Proverbs 26
1 As snow in summer, and rain in harvest, so glory is not seemly for a fool.
Maingon sa nieve sa ting-init, ug maingon sa ulan sa ting-ani, Mao man ang kadungganan dili angay sa usa ka buang.
2 As a bird flying to other places, and a sparrow going here or there: so a curse uttered without cause shall come upon a man.
Maingon sa gorion sa iyang pagpanaw, maingon sa ayaw sa iyang paglupad, Mao man ang pagpanghimaraut nga walay gipasikaran dili matuman.
3 A whip for a horse, and a snaffle for an ass, and a rod for the back of fools.
Usa ka pudlos alang sa kabayo, usa ka busal alang sa asno, Ug ang usa ka bunal alang sa likod sa mga buang.
4 Answer not a fool according to his folly, lest thou be made like him.
Ayaw gayud pagtubaga ang usa ka buang sumala sa iyang binuang, Tingali unya ikaw mahasama usab kaniya.
5 Answer a fool according to his folly, lest he imagine himself to be wise.
Tubaga ang usa ka buang sumala sa iyang binuang, Tingali unya siya mahimong manggialamon sa iyang kaugalingong paghunahuna.
6 He that sendeth words by a foolish messenger, is lame of feet and drinketh iniquity.
Kadtong nagapadala ug usa ka panugon pinaagi sa kamot sa usa ka buang, Nagaputol sa iyang kaugalingong mga tiil, ug nagainum diha sa kapildihon.
7 As a lame man hath fair legs in vain: so a parable is unseemly in the mouth of fools.
Ang mga paa sa piang magabitay nga nanagtabyog; Ingon niana ang usa ka sambingay sa baba sa mga buang.
8 As he that casteth a stone into the heap of Mercury: so is he that giveth honour to a fool.
Maingon sa usa ka tawo nga nagatakgos sa usa ka bato diha sa usa ka saplong, Ingon man usab siya nga nagahatag ug kadungganan sa usa ka buang.
9 As if a thorn should grow in the hand of a drunkard: so is a parable in the mouth of fools.
Ingon sa usa ka tunok nga nagalagbas sa kamot sa usa ka palahubog, Mao usab niana ang usa ka sambingay diha sa baba sa mga buang.
10 Judgment determineth causes: and he that putteth a fool to silence, appeaseth anger.
Maingon sa usa ka magpapana nga nagasamad sa tanan, Mao man usab siya nga nagasuhol sa usa ka buang ug siya nga nagasuhol kanila nga nagapanlabay.
11 As a dog that returneth to his vomit, so is the fool that repeateth his folly.
Maingon sa usa ka iro nga nagabalik sa iyang sinuka, Ingon niana ang usa ka buang nga nagabalikbalik sa iyang binuang.
12 Hast thou seen a man wise in his own conceit? there shall be more hope of a fool than of him.
Nakita mo ba ang usa ka tawo nga manggialamon sa iyang kaugalingong paghunahuna? Aduna pay labaw nga paglaum sa usa ka buang kay kaniya.
13 The slothful man saith: There is a lion in the way, and a lioness in the roads.
Ang tapulan nagaingon: Adunay usa ka leon sa dalan; Usa ka leon anaa sa kadalanan.
14 As the door turneth upon its hinges, so doth the slothful upon his bed.
Maingon nga ang pultahan motakoptak-op diha sa iyang mga bisagra, Ingon niana ang tapulan ibabaw sa iyang higdaanan.
15 The slothful hideth his hand under his armpit, and it grieveth him to turn it to his mouth.
Ang tapulan nagalubong sa iyang kamot diha sa pinggan; Nakapakapoy na kaniya ang pagdala pag-usab niini ngadto sa iyang baba.
16 The sluggard is wiser in his own conceit, than seven men that speak sentences.
Ang tapulan manggialamon pa sa iyang kaugalingon paghunahuna Kay sa pito ka tawo nga nakahatag ug usa ka katarungan.
17 As he that taketh a dog by the ears, so is he that passeth by in anger, and meddleth with another man’s quarrel.
Kadtong molabay, ug magabudlay sa iyang kaugalingon sa pagpakig-away nga dili iya, Sama sa usa ka tawo nga nagadakup sa usa ka iro pinaagi sa mga dalunggan.
18 As he is guilty that shooteth arrows, and lances unto death:
Maingon sa usa ka nabuang tawo nga nagasalibay sa mga agipo, Mga udyong, ug kamatayon,
19 So is the man that hurteth his friend deceitfully: and when he is taken, saith: I did it in jest.
Mao man ang tawo nga nagalimbong sa iyang isigkatawo, Ug nagaingon: Wala ba ako magti-aw lamang?
20 When the wood faileth, the fire shall go out: and when the talebearer is taken away, contentions shall cease.
Tungod sa kakulang sa kahoy nga isugnod ang kalayo mapalong; Ug diin walay witwitan, ang pagpakig-away mohunong.
21 As coals are to burning coals, and wood to fire, so an angry man stirreth up strife.
Maingon nga ang mga uling alang sa mainit nga mga abo, ug ang kahoy nga isugnod alang sa kalayo, Ingon niana ang usa ka makigawayon nga tawo aron sa pagpasilaub sa away.
22 The words of a talebearer are as it were simple, but they reach to the innermost parts of the belly.
Ang mga pulong sa usa ka witwitan maingon sa lamian nga mga hungit, Ug sila mosulod ngadto sa halalum uyamut nga mga bahin.
23 Swelling lips joined with a corrupt heart, are like an earthen vessel adorned with silver dross.
Ang mainit nga mga ngabil ug ang usa ka dunot nga kasingkasing Sama sa usa ka sudlanan nga yuta nga hinal-upan sa taya sa salapi.
24 An enemy is known by his lips, when in his heart he entertaineth deceit.
Siya nga nagadumot ngalimbong tungod sa iyang mga ngabil; Apan nagahan-ay siya ug limbong sa sulod niya:
25 When he shall speak low, trust him not: because there are seven mischiefs in his heart.
Sa diha nga siya magasulti ug maayo-ayo, ayaw siya pagtohoi; Kay adunay pito ka mga dulumtanan diha sa iyang kasingkasing:
26 He that covereth hatred deceitfully, his malice shall be laid open in the public assembly.
Bisan pa nga ang iyang pagdumot nagatabon ug limbong sa iyang kaugalingon, Ang iyang pagkadautan madayag sa atubangan sa katilingban.
27 He that diggeth a pit, shall fall into it: and he that rolleth a stone, it shall return to him.
Bisan kinsa nga nagakalot ug usa ka gahong mahulog niana; Ug kadtong nagaligid ug usa ka bato, kini igabalik sa ibabaw niya.
28 A deceitful tongue loveth not truth: and a slippery mouth worketh ruin.
Ang usa ka bakakon nga dila nagadumot niadtong iyang gipanamaran; Ug ang usa ka maulog-ulogon nga baba nagabuhat sa kalaglagan.
