long will you love childishness, and fools covet those things which are hurtful to themselves, and the unwise hate knowledge?
И саддилар, қачанғичә мошундақ наданлиққа берилисиләр? Мәсқирә қилғучилар қачанғичә мәсқириликтин һозур алсун? Ахмақлар қачанғичә билимдин нәпрәтләнсун?!
23 Turn ye at my reproof: behold I will utter my spirit to you, and will shew you my words.
Тәнбиһлиримгә қулақ селип маңған йолуңлардин янған болсаңлар еди! Роһумни силәргә төкүп берәттим, Сөзлиримни силәргә билдүргән болаттим.
24 Because I called, and you refused: I stretched out my hand, and there was none that regarded.
Лекин чақирсам, аңлимидиңлар; Қолумни узартсам, һеч қайсиңлар қаримидиңлар.
25 You have despised all my counsel, and have neglected my reprehensions.
Несиһәтлиримниң һәммисигә пәрва қилмидиңлар, Тәнбиһимни аңлашни қилчә халимидиңлар.
26 I also will laugh in your destruction, and will mock when that shall come to you which you feared.
Шуңа, бешиңларға балаю-қаза кәлгәндә күлимән, Вәһимә силәргә йетиши билән мәсқирә қилимән.
27 When sudden calamity shall fall on you, and destruction, as a tempest, shall be at hand: when tribulation and distress shall come upon you:
Һалакәт елип кәлгән вәһимә үстүңләргә чүшкәндә, Вәйранчилиқ силәргә қуюнтаздәк кәлгәндә, Силәр еғир қайғуға вә азапқа муптила болғиниңларда —
28 Then shall they call upon me, and I will not hear: they shall rise in the morning and shall not find me:
У чағда мошу кишиләр мәндин өтүнүп чақириду, Мән пәрва қилмаймән, Мени тәлмүрүп издисиму, тапалмайду.
29 Because they have hated instruction and received not the fear of the Lord,
Улар билимгә нәпрәтләнгинидин, Пәрвәрдигардин әйминишни таллимиғинидин,
30 Nor consented to my counsel, but despised all my reproof.
Мениң нәсиһитимни қилчә қобул қилғуси йоқлуғидин, Тәнбиһимгиму пәрва қилмиғиниңлардин,
31 Therefore they shall eat the fruit of their own way, and shall be filled with their own devices.
Улар өз бешини йәйду, Өз қәстлиридин толуқ азап тартиду;
32 The turning away of little ones shall kill them, and the prosperity of fools shall destroy them.
Чүнки саддиларниң йолдин чиқиши өз җениға замин болиду; Ахмақлар раһәтлик турмушидин өзлирини һалак қилиду.
33 But he that shall hear me, shall rest without terror, and shall enjoy abundance, without fear of evils.
Лекин маңа қулақ салғанлар аман-есән яшайду, Балаю-қазалардин, ғәм-әндишләрдин халий болуп, хатирҗәм туриду.
