Matthew 26
1 And it came to pass, when Jesus had ended all these words, he said to his disciples:
Þegar Jesús hafði lokið ræðu sinni, sagði hann við lærisveinana:
2 You know that after two days shall be the pasch, and the son of man shall be delivered up to be crucified:
„Þið vitið að eftir tvo daga koma páskarnir og þá verð ég svikinn og krossfestur.“
3 Then were gathered together the chief priests and ancients of the people into the court of the high priest, who was called Caiphas:
Um svipað leyti héldu prestarnir fund, ásamt öðrum embættismönnum Gyðinga, í höll Kaífasar æðsta prests.
4 And they consulted together, that by subtilty they might apprehend Jesus, and put him to death.
Þeir voru að bollaleggja hvernig þeir gætu handtekið Jesú svo lítið bæri á og líflátið hann.
5 But they said: Not on the festival day, lest perhaps there should be a tumult among the people.
„En ekki á sjálfum páskunum, því þá er svo margt aðkomufólk í borginni og hætt við óeirðum, “samþykktu þeir.
6 And when Jesus was in Bethania, in the house of Simon the leper,
Jesús fór til Betaníu, heim til Símonar holdsveika.
7 There came to him a woman having an alabaster box of precious ointment, and poured it on his head as he was at table.
Meðan hann mataðist, kom þangað inn kona sem hélt á flösku með mjög dýrri ilmolíu, og hellti henni yfir höfuð hans.
8 And the disciples seeing it, had indignation, saying: To what purpose is this waste?
Lærisveinarnir urðu gramir og sögðu sín á milli: „Til hvers er þessi sóun? Þetta hefði mátt selja fyrir stórfé og gefa peningana fátækum.“
9 For this might have been sold for much, and given to the poor.
10 And Jesus knowing it, said to them: Why do you trouble this woman? for she hath wrought a good work upon me.
Jesús las hugsanir þeirra og sagði: „Hví eruð þið að hryggja konuna? Hún gerði góðverk á mér.
11 For the poor you have always with you: but me you have not always.
Þið hafið ávallt fátæka hjá ykkur, en ekki mig.
12 For she in pouring this ointment upon my body, hath done it for my burial.
Hún hellti ilmvatni þessu yfir mig til þess að búa líkama minn til greftrunar.
13 Amen I say to you, wheresoever this gospel shall be preached in the whole world, that also which she hath done, shall be told for a memory of her.
Hennar mun verða minnst og þess getið sem hún gerði, hvar sem fagnaðarboðskapurinn verður fluttur.“
14 Then went one of the twelve, who was called Judas Iscariot, to the chief priests,
Þá fór einn postulanna tólf, Júdas Ískaríot, til æðstu prestanna
15 And said to them: What will you give me, and I will deliver him unto you? But they appointed him thirty pieces of silver.
og spurði: „Hve mikið viljið þið borga mér fyrir að koma Jesú í hendur ykkar?“Þeir greiddu honum þrjátíu silfurpeninga.
16 And from thenceforth he sought opportunity to betray him.
Upp frá því beið Júdas eftir hentugu tækifæri til að svíkja Jesú í hendur þeirra.
17 And on the first day of the Azymes, the disciples came to Jesus, saying: Where wilt thou that we prepare for thee to eat the pasch?
Á fyrsta degi páskahátíðarinnar (Gyðingar fjarlægðu þegar allt súrdeig – gerbrauð – af heimilum sínum) komu lærisveinarnir til Jesú og spurðu hann: „Hvar eigum við að undirbúa páskamáltíðina?“
18 But Jesus said: Go ye into the city to a certain man, and say to him: the master saith, My time is near at hand, with thee I make the pasch with my disciples.
„Farið inn í borgina, “svaraði Jesús, „finnið mann nokkurn og segið við hann: „Meistari okkar segir: Minn tími er kominn. Hjá þér vil ég halda páska með lærisveinum mínum.““
19 And the disciples did as Jesus appointed to them, and they prepared the pasch.
Lærisveinarnir gerðu eins og Jesús sagði og undirbjuggu páskamáltíðina.
20 But when it was evening, he sat down with his twelve disciples.
Þetta kvöld, þegar hann var sestur til borðs ásamt lærisveinunum tólf, sagði hann: „Ég veit að einn ykkar mun svíkja mig.“
21 And whilst they were eating, he said: Amen I say to you, that one of you is about to betray me.
22 And they being very much troubled, began every one to say: Is it I, Lord?
Hryggð og ótti greip lærisveinana og þeir spurðu hver um sig: „Ekki þó ég?“Jesús svaraði:
23 But he answering, said: He that dippeth his hand with me in the dish, he shall betray me.
„Það er sá sem ég þjónaði fyrst í kvöld.“
24 The Son of man indeed goeth, as it is written of him: but woe to that man by whom the Son of man shall be betrayed: it were better for him, if that man had not been born.
„Ég verð að deyja eins og spáð var, en vei þeim manni sem því veldur. Betra væri honum að hann hefði aldrei fæðst.“
25 And Judas that betrayed him, answering, said: Is it I, Rabbi? He saith to him: Thou hast said it.
Júdas sem varð til þess að svíkja hann, spurði líka: „Er það ég?“Og Jesús svaraði: „Já.“
26 And whilst they were at supper, Jesus took bread, and blessed, and broke: and gave to his disciples, and said: Take ye, and eat. This is my body.
Meðan á máltíðinni stóð tók Jesús brauð, blessaði það og braut í sundur, rétti lærisveinunum og sagði: „Takið þetta og neytið, það er líkami minn.“
27 And taking the chalice, he gave thanks, and gave to them, saying: Drink ye all of this.
Og hann tók bikar með víni, gjörði þakkir, rétti þeim og sagði: „Drekkið allir hér af,
28 For this is my blood of the new testament, which shall be shed for many unto remission of sins.
því þetta er blóð mitt, innsigli nýja sáttmálans. Því er úthellt til syndafyrirgefningar fyrir marga.
29 And I say to you, I will not drink from henceforth of this fruit of the vine, until that day when I shall drink it with you new in the kingdom of my Father.
Takið eftir þessum orðum mínum: Ég mun ekki drekka vín á ný fyrr en ég drekk það nýtt með ykkur í ríki föður míns.“
30 And a hymn being said, they went out unto mount Olivet.
Þegar þeir höfðu sungið lofsöng fóru þeir út til Olíufjallsins.
31 Then Jesus said to them: All you shall be scandalized in me this night. For it is written: I will strike the shepherd, and the sheep of the flock shall be dispersed.
Jesús sagði við þá: „Í nótt munuð þið allir yfirgefa mig. Í Ritningunni stendur að Guð muni slá hirðinn og hjörðin tvístrast.
32 But after I shall be risen again, I will go before you into Galilee.
En eftir að ég er risinn upp frá dauðum fer ég til Galíleu og hitti ykkur þar.“
33 And Peter answering, said to him: Although all shall be scandalized in thee, I will never be scandalized.
„Þótt allir aðrir yfirgefi þig, mun ég ekki gera það, “sagði Pétur.
34 Jesus said to him: Amen I say to thee, that in this night before the cock crow, thou wilt deny me thrice.
Jesús svaraði: „Sannleikurinn er þó sá, að einmitt í nótt, áður en hani galar við sólarupprás, munt þú afneita mér þrisvar.“
35 Peter saith to him: Yea, though I should die with thee, I will not deny thee. And in like manner said all the disciples.
„Fyrr mun ég deyja!“svaraði Pétur og allir hinir tóku í sama streng.
36 Then Jesus came with them into a country place which is called Gethsemani; and he said to his disciples: Sit you here, till I go yonder and pray.
Jesús fór síðan með lærisveinana inn í garð sem heitir Getsemane, og bað þá að setjast niður meðan hann færi spölkorn lengra til að biðjast fyrir.
37 And taking with him Peter and the two sons of Zebedee, he began to grow sorrowful and to be sad.
Hann fékk með sér þá Pétur og bræðurna Jakob og Jóhannes Sebedeussyni. Mikill ótti og örvænting kom yfir Jesú og hann sagði:
38 Then he saith to them: My soul is sorrowful even unto death: stay you here, and watch with me.
„Sál mín er buguð af ótta og angist allt til dauða. Bíðið hér og vakið með mér.“
39 And going a little further, he fell upon his face, praying, and saying: My Father, if it be possible, let this chalice pass from me. Nevertheless not as I will, but as thou wilt.
Hann gekk lítið eitt lengra, hneig til jarðar og bað: „Faðir minn! Taktu þennan bikar frá mér ef mögulegt er, en verði þó þinn vilji en ekki minn.“
40 And he cometh to his disciples, and findeth them asleep, and he saith to Peter: What? Could you not watch one hour with me?
Síðan kom hann aftur til lærisveinanna þriggja og fann þá sofandi. „Pétur!“kallaði hann, „gastu ekki einu sinni vakað með mér eina stund?
41 Watch ye, and pray that ye enter not into temptation. The spirit indeed is willing, but the flesh weak.
Vakið og biðjið, til þess að þið fallið ekki í freistni. Andinn er fús, en holdið er veikt!“
42 Again the second time, he went and prayed, saying: My Father, if this chalice may not pass away, but I must drink it, thy will be done.
Hann fór frá þeim aftur og bað: „Faðir! Ef ekki er unnt að taka þennan bikar frá mér án þess að ég tæmi hann, þá verði þinn vilji.“
43 And he cometh again and findeth them sleeping: for their eyes were heavy.
Síðan sneri hann aftur til þeirra og fann þá enn sofandi, því þeir gátu ekki haldið augunum opnum.
44 And leaving them, he went again: and he prayed the third time, saying the selfsame word.
Hann yfirgaf þá enn og baðst fyrir í þriðja sinn með sömu orðum.
45 Then he cometh to his disciples, and saith to them: Sleep ye now and take your rest; behold the hour is at hand, and the Son of man shall be betrayed into the hands of sinners.
Eftir það fór hann aftur til lærisveinanna og sagði: „Sofið þið enn og hvílist? Stundin er komin! Ég hef verið svikinn í hendur vondra manna.
46 Rise, let us go: behold he is at hand that will betray me.
Standið upp, förum! Sjáið! Þarna kemur sá sem svíkur mig.“
47 As he yet spoke, behold Judas, one of the twelve, came, and with him a great multitude with swords and clubs, sent from the chief priests and the ancients of the people.
Meðan hann var enn að tala kom Júdas, einn postulana tólf, og með honum fjöldi manna, sem vopnaðir voru sverðum og bareflum. Þessa menn höfðu leiðtogar Gyðinga sent.
48 And he that betrayed him, gave them a sign, saying: Whomsoever I shall kiss, that is he, hold him fast.
Júdas hafði sagt þeim að handtaka þann sem hann heilsaði með kossi, því að hann væri maðurinn sem þeir vildu ná.
49 And forthwith coming to Jesus, he said: Hail, Rabbi. And he kissed him.
Júdas gekk því beint til Jesú og sagði: „Sæll, meistari!“
50 And Jesus said to him: Friend, whereto art thou come? Then they came up, and laid hands on Jesus, and held him.
„Vinur minn, “sagði Jesús, „hvers vegna komstu hingað?“Þá gripu sendimennirnir Jesú.
51 And behold one of them that were with Jesus, stretching forth his hand, drew out his sword: and striking the servant of the high priest, cut off his ear.
Einn lærisveina Jesú dró þá sverð úr slíðrum og hjó annað eyrað af þjóni æðsta prestsins.
52 Then Jesus saith to him: Put up again thy sword into its place: for all that take the sword shall perish with the sword.
„Slíðraðu sverðið!“sagði Jesús. „Þeir sem beita sverði munu falla fyrir sverði.
53 Thinkest thou that I cannot ask my Father, and he will give me presently more than twelve legions of angels?
Veistu ekki að ég gæti beðið föður minn um þúsundir engla okkur til varnar og hann mundi þegar í stað senda þá?
54 How then shall the scriptures be fulfilled, that so it must be done?
En hvernig ættu orð Biblíunnar þá að rætast?“
55 In that same hour Jesus said to the multitudes: You are come out as it were to a robber with swords and clubs to apprehend me. I sat daily with you, teaching in the temple, and you laid not hands on me.
Síðan ávarpaði Jesús mennina og sagði: „Er ég hættulegur afbrotamaður, fyrst þið þurftuð að koma vopnaðir sverðum og bareflum til að handtaka mig? Ég hef gengið um á meðal ykkar og kennt daglega í musterinu en þið handtókuð mig ekki.
56 Now all this was done, that the scriptures of the prophets might be fulfilled. Then the disciples all leaving him, fled.
En þetta, sem nú er að gerast er uppfylling spádóma Biblíunnar.“Þá yfirgáfu allir lærisveinarnir hann og flúðu.
57 But they holding Jesus led him to Caiphas the high priest, where the scribes and the ancients were assembled.
Þeir sem handtóku Jesú fóru nú með hann til bústaðar Kaífasar, æðsta prestsins, því þar voru allir leiðtogar Gyðinga saman komnir.
58 And Peter followed him afar off, even to the court of the high priest. And going in, he sat with the servants, that he might see the end.
Pétur læddist í humátt á eftir og smeygði sér inn í hallargarð æðsta prestsins og settist niður hjá þjónunum. Þar beið hann þess að sjá hvað yrði um Jesú.
59 And the chief priests and the whole council sought false witness against Jesus, that they might put him to death:
Æðstu prestarnir – og reyndar allur hæstiréttur Gyðinga – leituðu nú manna er borið gætu lognar sakir á Jesú. Ætlun þeirra var að höfða mál gegn honum og fá hann dæmdan til dauða.
60 And they found not, whereas many false witnesses had come in. And last of all there came two false witnesses:
En þótt þeir fyndu marga sem vildu bera falsvitni, þá bar vitnisburði þeirra ekki saman. Að lokum fundust þó tveir sem sögðu: „Þessi maður sagði: „Ég er fær um að brjóta niður musteri Guðs og reisa það aftur á þrem dögum.““
61 And they said: This man said, I am able to destroy the temple of God, and after three days to rebuild it.
62 And the high priest rising up, said to him: Answerest thou nothing to the things which these witness against thee?
Þá stóð æðsti presturinn upp og sagði við Jesú: „Sagðir þú þetta? Svaraðu! Já, eða nei!“
63 But Jesus held his peace. And the high priest said to him: I adjure thee by the living God, that thou tell us if thou be the Christ the Son of God.
Jesús þagði. Þá hélt æðsti presturinn áfram og sagði: „Ég krefst þess í nafni hins lifandi Guðs, að þú svarir eftirfarandi spurningu: Heldur þú því fram að þú sért Kristur, Guðssonurinn?“
64 Jesus saith to him: Thou hast said it. Nevertheless I say to you, hereafter you shall see the Son of man sitting on the right hand of the power of God, and coming in the clouds of heaven.
„Já, ég er hann og þú munt síðar sjá mig, Krist, sitja við hægri hönd Guðs og koma á skýjum himinsins, “svaraði Jesús.
65 Then the high priests rent his garments, saying: He hath blasphemed; what further need have we of witnesses? Behold, now you have heard the blasphemy:
Þá reif æðsti presturinn klæði sín og hrópaði: „Guðlast! Nú þurfum við ekki frekar vitnanna við. Þið heyrðuð hann allir segja það! Hver er nú dómur ykkar?“Þeir hrópuðu: „Hann skal deyja!“
66 What think you? But they answering, said: He is guilty of death.
67 Then did they spit in his face, and buffeted him: and others struck his face with the palms of their hands,
Síðan hræktu þeir í andlit hans og slógu með prikum og sögðu:
68 Saying: Prophesy unto us, O Christ, who is he that struck thee?
„Kristur! Gettu hver sló þig núna?“
69 But Peter sat without in the court: and there came to him a servant maid, saying: Thou also wast with Jesus the Galilean.
Á meðan þetta fór fram sat Pétur úti í hallargarðinum. Þá kom til hans stúlka og sagði: „Þú varst líka með Jesú og þið eruð báðir frá Galíleu.“
70 But he denied before them all, saying: I know not what thou sayest.
Þessu neitaði Pétur svo allir heyrðu og hrópaði reiðilega: „Ég veit ekki um hvað þú ert að tala!“
71 And as he went out of the gate, another maid saw him, and she saith to them that were there: This man also was with Jesus of Nazareth.
Seinna tók önnur stúlka eftir honum úti við hliðið og sagði við nærstadda: „Þessi maður var með Jesú frá Nasaret.“
72 And again he denied with an oath, I know not the man.
Pétur sór og sárt við lagði: „Ég þekki alls ekki manninn.“
73 And after a little while they came that stood by, and said to Peter: Surely thou also art one of them; for even thy speech doth discover thee.
Stuttu seinna komu þeir, sem þarna stóðu, til Péturs og sögðu: „Við vitum vel að þú ert einn af lærisveinum hans, því við heyrum á málfari þínu að þú ert frá Galíleu.“
74 Then he began to curse and to swear that he knew not the man. And immediately the cock crew.
Þá tók Pétur að blóta og sverja og sagði: „Ég þekki alls ekki þennan mann!“Og um leið og hann sleppti orðinu gól hani. Þá minntist Pétur orða Jesú:
75 And Peter remembered the word of Jesus which he had said: Before the cock crow, thou wilt deny me thrice. And going forth, he wept bitterly.
„Áður en hani galar, muntu þrisvar afneita mér.“Og hann gekk út fyrir og grét sárt.
