Proverbs 26

1 As snow in summer, and rain in harvest, so glory is not seemly for a fool.

وەک بەفر لە هاوین و باران لە کاتی دروێنەدا، ئاواش ڕێزلێنان لە گێل ناوەشێتەوە.

2 As a bird flying to other places, and a sparrow going here or there: so a curse uttered without cause shall come upon a man.

وەک چۆلەکەی فڕیو و پەڕەسێلکەی باڵگرتوو، ئاواشە نەفرەت بەبێ هۆ نایێت.

3 A whip for a horse, and a snaffle for an ass, and a rod for the back of fools.

قامچی بۆ ئەسپ و لغاو بۆ گوێدرێژە، کوتەکیش بۆ پشتی گێلەکانە.

4 Answer not a fool according to his folly, lest thou be made like him.

وەڵامی گێل مەدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک تۆش وەک ئەوت لێ بێت.

5 Answer a fool according to his folly, lest he imagine himself to be wise.

وەڵامی گێل بدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک لەبەرچاوی خۆی ببێت بە دانا.

6 He that sendeth words by a foolish messenger, is lame of feet and drinketh iniquity.

وەک بڕینەوەی قاچەکانی خۆیەتی و نۆشینی ستەمە، ئەوەی بە دەستی گێل پەیام بنێرێت.

7 As a lame man hath fair legs in vain: so a parable is unseemly in the mouth of fools.

وەک شۆڕبوونەوەی قاچەکانی گۆجە، پەند لە دەمی گێلەکان.

8 As he that casteth a stone into the heap of Mercury: so is he that giveth honour to a fool.

وەک گرێدانی بەرد بە بەردەقانییەوە، ئەوەی ڕێز لە گێل دەگرێت.

9 As if a thorn should grow in the hand of a drunkard: so is a parable in the mouth of fools.

وەک دڕکە لە دەستی سەرخۆش، پەند لە دەمی گێلەکان.

10 Judgment determineth causes: and he that putteth a fool to silence, appeaseth anger.

وەک تیرهاوێژێکە کوێرانە لە خەڵک بگرێت، بەکرێگری گێل و ڕێبوار.

11 As a dog that returneth to his vomit, so is the fool that repeateth his folly.

وەک سەگ بگەڕێتەوە سەر ڕشانەوەکەی، گێلیش گێلایەتییەکەی دووبارەی دەکاتەوە.

12 Hast thou seen a man wise in his own conceit? there shall be more hope of a fool than of him.

کەست بینیوە لەبەرچاوی خۆی دانا بێت؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

13 The slothful man saith: There is a lion in the way, and a lioness in the roads.

تەمبەڵ دەڵێت: «شێر لەسەر ڕێگایە، نەڕەشێر لەنێو گۆڕەپانەکانە.»

14 As the door turneth upon its hinges, so doth the slothful upon his bed.

دەرگا لەسەر ڕێزە دەسووڕێتەوە، تەمبەڵیش لەناو نوێنەکەی.

15 The slothful hideth his hand under his armpit, and it grieveth him to turn it to his mouth.

تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، زەحمەتە بۆی بیباتە ناو دەمی.

16 The sluggard is wiser in his own conceit, than seven men that speak sentences.

تەمبەڵ لەبەرچاوی خۆی داناترە لە حەوت کەس کە وەڵامی ژیرانە دەدەنەوە.

17 As he that taketh a dog by the ears, so is he that passeth by in anger, and meddleth with another man’s quarrel.

وەک گرتنی سەگێکە بە گوێیەکانی ئەوەی ڕێبوارە و خۆی دەخاتە ناو ناکۆکییەکەوە کە هی ئەو نییە.

18 As he is guilty that shooteth arrows, and lances unto death:

وەک شێتێک پشکۆ و تیری مەرگ بهاوێژێت،

19 So is the man that hurteth his friend deceitfully: and when he is taken, saith: I did it in jest.

ئاوایە ئەوەی فێڵ لە دراوسێکەی بکات و بڵێت: «تەنها گاڵتەم کرد!»

20 When the wood faileth, the fire shall go out: and when the talebearer is taken away, contentions shall cease.

دار نەبێت ئاگر دەکوژێتەوە، دەمشڕ نەبێت دووبەرەکی نامێنێت.

21 As coals are to burning coals, and wood to fire, so an angry man stirreth up strife.

خەڵووز بۆ پشکۆ و دار بۆ ئاگرە، پیاوی شەڕانگێزیش بۆ ورووژاندنی ناکۆکییە.

22 The words of a talebearer are as it were simple, but they reach to the innermost parts of the belly.

قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

23 Swelling lips joined with a corrupt heart, are like an earthen vessel adorned with silver dross.

وەک گۆزەی گڵینی داپۆشراوە بە خڵتی زیو قسەی شیرین لە دڵێکی خراپەوە.

24 An enemy is known by his lips, when in his heart he entertaineth deceit.

قین لە دڵ بە لێوەکانی خۆی دەشارێتەوە، بەڵام لە ناخیدا فڕوفێڵ دادەنێتەوە.

25 When he shall speak low, trust him not: because there are seven mischiefs in his heart.

ئەگەر قسەی شیرینی کرد باوەڕی پێ مەکە، چونکە حەوت شتی قێزەون لە دڵیدایە.

26 He that covereth hatred deceitfully, his malice shall be laid open in the public assembly.

هەرچەندە بە فێڵ قینی خۆی بشارێتەوە، خراپەی لەناو کۆمەڵدا ئاشکرا دەبێت.

27 He that diggeth a pit, shall fall into it: and he that rolleth a stone, it shall return to him.

ئەوەی چاڵێک هەڵکەنێت خۆی تێی دەکەوێت، ئەوەی بەردێک گلۆر بکاتەوە بەرەو خۆی دەگەڕێتەوە.

28 A deceitful tongue loveth not truth: and a slippery mouth worketh ruin.

زمانی درۆ ڕقی لەوانە دەبێتەوە کە برینداریان دەکات، زمانی لووسیش وێرانکاری دەکات.