Proverbs 26
1 As snow in summer, and rain in harvest, so glory is not seemly for a fool.
Язда қар йеғиш, Орма вақтида ямғур йеғиш қамлашмиғандәк, Иззәт-һөрмәт ахмаққа лайиқ әмәстур.
2 As a bird flying to other places, and a sparrow going here or there: so a curse uttered without cause shall come upon a man.
Ләйләп учуп жүргән қучқачтәк, Учқан қарлиғач йәргә қонмиғандәк, Сәвәпсиз қарғиш кишигә зиян кәлтүрәлмәс.
3 A whip for a horse, and a snaffle for an ass, and a rod for the back of fools.
Атқа қамча, ешәккә нохта лазим болғинидәк, Ахмақниң дүмбисигә таяқ лайиқтур.
4 Answer not a fool according to his folly, lest thou be made like him.
Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәрмигин, Җавап бәрсәң өзүң униңға охшап қелишиң мүмкин.
5 Answer a fool according to his folly, lest he imagine himself to be wise.
Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәргин, Җавап бәрмисәң у өзиниң ахмақлиғини әқиллиқ дәп чағлар.
6 He that sendeth words by a foolish messenger, is lame of feet and drinketh iniquity.
Өз путини кесивәткәндәк, Өз бешиға зулмәт тилигәндәк, Ахмақтин хәвәр йоллашму шундақ бир иштур.
7 As a lame man hath fair legs in vain: so a parable is unseemly in the mouth of fools.
Токурниң карға кәлмигән путлиридәк, Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәтму бекар болур.
8 As he that casteth a stone into the heap of Mercury: so is he that giveth honour to a fool.
Салғиға ташни бағлап атқандәк, Ахмаққа һөрмәт билдүрүшму әхмиқанә иштур.
9 As if a thorn should grow in the hand of a drunkard: so is a parable in the mouth of fools.
Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәт, Мәсниң қолиға санҗилған тикәндәктур.
10 Judgment determineth causes: and he that putteth a fool to silence, appeaseth anger.
Өз йеқинлирини қарисиға зәхимләндүргән оқячидәк, Ахмақни яки удул кәлгән адәмни яллап ишләткән ғоҗайинму охшашла зәхимләндүргүчидур.
11 As a dog that returneth to his vomit, so is the fool that repeateth his folly.
Ишт айлинип келип өз қусуғини ялиғандәк, Ахмақ ахмақлиғини қайтилар.
12 Hast thou seen a man wise in his own conceit? there shall be more hope of a fool than of him.
Өзини дана чағлап мәмнун болған кишини көрдүңму? Униңға үмүт бағлимақтин ахмаққа үмүт бағлимақ әвзәлдур.
13 The slothful man saith: There is a lion in the way, and a lioness in the roads.
Һорун адәм: — «Ташқирида дәһшәтлик бир шир туриду, Кочида бир шир жүриду!» — дәп [өйдин чиқмас].
14 As the door turneth upon its hinges, so doth the slothful upon his bed.
Өз муҗуқида ечилип-йепилип турған ишиккә охшаш, Һорун кариватта йетип у яқ-бу яққа өрүлмәктә.
15 The slothful hideth his hand under his armpit, and it grieveth him to turn it to his mouth.
Һорун қолини сунуп қачиға тиққини билән, Ғизани ағзиға селиштинму еринәр.
16 The sluggard is wiser in his own conceit, than seven men that speak sentences.
Һорун өзини пәм билән җавап бәргүчи йәттә кишидинму дана санар.
17 As he that taketh a dog by the ears, so is he that passeth by in anger, and meddleth with another man’s quarrel.
Кочида келиветип, өзигә мунасивәтсиз маҗираға арилашқан киши, Иштниң қулиқини тутуп созғанға охшаш хәтәргә дучар болар.
18 As he is guilty that shooteth arrows, and lances unto death:
Өз йеқинлирини алдап «Пәқәт чақчақ қилип қойдум!» дәйдиған киши, Отқашларни, оқларни, һәр хил әҗәллик қуралларни атқан тәлвигә охшайду.
19 So is the man that hurteth his friend deceitfully: and when he is taken, saith: I did it in jest.
20 When the wood faileth, the fire shall go out: and when the talebearer is taken away, contentions shall cease.
Отун болмиса от өчәр; Ғәйвәт болмиса, җедәл бесилар.
21 As coals are to burning coals, and wood to fire, so an angry man stirreth up strife.
Чоғлар үстигә чачқан көмүрдәк, От үстигә қойған отундәк, җедәлчи җедәлни улғайтар.
22 The words of a talebearer are as it were simple, but they reach to the innermost parts of the belly.
Ғәйвәтхорниң сөзлири һәр хил назу-немәтләрдәк, Кишиниң қәлбигә чоңқур сиңдүрүләр.
23 Swelling lips joined with a corrupt heart, are like an earthen vessel adorned with silver dross.
Ялқунлуқ ләвләр рәзил көңүлләргә қошулғанда, Сапал қачиға күмүч һәл бәргәнгә охшаштур.
24 An enemy is known by his lips, when in his heart he entertaineth deceit.
Адавәт сақлайдиған адәм өчини гәплири билән япсиму, Көңлидә қат-қат сүйқәст сақлайду.
25 When he shall speak low, trust him not: because there are seven mischiefs in his heart.
Униң сөзи чирайлиқ болсиму, ишинип кәтмигин; Қәлбидә йәттә қат ипласлиқ бардур.
26 He that covereth hatred deceitfully, his malice shall be laid open in the public assembly.
У өчмәнлигини чирайлиқ гәп билән япсиму, Лекин рәзиллиги җамаәтниң алдида ашкарилинар.
27 He that diggeth a pit, shall fall into it: and he that rolleth a stone, it shall return to him.
Кишигә ора колиған өзи чүшәр; Ташни домилатқан кишини таш думилап қайтип келип уни янҗар.
28 A deceitful tongue loveth not truth: and a slippery mouth worketh ruin.
Сахта тил өзи зиянкәшлик қилған кишиләргә нәпрәтлинәр; Хушамәт қилғучи еғиз адәмни һалакәткә иштирәр.
