Matthew 26
1 And it came to pass, when Jesus had ended all these words, he said to his disciples:
Goude m'en devoe Jezuz peurlavaret an holl gomzoù-se, e lavaras d'e ziskibien:
2 You know that after two days shall be the pasch, and the son of man shall be delivered up to be crucified:
Gouzout a rit emañ ar Pask a-benn daou zevezh, ha Mab an den a vo gwerzhet evit bezañ staget ouzh ar groaz.
3 Then were gathered together the chief priests and ancients of the people into the court of the high priest, who was called Caiphas:
Neuze ar veleien vras, ar skribed hag henaourien ar bobl en em zastumas e porzh ar beleg-meur, anvet Kaifaz,
4 And they consulted together, that by subtilty they might apprehend Jesus, and put him to death.
hag en em guzuilhjont evit gouzout penaos kregiñ e Jezuz dre droidell hag e lakaat d'ar marv.
5 But they said: Not on the festival day, lest perhaps there should be a tumult among the people.
Met e lavarent: Arabat e vefe e-pad ar gouel, gant aon na savfe un drubuilh bennak e-touez ar bobl.
6 And when Jesus was in Bethania, in the house of Simon the leper,
Jezuz, o vezañ e Betania e ti Simon al lovr,
7 There came to him a woman having an alabaster box of precious ointment, and poured it on his head as he was at table.
ur wreg a zeuas d'e gavout gant ul lestr alabastr leun a c'hwezh-vat eus ur priz bras, hag e-pad ma oa ouzh taol, e skuilhas anezhi war e benn.
8 And the disciples seeing it, had indignation, saying: To what purpose is this waste?
An diskibien, o welout-se, a oa droug enno, hag e lavarjont: Perak ar c'holl-se?
9 For this might have been sold for much, and given to the poor.
Rak gallet e vije bet gwerzhañ ar c'hwezh-vat ker, ha reiñ an arc'hant d'ar beorien.
10 And Jesus knowing it, said to them: Why do you trouble this woman? for she hath wrought a good work upon me.
Met Jezuz, o c'houzout kement-se, a lavaras dezho: Perak e rit poan d'ar wreg-se? Un dra vat he deus graet em c'heñver.
11 For the poor you have always with you: but me you have not always.
Rak c'hwi ho po bepred peorien ganeoc'h, met n'ho po ket atav ac'hanon.
12 For she in pouring this ointment upon my body, hath done it for my burial.
Rak, pa he deus skuilhet ar c'hwezh-vat-se war va c'horf, he deus graet kement-se evit va beziadur.
13 Amen I say to you, wheresoever this gospel shall be preached in the whole world, that also which she hath done, shall be told for a memory of her.
Me a lavar deoc'h e gwirionez, penaos el lec'hioù ma vo an aviel-mañ prezeget dre ar bed holl, ar pezh he deus graet a vo ivez lavaret en eñvor anezhi.
14 Then went one of the twelve, who was called Judas Iscariot, to the chief priests,
Neuze unan eus an daouzek, anvet Judaz Iskariod, a yeas da gavout ar veleien vras,
15 And said to them: What will you give me, and I will deliver him unto you? But they appointed him thirty pieces of silver.
hag a lavaras: Petra a roit din, ha me en lakaio etre ho taouarn? Int a reas marc'had gantañ eus tregont pezh arc'hant.
16 And from thenceforth he sought opportunity to betray him.
Diwar neuze e klaskas an tu dereat d'e lakaat etre o daouarn.
17 And on the first day of the Azymes, the disciples came to Jesus, saying: Where wilt thou that we prepare for thee to eat the pasch?
Ar c'hentañ deiz eus ar bara hep goell, an diskibien a zeuas da gavout Jezuz hag a lavaras dezhañ: Pelec'h e c'hoantaez e kempennfemp dit evit debriñ ar Pask?
18 But Jesus said: Go ye into the city to a certain man, and say to him: the master saith, My time is near at hand, with thee I make the pasch with my disciples.
Eñ a lavaras: It e kêr da gavout an den-mañ-'n den, ha lavarit dezhañ: Ar Mestr a lavar: Va amzer a zo tost; ober a rin ar Pask ez ti gant va diskibien.
19 And the disciples did as Jesus appointed to them, and they prepared the pasch.
An diskibien a reas evel m'en devoa Jezuz gourc'hemennet dezho, hag e fichjont ar Pask.
20 But when it was evening, he sat down with his twelve disciples.
Pa voe deuet an abardaez, en em lakaas ouzh taol gant an daouzek.
21 And whilst they were eating, he said: Amen I say to you, that one of you is about to betray me.
E-pad ma tebrent, e lavaras dezho: Me a lavar deoc'h e gwirionez, unan ac'hanoc'h am gwerzho.
22 And they being very much troubled, began every one to say: Is it I, Lord?
Gwall-c'hlac'haret e oant, ha pep hini anezho en em lakaas da lavarout dezhañ: Aotrou, ha me eo?
23 But he answering, said: He that dippeth his hand with me in the dish, he shall betray me.
Eñ a respontas dezho: An hini en deus lakaet e zorn ganin er plad, hennezh eo am gwerzho.
24 The Son of man indeed goeth, as it is written of him: but woe to that man by whom the Son of man shall be betrayed: it were better for him, if that man had not been born.
Mab an den, evit gwir, a ya hervez ar pezh a zo skrivet anezhañ; met gwalleur d'an den ma vo gwerzhet gantañ; gwell e vije d'an den-se, ne vije biken bet ganet.
25 And Judas that betrayed him, answering, said: Is it I, Rabbi? He saith to him: Thou hast said it.
Judaz, an hini en gwerzhe, o komz, a lavaras: Ha me eo, Mestr? Eñ a lavaras dezhañ: Lavaret ec'h eus.
26 And whilst they were at supper, Jesus took bread, and blessed, and broke: and gave to his disciples, and said: Take ye, and eat. This is my body.
Evel ma tebrent, Jezuz a gemeras bara ha, goude bezañ trugarekaet, e torras anezhañ, hag en roas d'an diskibien, o lavarout: Kemerit, debrit, hemañ eo va c'horf.
27 And taking the chalice, he gave thanks, and gave to them, saying: Drink ye all of this.
Kemer a reas ivez an hanaf ha, goude bezañ trugarekaet, en roas dezho, o lavarout: Evit holl dioutañ,
28 For this is my blood of the new testament, which shall be shed for many unto remission of sins.
rak hemañ eo va gwad, ar gwad eus an emglev [nevez], skuilhet evit kalz, evit pardon ar pec'hedoù.
29 And I say to you, I will not drink from henceforth of this fruit of the vine, until that day when I shall drink it with you new in the kingdom of my Father.
Me a lavar deoc'h, n'evin mui eus ar frouezh-se eus ar gwini, betek an deiz ma'c'h evin anezhañ nevez ganeoc'h e rouantelezh va Zad.
30 And a hymn being said, they went out unto mount Olivet.
Goude m'o devoe kanet ar c'hantikoù, ez ejont da Venez an Olived.
31 Then Jesus said to them: All you shall be scandalized in me this night. For it is written: I will strike the shepherd, and the sheep of the flock shall be dispersed.
Neuze Jezuz a lavaras dezho: Me a vo evidoc'h holl en noz-mañ un abeg da gouezhañ, rak skrivet eo: skeiñ a rin ar pastor, ha deñved ar bagad a vo stlabezet.
32 But after I shall be risen again, I will go before you into Galilee.
Met goude ma vin adsavet a varv, ho tiaraogin e Galilea.
33 And Peter answering, said to him: Although all shall be scandalized in thee, I will never be scandalized.
Pêr, o kemer ar gomz, a lavaras dezhañ: Pa vefes un abeg da gouezhañ evit an holl, evidon-me ne vi biken.
34 Jesus said to him: Amen I say to thee, that in this night before the cock crow, thou wilt deny me thrice.
Jezuz a lavaras dezhañ: Me a lavar dit e gwirionez, penaos en noz-mañ memes, a-raok ma kano ar c'hilhog, te az po va dinac'het teir gwech.
35 Peter saith to him: Yea, though I should die with thee, I will not deny thee. And in like manner said all the disciples.
Pêr a respontas dezhañ: Ha pa vefe ret din mervel ganit, ne zinac'hin ket ac'hanout. Hag an holl ziskibien a lavare ar memes tra.
36 Then Jesus came with them into a country place which is called Gethsemani; and he said to his disciples: Sit you here, till I go yonder and pray.
Neuze Jezuz a zeuas ganto en ul lec'h galvet Getsemane, hag e lavaras d'e ziskibien: Azezit amañ e-pad ma'z in da bediñ ahont.
37 And taking with him Peter and the two sons of Zebedee, he began to grow sorrowful and to be sad.
Kemer a reas gantañ Pêr ha daou vab Zebedea, hag e voe leuniet a dristidigezh hag a anken.
38 Then he saith to them: My soul is sorrowful even unto death: stay you here, and watch with me.
Neuze e lavaras dezho: Trist eo va ene betek ar marv; chomit amañ ha beilhit ganin.
39 And going a little further, he fell upon his face, praying, and saying: My Father, if it be possible, let this chalice pass from me. Nevertheless not as I will, but as thou wilt.
O vont un tamm a-raokoc'h, en em daolas war e c'henou d'an douar, hag e pedas o lavarout: Va Zad, ma pellaio an hanaf-se diouzhin, mar gell-se bezañ! Koulskoude neket evel ma fell din, met evel ma fell dit.
40 And he cometh to his disciples, and findeth them asleep, and he saith to Peter: What? Could you not watch one hour with me?
Hag e tistroas da gavout e ziskibien, o c'havas kousket, hag e lavaras da Bêr: Ha n'hoc'h eus ket gallet beilhañ un eur ganin?
41 Watch ye, and pray that ye enter not into temptation. The spirit indeed is willing, but the flesh weak.
Beilhit ha pedit evit na gouezhot ket en temptadur; ar spered a zo buan, met ar c'hig a zo dinerzh.
42 Again the second time, he went and prayed, saying: My Father, if this chalice may not pass away, but I must drink it, thy will be done.
Mont a reas adarre un eil gwech, hag e pedas o lavarout: Va Zad, ma ne c'hell ket an hanaf-se mont e-biou din hep ma'c'h evin anezhañ, ra vo graet da volontez!
43 And he cometh again and findeth them sleeping: for their eyes were heavy.
O vezañ distroet, o c'havas adarre kousket, rak o daoulagad a oa pounneraet.
44 And leaving them, he went again: and he prayed the third time, saying the selfsame word.
O c'huitaat a reas adarre, hag e pedas evit an trede gwech, o lavarout ar memes komzoù.
45 Then he cometh to his disciples, and saith to them: Sleep ye now and take your rest; behold the hour is at hand, and the Son of man shall be betrayed into the hands of sinners.
Neuze e tistroas da gavout e ziskibien hag e lavaras dezho: Kouskit bremañ ha diskuizhit! Setu, an eur a zo tost ha Mab an den a zo lakaet etre daouarn ar bec'herien.
46 Rise, let us go: behold he is at hand that will betray me.
Savit, ha deomp, setu, an hini am gwerzh a dosta.
47 As he yet spoke, behold Judas, one of the twelve, came, and with him a great multitude with swords and clubs, sent from the chief priests and the ancients of the people.
Evel ma komze c'hoazh, setu Judaz, unan eus an daouzek, a zeuas, ha gantañ ur vandenn vras a dud gant klezeier ha gant bizhier, a-berzh ar veleien vras hag henaourien ar bobl.
48 And he that betrayed him, gave them a sign, saying: Whomsoever I shall kiss, that is he, hold him fast.
An hini en gwerzhe en devoa roet ar sin-mañ: An hini a bokin dezhañ, hennezh eo, krogit ennañ.
49 And forthwith coming to Jesus, he said: Hail, Rabbi. And he kissed him.
Raktal e tostaas ouzh Jezuz, hag e lavaras dezhañ: Salud, Mestr! Hag e pokas dezhañ.
50 And Jesus said to him: Friend, whereto art thou come? Then they came up, and laid hands on Jesus, and held him.
Jezuz a lavaras dezhañ: Va mignon, evit petra out amañ? Neuze e tostajont, e lakajont o daouarn war Jezuz, hag e krogjont ennañ.
51 And behold one of them that were with Jesus, stretching forth his hand, drew out his sword: and striking the servant of the high priest, cut off his ear.
Ha setu, unan eus ar re a oa gant Jezuz a astennas e zorn, a dennas e gleze, a skoas servijer ar beleg-meur, hag a droc'has e skouarn dezhañ.
52 Then Jesus saith to him: Put up again thy sword into its place: for all that take the sword shall perish with the sword.
Neuze Jezuz a lavaras dezhañ: Laka da gleze en e lec'h; rak an holl re a gemero ar c'hleze, a varvo dre ar c'hleze.
53 Thinkest thou that I cannot ask my Father, and he will give me presently more than twelve legions of angels?
Ha soñjal a rez na c'hellfen ket pediñ va Zad, hag e rofe din raktal ouzhpenn daouzek lejion aeled?
54 How then shall the scriptures be fulfilled, that so it must be done?
Penaos eta e vefe peurc'hraet ar Skriturioù a lavar e tle an traoù c'hoarvezout evel-se?
55 In that same hour Jesus said to the multitudes: You are come out as it were to a robber with swords and clubs to apprehend me. I sat daily with you, teaching in the temple, and you laid not hands on me.
D'an ampoent-se, Jezuz a lavaras d'ar vandenn-se: Deuet oc'h er-maez evel war-lerc'h ul laer, gant klezeier ha gant bizhier, evit kregiñ ennon. Bemdez e oan azezet en ho touez, o kelenn en templ, ha n'hoc'h eus ket va c'hemeret.
56 Now all this was done, that the scriptures of the prophets might be fulfilled. Then the disciples all leaving him, fled.
Met kement-se a zo c'hoarvezet evit ma vo peurc'hraet ar pezh a zo bet skrivet gant ar brofeded. Neuze e holl ziskibien, o vezañ e zilezet, a dec'has kuit.
57 But they holding Jesus led him to Caiphas the high priest, where the scribes and the ancients were assembled.
Ar re o devoa kemeret Jezuz, a gasas anezhañ da di Kaifaz, ar beleg-meur, e-lec'h ma oa en em zastumet ar skribed hag an henaourien.
58 And Peter followed him afar off, even to the court of the high priest. And going in, he sat with the servants, that he might see the end.
Pêr a heulias anezhañ a-bell betek porzh ar beleg-meur. Hag, o vezañ aet e-barzh, ec'h azezas gant ar vevelien, evit gwelout penaos ec'h echufe kement-se.
59 And the chief priests and the whole council sought false witness against Jesus, that they might put him to death:
Neuze, ar veleien vras, [an henaourien, ] hag an holl sanedrin a glaske ur falstesteni bennak a-enep Jezuz, evit e lakaat d'ar marv.
60 And they found not, whereas many false witnesses had come in. And last of all there came two false witnesses:
Hogen ne gavent ket, petra bennak ma teuas meur a fals-test. En diwezh, e teuas daou fals-test, hag a lavaras:
61 And they said: This man said, I am able to destroy the temple of God, and after three days to rebuild it.
Hemañ en deus lavaret: Me a c'hell diskar templ Doue, hag en adsevel e tri devezh.
62 And the high priest rising up, said to him: Answerest thou nothing to the things which these witness against thee?
Ar beleg-meur a savas hag a lavaras dezhañ: Ha ne respontez netra? Petra a dest an dud-se en da enep?
63 But Jesus held his peace. And the high priest said to him: I adjure thee by the living God, that thou tell us if thou be the Christ the Son of God.
Met Jezuz a davas. Ar beleg-meur a lavaras dezhañ: Da bediñ a ran, en anv an Doue bev, da lavarout deomp mar dout ar C'hrist, Mab Doue.
64 Jesus saith to him: Thou hast said it. Nevertheless I say to you, hereafter you shall see the Son of man sitting on the right hand of the power of God, and coming in the clouds of heaven.
Jezuz a lavaras dezhañ: E lavaret ec'h eus; ouzhpenn, e lavaran deoc'h, e welot hiviziken Mab an den azezet a-zehou da c'halloud Doue, hag o tont war goabr an neñv.
65 Then the high priests rent his garments, saying: He hath blasphemed; what further need have we of witnesses? Behold, now you have heard the blasphemy:
Neuze ar beleg-meur a rogas e zilhad, en ur lavarout: Touet en deus! Da betra hon eus mui ezhomm a destoù? Klevet hoc'h eus e ledoued;
66 What think you? But they answering, said: He is guilty of death.
petra a soñjit a-se? Respont a rejont: Din eo da vervel.
67 Then did they spit in his face, and buffeted him: and others struck his face with the palms of their hands,
Neuze e krañchjont ouzh e zremm hag e rojont dezhañ karvanadoù ha jodadoù,
68 Saying: Prophesy unto us, O Christ, who is he that struck thee?
o lavarout: Diougan deomp, Krist, piv eo an hini en deus skoet ganit?
69 But Peter sat without in the court: and there came to him a servant maid, saying: Thou also wast with Jesus the Galilean.
Koulskoude, Pêr a oa azezet en diavaez, er porzh; ur vatezh a dostaas outañ en ur lavarout: Te ivez, te a oa gant Jezuz ar Galilead.
70 But he denied before them all, saying: I know not what thou sayest.
Met eñ a nac'has dirak an holl, o lavarout: N'ouzon ket petra a lavarez;
71 And as he went out of the gate, another maid saw him, and she saith to them that were there: This man also was with Jesus of Nazareth.
Evel ma'z ae etrezek an nor, ur vatezh all a welas anezhañ, hag a lavaras d'ar re a oa eno: Hemañ a oa ivez gant Jezuz a Nazared.
72 And again he denied with an oath, I know not the man.
Eñ a nac'has adarre gant ul ledoued: N'anavezan ket an den-se.
73 And after a little while they came that stood by, and said to Peter: Surely thou also art one of them; for even thy speech doth discover thee.
Ur pennad goude, ar re a oa eno a dostaas hag a lavaras da Bêr: Evit gwir te a zo eus an dud-se, rak da anavezout a reer diouzh da yezh.
74 Then he began to curse and to swear that he knew not the man. And immediately the cock crew.
Neuze en em lakaas da zroukpediñ ha da douiñ, o lavarout: N'anavezan ket an den-se. Raktal ar c'hilhog a ganas;
75 And Peter remembered the word of Jesus which he had said: Before the cock crow, thou wilt deny me thrice. And going forth, he wept bitterly.
ha Pêr en devoe soñj eus ar gomz en devoa Jezuz lavaret: A-raok ma kano ar c'hilhog, ez po va dinac'het teir gwech. Hag o vezañ aet er-maez, e ouelas gant c'hwervder.
