< Proverbs 25 >
1 These are also parables of Solomon, which the men of Ezechias king of Juda copied out.
Waɗannan ƙarin karin maganar Solomon ne waɗanda mutanen Hezekiya sarkin Yahuda suka tara.
2 It is the glory of God to conceal the word, and the glory of kings to search out the speech.
Ɗaukakar Allah ce a ɓoye batun; a bayyana batun kuwa ɗaukakar sarakuna ne.
3 The heaven above, and the earth beneath, and the heart of kings is unsearchable.
Kamar yadda sammai suna can bisa duniya kuma tana da zurfi, haka zukatan sarakuna suka wuce a bincika.
4 Take away the rust from silver, and there shall come forth a most pure vessel:
Ka tace azurfa sai kayan su fito don maƙerin azurfa;
5 Take away wickedness from the face of the king, and his throne shall be established with justice.
ka cire mugaye daga gaban sarki, kursiyinsa kuwa zai kahu ta wurin adalci.
6 Appear not glorious before the king, and stand not in the place of great men.
Kada ka ɗaukaka kanka a gaban sarki, kada kuma ka nemi wa kanka wuri a cikin manyan mutane;
7 For it is better that it should be said to thee: Come up hither; than that thou shouldst be humbled before the prince.
gara ya ce maka, “Ka hauro nan,” da a ƙasƙantar da kai a gaban wani mai makami. Abin da ka gani da idanunka
8 The things which thy eyes have seen, utter not hastily in a quarrel: lest afterward thou mayst not be able to make amends, when thou hast dishonoured thy friend.
kada ka yi garaje kai ƙara a majalisa, gama me za ka yi a ƙarshe in maƙwabcinka ya ba ka kunya?
9 Treat thy cause with thy friend, and discover not the secret to a stranger:
In kai da maƙwabcinka kuka yi gardama, kada ka tona asirin wani,
10 Lest he insult over thee, when he hath heard it, and cease not to upbraid thee. Grace and friendship deliver a man: keep these for thyself, lest thou fall under reproach.
in ba haka ba duk wanda ya ji zai kunyata ka ba za ka kuma taɓa rabuwa da wannan mummuna suna ba.
11 To speak a word in due time, is like apples of gold on beds of silver.
Kalmar da aka faɗa daidai tana kamar zubin zinariyar da aka yi a mazubin azurfa.
12 As an earring of gold and a bright pearl, so is he that reproveth the wise, and the obedient ear.
Kamar’yan kunnen zinariya ko kuwa kayan ado na zinariya zalla haka yake da tsawatawar mai hikima ga kunne mai saurarawa.
13 As the cold of snow in the time of harvest, so is a faithful messenger to him that sent him, for he refresheth his soul.
Kamar sanyin ƙanƙara a lokacin girbi haka ɗan saƙo mai aminci wanda aka aika; ya wartsakar da ran waɗanda suka aike shi.
14 As clouds, and wind, when no rain followeth, so is the man that boasteth, and doth not fulfill his promises.
Kamar gizagizai da kuma iska marar ruwan sama haka mutumin da yake fariya a kan kyautan da ba ya bayarwa.
15 By patience a prince shall be appeased, and a soft tongue shall break hardness.
Ta wurin haƙuri akan rinjaye mai mulki, magana mai hankali kan karye ƙashi.
16 Thou hast found honey, eat what is sufficient for thee, lest being glutted therewith thou vomit it up.
In ka sami zuma, ka sha isashe kawai, in ya yi yawa, za ka yi amai.
17 Withdraw thy foot from the house of thy neighbour, lest having his fill he hate thee.
Kada ka cika ziyarar gidan maƙwabcinka yawan ganinka zai sa ya ƙi ka.
18 A man that beareth false witness against his neighbour, is like a dart and a sword and a sharp arrow.
Kamar sanda ko takobi ko kibiya mai tsini haka yake da mutumin da yake ba da shaidar ƙarya a kan maƙwabcinsa.
19 To trust to an unfaithful man in the time of trouble, is like a rotten tooth, and weary foot,
Kamar haƙori mai ciwo ko yin tafiya da gurguwar ƙafa haka yake ga mai dogara da marasa aminci a lokacin wahala.
20 And one that looseth his garment in cold weather. As vinegar upon nitre, so is he that singeth songs to a very evil heart. As a moth doth by a garment, and a worm by the wood: so the sadness of a man consumeth the heart.
Kamar wanda ya tuɓe riga a ranar da ake sanyi, ko kuwa kamar zuba ruwan tsami a kanwa, haka yake da mai rera waƙoƙi ga mai baƙin ciki.
21 If thy enemy be hungry, give him to eat: if he thirst, give him water to drink:
In abokin gābanka yana jin yunwa, ka ba shi abinci ya ci; in yana jin ƙishi, ka ba shi ruwa ya sha.
22 For thou shalt heap hot coals upon his head, and the Lord will reward thee.
Ta yin haka, za ka tara garwashin wuta mai ci a kansa, Ubangiji kuma zai sāka maka.
23 The north wind driveth away rain, as doth a sad countenance a backbiting tongue.
Kamar yadda iskar arewa kan kawo ruwan sama, haka jita-jita kan kawo fushi.
24 It is better to sit in a corner of the housetop, than with a brawling woman, and in a common house.
Gara a zauna a kusurwar rufin ɗaki da a zauna a gida ɗaya da mace mai fitina.
25 As cold water to a thirsty soul, so is good tidings from a far country.
Kamar ruwan sanyi ga ran da ya gaji haka yake da jin labari mai daɗi daga ƙasa mai nisa.
26 A just man falling down before the wicked, is as a fountain troubled with the foot, and a corrupted spring.
Kamar rafi mai laka ko rijiyar da ta gurɓace haka yake da mai adalci wanda ya miƙa wuya ga mugaye.
27 As it is not good for a man to eat much honey, so he that is a searcher of majesty, shall be overwhelmed by glory.
Ba shi da kyau ka sha zuma da yawa, haka ma ba shi da kyau ka nemi girma wa kanka.
28 As a city that lieth open and is not compassed with walls, so is a man that cannot refrain his own spirit in speaking.
Kamar birni da katangarsa sun rushe haka yake da mutumin da ba ya iya danne fushinsa.