Proverbs 8
1 Doth not wisdom cry aloud, and prudence put forth her voice?
Wala ba magsinggit ang kaalam, Ug ang pagsabut magapagula sa iyang tingog?
2 Standing in the top of the highest places by the way, in the midst of the paths.
Sa kinatumyan sa hatag-as nga mga dapit haduol sa dalan, Diin ang mga alagianan nanagkatagbo siya nagatindog;
3 Beside the gates of the city, in the very doors she speaketh, saying:
Tupad sa mga ganghaan, dapit sa pagsulod mo ngadto sa ciudad, Diha sa dapit sa pagsulod mo sa mga pultahan, siya magasinggit sa makusog:
4 O ye men, to you I call, and my voice is to the sons of men.
Kaninyo, Oh mga tawo, ako nagatawag; Ug ang akong tingog maoy alang sa mga anak nga lalake sa mga tawo.
5 O little ones, understand subtilty, and ye unwise, take notice.
Oh kamo nga mga walay-pagtagad, sabta ang pagpili-sa-maayo; Ug, kamong mga buang, pagmasinabtanon kamo sa inyong kasingkasing.
6 Hear, for I will speak of great things: and my lips shall be opened to preach right things.
Pamati, kay ako mamulong sa labing maayo nga mga butang; Ug ang pagbungat sa akong mga ngabil mogula ang mga matarung butang.
7 My mouth shall meditate truth, and my lips shall hate wickedness.
Kay ang akong baba magasulti sa kamatuoran; Ug ang kadautan maoy usa ka dulumtanan sa akong mga ngabil.
8 All my words are just, there is nothing wicked nor perverse in them.
Ang tanang mga pulong sa akong baba mga pagkamatarung man; Walay bisan unsa nga baliko ni balit-ad diha kanila.
9 They are right to them that understand, and just to them that find knowledge.
Silang tanan matin-aw alang kaniya nga makasabut, Ug matarung alang kanila nga nakakaplag sa kahibalo.
10 Receive my instruction, and not money: choose knowledge rather than gold.
Dawata ang akong pagpahamatngon, ug ayaw ang salapi; Ug ang kinaadman kay sa piniling bulawan.
11 For wisdom is better than all the most precious things: and whatsoever may be desired cannot be compared to it.
Kay ang kaalam labi pang maayo kay sa mga rubi; Ug ang tanang mga butang nga pagatinguhaon dili ikagtanding niana.
12 I wisdom dwell in counsel, and am present in learned thoughts.
Ako nga kaalam naghimo sa kabuotan nga maoy akong puloyanan. Ug nagapangita sa kahibalo ug sa pagpili-sa-maayo.
13 The fear of the Lord hateth evil: I hate arrogance, and pride, and every wicked way, and a mouth with a double tongue.
Ang pagkahadlok kang Jehova maoy pagdumot sa dautan: Ang pagkagarboso, ug pagkamapahitas-on, ug ang dautan nga dalan, Ug ang mabinalit-aron nga baba maoy akong ginadumtan.
14 Counsel and equity is mine, prudence is mine, strength is mine.
Ang pagpakitambag maoy ako, ug kahalalum sa kahibalo: Ako mao man ang pagsabut; aduna akoy kagahum.
15 By me kings reign, and lawgivers decree just things,
Pinaagi kanako ang mga hari nanaghari, Ug ang mga principe nanaghatag sa justicia.
16 By me princes rule, and the mighty decree justice.
Pinaagi kanako ang mga principe nanagpamunoan, Ug ang mga harianon, bisan ang tanang mga maghuhukom sa yuta.
17 I love them that love me: and they that in the morning early watch for me, shall find me.
Ako nahagugma kanila nga nahagugma kanako; Ug kadtong nagasingkamot sa pagpangita kanako, makakaplag kanako.
18 With me are riches and glory, glorious riches and justice.
Mga bahandi ug kadungganan maoy ania kanako; Oo, ang katigayonan nga molungtad ug ang pagkamatarung
19 For my fruit is better than gold and the precious stone, and my blossoms than choice silver.
Ang akong bunga labi pang maayo kay sa bulawan, oo, bisan pa kay sa fino nga bulawan; Ug ang akong abut kay sa piniling salapi.
20 I walk in the way of justice, in the midst of the paths of judgment,
Ako nagalakat sa dalan sa pagkamatarung, Sa kinataliwad-an sa alagianan sa katarungan;
21 That I may enrich them that love me, and may fill their treasures.
Aron nga ako makapasunod niadtong nahagugma kanako ug manggad, Ug nga mapuno ko ang ilang mga panudlanan.
22 The Lord possessed me in the beginning of his ways, before he made any thing from the beginning.
Si Jehova nagbaton kanako sa sinugdan sa iyang dalan, Una pa sa iyang mga buhat kanhi.
23 I was set up from eternity, and of old before the earth was made.
Ako gipahamutang sa itaas gikan pa sa walay katapusan sukad sa sinugdan, Sa wala pa ang yuta.
24 The depths were not as yet, and I was already conceived. neither had the fountains of waters as yet sprung out:
Sa diha nga wala pay kahiladman, ako nahimugso na, Sa diha nga wala pay mga tubod nga madagayaon sa tubig.
25 The mountains with their huge bulk had not as yet been established: before the hills I was brought forth:
Sa wala pa mapahimutang ang mga bukid, Sa wala pa ang kabungturan ako nahimugso na;
26 He had not yet made the earth, nor the rivers, nor the poles of the world.
Samtang nga wala pa niya mabuhat ang yuta, ni ang kapatagan, Ni ang sinugdan sa abug sa kalibutan.
27 When he prepared the heavens, I was present: when with a certain law and compass he enclosed the depths:
Sa diha nga gitukod niya ang kalangitan didto na ako: Sa gipahamutang niya ang usa ka lingin ibabaw sa nawong sa kahilad-man,
28 When he established the sky above, and poised the fountains of waters:
Sa diha nga gihimo niyang malig-on ang kalangitan sa kahitas-an, Sa diha nga ang mga tuboran sa kahiladman nahimong mabaskog,
29 When he compassed the sea with its bounds, and set a law to the waters that they should not pass their limits: when be balanced the foundations of the earth;
Sa diha nga gihatag niya sa dagat ang iyang utlanan, Nga ang mga tubig dili magalapas sa iyang sugo, Sa diha nga iyang gilaraw ang mga patukoranan sa yuta;
30 I was with him forming all things: and was delighted every day, playing before him at all times;
Unya ako didto tupad kaniya, ingon sa usa ka batid nga magbubuhat; Ug ako sa matag-adlaw maoy kahimuot niya, Nagakalipay sa kanunay sa iyang atubangan,
31 Playing in the world: and my delights were to be with the children of men.
Nagakalipay sa iyang puloy-anang yuta; Ug ang akong kahimuot didto uban sa mga anak sa mga tawo.
32 Now therefore, ye children, hear me: Blessed are they that keep my ways.
Busa karon, mga anak ko, patalinghug kamo kanako; Kay bulahan kadto sila nga nagabantay sa akong mga dalan.
33 Hear instruction and be wise, and refuse it not.
Pamatia ang pahamatngon, ug pagmanggialamon, Ug ayaw kini pag-isalikway.
34 Blessed is the man that heareth me, and that watcheth daily at my gates, and waiteth at the posts of my doors.
Bulahan ang tawo nga mamati kanako, Nga magabantay matag-adlaw sa akong mga ganghaan, Nga magahulat diha sa mga haligi sa akong mga pultahan.
35 He that shall find me, shall find life, and shall have salvation from the Lord:
Kay bisan kinsa kadto nga makakaplag kanako makakaplag ug kinabuhi, Ug makabaton sa kalooy kang Jehova.
36 But he that shall sin against me, shall hurt his own soul. All that hate me love death.
Apan siya nga makasala batok kanako makasala sa iyang kaugalingong kalag: Silang tanan nga managdumot kanako mahagugma sa kamatayon.
