Proverbs 29

1 The man that with a stiff neck despiseth him that reproveth him, shall suddenly be destroyed: and health shall not follow him.

ئەوەی زۆر سەرزەنشت بکرێت و هەر کەللەڕەق بێت، لەناکاو تێکدەشکێت و چارەسەریشی نابێت.

2 When just men increase, the people shall rejoice: when the wicked shall bear rule, the people shall mourn.

کاتێک ڕاستودروستان زۆر بن گەل دڵخۆش دەبێت، کە بەدکار فەرمانڕەوا بێت گەل دەناڵێنێت.

3 A man that loveth wisdom, rejoiceth his father: but he that maintaineth bar lots, shall squander away his substance.

ئەوەی حەز لە دانایی بکات باوکی دڵخۆش دەکات، هاوڕێی لەشفرۆشانیش سامان بەفیڕۆ دەدات.

4 A just king setteth up the land: a covetous man shall destroy it.

پاشا بە دادوەری وڵات ڕادەگرێت، بەڵام ئەوانەی بەدوای پارە بکەون وێرانی دەکەن.

5 A man that speaketh to his friend with flattering and dissembling words, spreadeth a net for his feet.

ئەو کەسەی لەگەڵ دراوسێکەی زمانلووسی بکات داو لەبەرپێی دەنێتەوە.

6 A snare shall entangle the wicked man when he sinneth: and the just shall praise and rejoice.

لە گوناهی پیاوخراپ تەڵە هەیە، بەڵام کەسی ڕاستودروست گۆرانی دەڵێت و دڵخۆش دەبێت.

7 The just taketh notice of the cause of the poor: the wicked is void of knowledge.

کەسی ڕاستودروست گرنگی بە مافی هەژار دەدات، بەڵام بەدکار ئەو گرنگییە تێناگات.

8 Corrupt men bring a city to ruin: but wise men turn away wrath.

گاڵتەجاڕان شار دەخەنە ئاژاوەوە، بەڵام دانایان تووڕەیی کپ دەکەنەوە.

9 If a wise man contend with a fool, whether he be angry or laugh, he shall find no rest.

ئەگەر پیاوێکی دانا گێلێک بداتە دادگا، گێلەکە تووڕە بێت یان گاڵتەی پێ بێت ئاشتی نابێت.

10 Bloodthirsty men hate the upright: but just men seek his soul.

خوێنڕێژان ڕقیان لە کەسی دروست دەبێتەوە، بەڵام سەرڕاستان ژیانی دەپارێزن.

11 A fool uttereth all his mind: a wise man deferreth, and keepeth it till afterwards.

گێل هەرچی تووڕەیی لە دڵدایە دەریدەبڕێت، بەڵام دانا خۆی دەگرێت.

12 A prince that gladly heareth lying words, hath all his servants wicked.

ئەگەر فەرمانڕەوایەک گوێ لە قسەی درۆ بگرێت، هەموو خزمەتکارەکانی دەبنە بەدکار.

13 The poor man and the creditor have met one another: the Lord is the enlightener of them both.

هەژار لەگەڵ زۆردار لەمەدا لە یەکتری دەچن: یەزدان ڕووناکی بە چاوی هەردووکیان دەدات.

14 The king that judgeth the poor in truth, his throne shall be established for ever.

ئەگەر پاشایەک بە ڕاستی دادوەری هەژاران بکات، تەختەکەی هەتاهەتایە دەچەسپێت.

15 The rod and reproof give wisdom: but the child that is left to his own will bringeth his mother to shame.

داری تەمبێکردن دانایی دەبەخشێت، بەڵام منداڵ جڵەوی بەربدرێت دایکی خۆی شەرمەزار دەکات.

16 When the wicked are multiplied, crimes shall be multiplied: but the just shall see their downfall.

کاتێک بەدکاران گەشە دەکەن گوناه زۆر دەبێت، بەڵام ڕاستودروستان کەوتنیان دەبینن.

17 Instruct thy son, and he shall refresh thee, and shall give delight to thy soul.

کوڕەکەت تەمبێ بکە دەتحەسێنێتەوە، چێژ دەداتە گیانت.

18 When prophecy shall fail, the people shall be scattered abroad: but he that keepeth the law is blessed.

بەبێ سروش گەل بەڕەڵا دەبێت، بەڵام ئەوەی تەورات پەیڕەو بکات خۆزگەی پێ دەخوازرێت.

19 A slave will not be corrected by words: because he understandeth what thou sayest, and will not answer.

خزمەتکار تەنها بە قسە تەمبێ نابێت، هەرچەندە تێدەگات، بەڵام گوێی ناداتێ.

20 Hast thou seen a man hasty to speak? folly is rather to be looked for, than his amendment.

ئەو کەسەت بینیوە بە پەلەیە لە قسەکانی؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

21 He that nourisheth his servant delicately from his childhood, afterwards shall find him stubborn.

ئەوەی خزمەتکارەکەی لە منداڵییەوە بە ناز ڕابگرێت، لە کۆتاییدا لێی هەڵدەگەڕێتەوە.

22 A passionate man provoketh quarrels: and he that is easily stirred up to wrath, shall be more prone to sin.

کەسی تووڕە ناکۆکی دەوروژێنێت، کەسی هەڵچووش گوناهی زۆرە.

23 Humiliation followeth the proud: and glory shall uphold the humble of spirit.

لووتبەرزی مرۆڤ خۆی نزم دەکاتەوە، بەڵام بێفیز ڕێزدار دەبێت.

24 He that is partaker with a thief, hateth his own soul: he heareth one putting him to his oath, and discovereth not.

هاوبەشی دز ڕقی لە خۆی دەبێتەوە، سوێند دەخوات و دانی پێدا نانێت.

25 He that feareth man, shall quickly fall: he that trusteth in the Lord, shall be set on high.

ترسی مرۆڤ تەڵە دەنێتەوە، بەڵام ئەوەی پشت بە یەزدان ببەستێت پەناگیر دەبێت.

26 Many seek the face of the prince: but the judgment of every one cometh forth from the Lord.

زۆر کەس داوای ڕەزامەندی فەرمانڕەوایان دەکەن، بەڵام مرۆڤ لەلایەن یەزدانەوە دادپەروەری بەدەستدەهێنێت.

27 The just abhor the wicked man: and the wicked loathe them that are in the right way. The son that keepeth the word, shall be free from destruction.

قێزی ڕاستودروستان لە کەسی ناڕەوایە، قێزی بەدکاریش لەوەیە کە ڕێگای ڕاستە.