Proverbs 24
1 Seek not to be like evil men, neither desire to be with them:
| به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، |
2 Because their mind studieth robberies, and their lips speak deceits.
| زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. |
3 By wisdom the house shall be built, and by prudence it shall be strengthened.
| خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد، |
4 By instruction the storerooms shall be filled with all precious and most beautiful wealth.
| اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود. |
5 A wise man is strong: and a knowing man, stout and valiant.
| آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید. |
6 Because war is managed by due ordering: and there shall be safety where there are many counsels.
| پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. |
7 Wisdom is too high for a fool, in the gate he shall not open his mouth.
| نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. |
8 He that deviseth to do evils, shall be called a fool.
| کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. |
9 The thought of a fool is sin: and the detracter is the abomination of men.
| نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد. |
10 If thou lose hope being weary in the day of distress, thy strength shall be diminished.
| اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. |
11 Deliver them that are led to death: and those that are drawn to death forbear not to deliver.
| از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. |
12 If thou say: I have not strength enough: he that seeth into the heart, he understandeth, and nothing deceiveth the keeper of thy soul, and he shall render to a man according to his works.
| نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. |
13 Fat honey, my son, because it is good, and the honeycomb most sweet to thy throat:
| پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. |
14 So also is the doctrine of wisdom to thy soul: which when thou hast found, thou shalt have hope in the end, and thy hope shall not perish.
15 Lie not in wait, nor seek after wickedness in the house of the just, nor spoil his rest.
| ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن، |
16 For a just mall shall fall seven times and shall rise again: but the wicked shall fall down into evil.
| زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. |
17 When thy enemy shall fall, be not glad, and in his ruin let not thy heart rejoice:
| وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو، |
18 Lest the Lord see, and it displease him, and he turn away his wrath from him.
| زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! |
19 Contend not with the wicked, nor seek to be like the ungodly:
| به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، |
20 For evil men have no hope of things to come, and the lamp of the wicked shall be put out.
| زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. |
21 My son, fear the Lord and the king: and have nothing to do with detracters.
| پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو، |
22 For their destruction shall rise suddenly: and who knoweth the ruin of both?
| کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ |
23 These things also to the wise: It is not good to have respect to persons in judgment.
| قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. |
24 They that say to the wicked man: Thou art just: shall be cursed by the people, and the tribes shall abhor them.
| هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، |
25 They that rebuke him, shall be praised: and a blessing shall come upon them.
| ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. |
26 He shall kiss the lips, who answereth right words.
| جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. |
27 Prepare thy work without, and diligently till thy ground: that afterward thou mayst build thy house.
| اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. |
28 Be not witness without cause against thy neighbour: and deceive not any man with thy lips.
| علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور. |
29 Say not: I will do to him as he hath done to me: I will render to every one according to his work.
| نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» |
30 I passed by the field of the slothful man, and by the vineyard of the foolish man:
| از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛ |
31 And behold it was all filled with nettles, and thorns had covered the face thereof, and the stone wall was broken down.
| همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. |
32 Which when I had seen, I laid it up in my heart, and by the example I received instruction.
| با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: |
33 Thou wilt sleep a little, said I, thou wilt slumber a little, thou wilt fold thy hands a little to rest:
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، |
34 And poverty shall come to thee as a runner, and beggary as an armed man.
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. |
