Proverbs 15
1 A mild answer breaketh wrath: but a harsh word stirreth up fury.
Ang malumanay na sagot ay nag-aalis ng poot, pero ang malupit na salita ay nagsasanhi ng galit.
2 The tongue of the wise adorneth knowledge: but the mouth of fools bubbleth out folly.
Ang dila ng mga matatalinong tao ay sinasang-ayunan ng kaalaman, pero ang bibig ng mga mangmang ay nagbubugso nang kamangmangan.
3 The eyes of the Lord in every place behold the good and the evil.
Ang mga mata ni Yahweh ay nasa lahat ng dako, patuloy na nagmamasid sa masama at mabuti.
4 A peaceable tongue is a tree of life: but that which is immoderate, shall crush the spirit.
Ang dilang nagpapagaling ay puno ng buhay, pero ang mapanlinlang na dila ay sumisira ng kalooban.
5 A fool laugheth at the instruction of his father: but he that regardeth reproofs shall become prudent. In abundant justice there is the greatest strength: but the devices of the wicked shall be rooted out.
Hinahamak ng mangmang ang disiplina ng kaniyang ama, pero ang siyang natututo mula sa pagtatama ay marunong.
6 The house of the just is very much strength: and in the fruits of the wicked is trouble.
Sa bahay ng mga gumagawa ng tama ay mayroong labis na kayamanan, pero ang kinikita ng mga masasamang tao ay nagbibigay ng gulo sa kanila.
7 The lips of the wise shall disperse knowledge: the heart of fools shall be unlike.
Ang labi ng mga matatalinong tao ay nagbabahagi ng kaalaman, pero hindi ang puso ng mga mangmang.
8 The victims of the wicked are abominable to the Lord: the vows of the just are acceptable.
Kinasusuklaman ni Yahweh ang mga pag-aalay ng mga masasamang tao, pero kasiyahan sa kaniya ang panalangin ng mga matuwid na tao.
9 The way of the wicked is an abomination to the Lord: he that followeth justice is beloved by him.
Kinasusuklaman ni Yahweh ang paraan ng mga masasamang tao, pero mahal niya ang siyang nanatili sa tama.
10 Instruction is grievous to him that forsaketh the way of life: he that hateth reproof shall die.
Ang malupit na disiplina ay hinihintay ang sinumang tatalikod sa tamang daan at ang siyang galit sa pagtatama ay mamamatay.
11 Hell and destruction are before the Lord: how much more the hearts of the children of men? (Sheol h7585)
Ang Sheol at pagkawasak ay nasa harap ni Yahweh; gaano pa kaya ang puso ng mga kaapu-apuhan ng sangkatauhan? (Sheol h7585)
12 A corrupt man loveth not one that reproveth him: nor will he go to the wise.
Ang mangungutya ay galit sa pagtatama; hindi siya magiging marunong.
13 A glad heart maketh a cheerful countenance: but by grief of mind the spirit is cast down.
Ang pusong nagagalak ay ginagawang maaya ang mukha, pero ang matinding lungkot ay sumisira ng diwa.
14 The heart of the wise seeketh instruction: and the mouth of fools feedeth on foolishness.
Ang puso ng umuunawa ay humahanap ng kaalaman, pero ang bibig ng mga mangmang ay kumakain ng kahangalan.
15 All the days of the poor are evil: a secure mind is like a continual feast.
Lahat ng araw ng mga taong inaapi ay napakahirap, pero ang nagagalak na puso ay may piging na walang katapusan.
16 Better is a little with the fear of the Lord, than great treasures without content,
Mas mabuti ang kaunti na may takot kay Yahweh kaysa sa labis na kayamanan na may kaguluhan.
17 It is better to be invited to herbs with love, than to a fatted calf with hatred.
Mas mabuti ang pagkain na may mga gulay na may mayroong pag-ibig kaysa sa isang pinatabang guya na hinain na may galit.
18 A passionate man stirreth up strifes: he that is patient appeaseth those that are stirred up.
Ang galit na tao ay pumupukaw ng mga pagtatalo, pero ang taong matagal magalit ay pinapayapa ang isang alitan.
19 The way of the slothful is as a hedge of thorns; the way of the just is without offence.
Ang daanan ng taong tamad ay tulad ng isang lugar na may bakod na tinik, pero ang daanan ng matuwid ay gawa sa daanang tuloy-tuloy.
20 A wise son maketh a father joyful: but the foolish man despiseth his mother.
Ang matalinong anak na lalaki ay nagdadala ng kasiyahan sa kaniyang ama, pero ang mangmang ay namumuhi sa kaniyang ina.
21 Folly is joy to the fool: and the wise man maketh straight his steps.
Ang kahangalan ay kasiyahan ng hindi nag-iisip, pero ang siyang nakauunawa ay naglalakad sa tuwid na daanan.
22 Designs are brought to nothing where there is no counsel: but where there are many counsellors, they are established.
Ang mga balak ay namamali kapag walang payo, pero kapag marami ang tagapayo sila ay nagtatagumpay.
23 A man rejoiceth in the sentence of his mouth: and a word in due time is best.
Ang tao ay nakakahanap ng kaligayahan kapag siya ay nagbibigay ng matalinong sagot; Napakabuti ng napapanahong salita!
Ang landas ng buhay ay gabay pataas para sa marurunong na tao, upang siya nawa ay makalayo mula sa sheol na nasa ilalim. (Sheol h7585)
25 The Lord will destroy the house of the proud: and will strengthen the borders of the widow.
Winawasak ni Yahweh ang pamana ng mapagmataas, pero pinapangalagaan niya ang ari-arian ng balo.
26 Evil thoughts are an abomination to the Lord: and pure words most beautiful shall be confirmed by him.
Kinasusuklaman ni Yahweh ang mga kaisipan ng mga masasamang tao, pero ang mga salita ng kagandahang-loob ay busilak.
27 He that is greedy of gain troubleth his own house: but he that hateth bribes shall live. By mercy and faith sins are purged away: and by the fear of the Lord every one declineth from evil.
Nagdadala ng gulo ang magnanakaw sa kaniyang pamilya, pero mabubuhay ang siyang galit sa mga suhol.
28 The mind of the just studieth obedience: the mouth of the wicked over floweth with evils.
Ang pusong gumagawa ng tama ay nag-iisip bago sumagot, ngunit ang bibig ng masasama ay ibinubuhos ang lahat ng kasamaan nito.
29 The Lord is far from the wicked: and he will hear the prayers of the just.
Si Yahweh ay malayo sa mga masasamang tao, pero naririnig niya ang panalangin ng mga gumagawa ng tama.
30 The light of the eyes rejoiceth the soul: a good name maketh the bones fat.
Ang ilaw ng mga mata ay nagdadala ng kasiyahan sa puso, at ang mabuting mga balita ay mabuti sa katawan.
31 The ear that heareth the reproofs of life, shall abide in the midst of the wise.
Kung ikaw ay magbibigay ng pansin sa taong nagtatama sa kung papaano ka mamuhay, ikaw ay mananatiling kabilang sa mga matatalino.
32 He that rejecteth instruction, despiseth his own soul: but he that yieldeth to reproof possesseth understanding.
Ang siyang tumatanggi sa disiplina ay namumuhi sa kaniyang sarili, pero ang siyang nakikinig sa pagtatama ay nagtatamo ng kaunawaan.
33 The fear of the Lord is the lesson of wisdom: and humility goeth before glory.
Ang takot kay Yahweh ay nagtuturo ng karunungan, at ang pagpapakumbaba ay nauuna bago ang karangalan.
