Proverbs 8
1 Doth not wisdom cry aloud, and prudence put forth her voice?
Hindi ba nananawagan ang Karunungan? Hindi ba itinataas ng Pang-unawa ang kaniyang tinig?
2 Standing in the top of the highest places by the way, in the midst of the paths.
Sa mga taluktok ng bundok sa tabi ng daan, sa mga daang nagsasalubong, ang Karunungan ay naninindigan.
3 Beside the gates of the city, in the very doors she speaketh, saying:
Sa tabi ng mga pasukan sa lungsod, malapit sa tarangkahan ng mga lungsod, siya ay nananawagan.
4 O ye men, to you I call, and my voice is to the sons of men.
Mga mamamayan, tinatawag ko kayo at itinataas ko ang aking tinig sa mga anak ng sangkatauhan.
5 O little ones, understand subtilty, and ye unwise, take notice.
Kayong mga hindi naturuan, dapat ninyong maintindihan ang katalinuhan at kayong kinasusuklaman ang kaalaman, kayo ay dapat magkaroon ng isang maunawaing puso.
6 Hear, for I will speak of great things: and my lips shall be opened to preach right things.
Makinig kayo at magsasalita ako ng mga mararangal na bagay at kapag bumuka ang aking mga bibig ay sasabihin ko kung ano ang tama—
7 My mouth shall meditate truth, and my lips shall hate wickedness.
dahil ang aking bibig ay nagsasalita kung ano ang mapagkakatiwalan, at ang aking mga labi ay napopoot sa kasamaan.
8 All my words are just, there is nothing wicked nor perverse in them.
Lahat ng mga salita sa aking bibig ay makatarungan; walang baluktot at nakaliligaw sa kanila.
9 They are right to them that understand, and just to them that find knowledge.
Ang lahat ng aking mga salita ay matuwid para sa nakakaunawa; ang mga salita ko ay matuwid sa mga nakatatagpo ng kaalaman.
10 Receive my instruction, and not money: choose knowledge rather than gold.
Piliin ninyo ang aking katuruan kaysa sa pilak at kaalaman kaysa purong ginto.
11 For wisdom is better than all the most precious things: and whatsoever may be desired cannot be compared to it.
Dahil ako, ang Karunungan, ay mas mabuti kaysa sa mga hiyas; wala sa inyong ninanais ang maaaring maihalintulad sa akin.
12 I wisdom dwell in counsel, and am present in learned thoughts.
Ako, ang Karunungan, ay namumuhay nang may Kabaitan, at aking taglay ang kaalaman at kahinahunan.
13 The fear of the Lord hateth evil: I hate arrogance, and pride, and every wicked way, and a mouth with a double tongue.
Ang pagkatakot kay Yahweh ay para kapootan ang kasamaan — kinapopootan ko ang pagmamataas at kayabangan, ang masamang paraan, at malaswang pananalita — kinapopootan ko sila.
14 Counsel and equity is mine, prudence is mine, strength is mine.
Mayroon akong mabuting payo at maayos na karunungan; mayroon akong mahusay na pananaw, at taglay ko ang kalakasan.
15 By me kings reign, and lawgivers decree just things,
Sa pamamagitan ko, ang mga hari ay naghahari—pati na taong mararangal, at lahat ng mga namumuno ng makatarungan.
16 By me princes rule, and the mighty decree justice.
Sa pamamagitan ko, ang mga prinsipe ay naghahari at ang mga mararangal at lahat ng namamahala nang may katarungan.
17 I love them that love me: and they that in the morning early watch for me, shall find me.
Mahal ko silang mga nagmamahal sa akin, at silang mga masisipag na humahanap sa akin ay matatagpuan ako.
18 With me are riches and glory, glorious riches and justice.
Nasa akin ang mga kasaganaan at karangalan, walang maliw na kayamanan at katuwiran.
19 For my fruit is better than gold and the precious stone, and my blossoms than choice silver.
Ang aking bunga ay mas mabuti pa kaysa ginto, mas mabuti pa kahit sa pinong ginto; ang aking ibinibigay ay mas mabuti pa sa purong pilak.
20 I walk in the way of justice, in the midst of the paths of judgment,
Lumalakad ako sa daan na matuwid, sa mga landas na patungo sa katarungan,
21 That I may enrich them that love me, and may fill their treasures.
para makapagbigay ako ng pamana sa mga nagmamahal sa akin at punuin ang kanilang mga imbakan ng yaman.
22 The Lord possessed me in the beginning of his ways, before he made any thing from the beginning.
Nilikha ako ni Yahweh mula pa noong pasimula — ang una sa kaniyang mga ginawa noong unang panahon.
23 I was set up from eternity, and of old before the earth was made.
Mula pa noong unang panahon, inilagay na ako sa pagkalalagyan—mula ng una, mula pa sa pasimula ng mundo.
24 The depths were not as yet, and I was already conceived. neither had the fountains of waters as yet sprung out:
Bago pa magkaroon ng mga karagatan, ako ay isinilang na—bago pa magkaroon ng mga bukal na may masaganang tubig, bago pa ilagay ang mga bundok,
25 The mountains with their huge bulk had not as yet been established: before the hills I was brought forth:
at bago pa ang mga burol, ako ay ipinanganak na.
26 He had not yet made the earth, nor the rivers, nor the poles of the world.
Ipinanganak na ako bago pa likhain ni Yahweh ang lupa o mga bukirin, o kahit ang unang alikabok sa mundo.
27 When he prepared the heavens, I was present: when with a certain law and compass he enclosed the depths:
Naroon na ako nang naitatag niya ang kalangitan, nang kaniyang ginuhit ang hangganan sa ibabaw ng kailaliman.
28 When he established the sky above, and poised the fountains of waters:
Naroon na ako nang naitatag niya ang mga kalangitan sa itaas at nang ginawa niya ang mga bukal sa kalaliman.
29 When he compassed the sea with its bounds, and set a law to the waters that they should not pass their limits: when be balanced the foundations of the earth;
Naroon na ako nang ginawa niya ang hangganan para sa dagat, kaya ang katubigan ay hindi kumalat lagpas kung saan niya iniutos, at kung saan niya inutos ilagay ang mga pundasyon ng lupa.
30 I was with him forming all things: and was delighted every day, playing before him at all times;
Ako ay nasa tabi niya, bilang isang dalubhasang manggagawa, at ako ang kanyang kasiyahan sa araw araw, laging nagagalak sa harap niya.
31 Playing in the world: and my delights were to be with the children of men.
Nagagalak ako sa kanyang buong daigdig, at ang kasiyahan ko ay nasa sangkatauhan.
32 Now therefore, ye children, hear me: Blessed are they that keep my ways.
At ngayon, aking mga anak na lalaki, makinig kayo sa akin, dahil silang mga nananatili sa aking mga pamamaraan ay magiging masaya.
33 Hear instruction and be wise, and refuse it not.
Makinig kayo sa aking katuruan at maging marunong; huwag kaligtaan ito.
34 Blessed is the man that heareth me, and that watcheth daily at my gates, and waiteth at the posts of my doors.
Ang siyang nakikinig sa akin ay magiging masaya — nagmamasid bawat araw sa aking mga tarangkahan, naghihintay sa akin sa tabi ng mga pintuan ng aking tahanan.
35 He that shall find me, shall find life, and shall have salvation from the Lord:
Dahil ang sinumang nakakatagpo sa akin ay nakakatagpo ng buhay, at matatagpuan niya ang kagandahang loob ni Yahweh.
36 But he that shall sin against me, shall hurt his own soul. All that hate me love death.
Pero siya na nabibigong matagpuan ako ay pinapahamak ang kaniyang sarili; ang lahat ng namumuhi sa akin ay umiibig sa kamatayan.”
