Proverbs 14
1 A wise woman buildeth her house: but the foolish will pull down with her hands that also which is built.
Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
2 He that walketh in the right way, and feareth God, Cis despised by him that goeth by an infamous way.
Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
3 In the mouth of a fool is the rod of pride: but the lips of the wise preserve them.
W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
4 Where there are no oxen, the crib is empty: but where there is much corn, there the strength of the ox is manifest.
Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
5 A faithful witness will not lie: but a deceitful witness uttereth a lie.
Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
6 A scorner seeketh wisdom, and findeth it not: the learning of the wise is easy.
Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
7 Go against a foolish man, and he knoweth not the lips of prudence.
Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
8 The wisdom of a. discreet man is to understand his way: and the imprudence of fools erreth.
Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
9 A fool will laugh at sin, but among the just grace shall abide.
Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
10 The heart that knoweth the bitterness of his own soul, in his joy the stranger shall not intermeddle.
Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
11 The house of the wicked shall be destroyed: but the tabernacles of the just shall flourish.
Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
12 There is a way which seemeth just to a man: but the ends thereof lead to death.
Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
13 Laughter shall be mingled with sorrow, and mourning taketh hold of the end of joy.
Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
14 A fool shall be filled with his own ways, and the good man shall be above him.
Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
15 The innocent believeth every word: the discreet man considereth his steps. No good shall come to the deceitful son: but the wise servant shall prosper in his dealings, and his way shall be made straight.
Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
16 A wise man feareth and declineth from evil: the fool leapeth over and is confident.
Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
17 The impatient man shall work folly: and the crafty man is hateful.
[Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
18 The childish shall possess folly, and the prudent, shall look for knowledge.
Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
19 The evil shall fall down before the good: and the wicked before the gates of the just.
Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
20 The poor man shall be hateful even to his own neighbour: but the friends of the rich are many.
Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
21 He that despiseth his neighbour, sinneth: but he that sheweth mercy to the poor, shall be blessed. He that believeth in the Lord, loveth mercy.
Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
22 They err that work evil: but mercy and truth prepare good things.
Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
23 In much work there shall be abundance: but where there are many words, there is oftentimes want.
Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
24 The crown of the wise is their riches: the folly of fools, imprudence.
Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
25 A faithful witness delivereth souls: and the double dealer uttereth lies.
Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
26 In the fear of the Lord is confidence of strength, and there shall be hope for his children.
W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
27 The fear of the Lord is a fountain of life, to decline from the ruin of death.
Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
28 In the multitude of people is the dignity of the king: and in the small number of people the dishonour of the prince.
Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
29 He that is patient, is governed with much wisdom: but he that is impatient, exalteth his folly.
Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
30 Soundness of heart is the life of the flesh: but envy is the rottenness of the bones.
Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
31 He that oppresseth the poor, upbraideth his Maker: but he that hath pity on the poor, honoureth him.
Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
32 The wicked man shall be driven out in his wickedness: but the just hath hope in his death.
Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
33 In the heart of the prudent resteth wisdom, and it shall instruct all the ignorant.
Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
34 Justice exalteth a nation: but sin maketh nations miserable.
Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
35 A wise servant is acceptable to the king: he that is good for nothing shall feel his anger.
Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
