Proverbs 1
1 Proverbs of Solomon, son of David, king of Israel:
Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
2 to know wisdom and instruction; to discern the words of understanding;
Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
3 to receive the instruction of wisdom, righteousness and judgment, and equity;
Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 to give prudence to the simple, to the young man knowledge and discretion.
Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
5 He that is wise will hear, and will increase learning; and the intelligent will gain wise counsels:
Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
6 to understand a proverb and an allegory, the words of the wise and their enigmas.
Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
7 The fear of Jehovah is the beginning of knowledge: fools despise wisdom and instruction.
Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
8 Hear, my son, the instruction of thy father, and forsake not the teaching of thy mother;
Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
9 for they shall be a garland of grace unto thy head, and chains about thy neck.
Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
10 My son, if sinners entice thee, consent not.
Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
11 If they say, Come with us, let us lay wait for blood, let us lurk secretly for the innocent without cause;
Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
12 let us swallow them up alive as Sheol, and whole, as those that go down into the pit; (Sheol h7585)
Pożremyż ich żywo, jako grób, a całkiem, jako zstępujących w dół; (Sheol h7585)
13 we shall find all precious substance, we shall fill our houses with spoil:
Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
14 cast in thy lot among us; we will all have one purse:
Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
15 — my son, walk not in the way with them, keep back thy foot from their path;
Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
16 for their feet run to evil, and they make haste to shed blood.
Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
17 For in vain the net is spread in the sight of anything which hath wings.
Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
18 And these lay wait for their own blood; they lurk secretly for their own lives.
Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
19 So are the paths of every one that is greedy of gain: it taketh away the life of its possessors.
Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
20 Wisdom crieth without; she raiseth her voice in the broadways;
Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
21 she calleth in the chief [place] of concourse, in the entry of the gates; in the city she uttereth her words:
W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
22 How long, simple ones, will ye love simpleness, and scorners take pleasure in their scorning, and the foolish hate knowledge?
Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
23 Turn you at my reproof: behold, I will pour forth my spirit unto you, I will make known to you my words.
Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
24 Because I have called, and ye refused; I have stretched out my hand, and no one regarded;
Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
25 and ye have rejected all my counsel, and would none of my reproof:
Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
26 I also will laugh in your calamity, I will mock when your fear cometh;
Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
27 when your fear cometh as sudden destruction, and your calamity cometh as a whirlwind; when distress and anguish come upon you:
Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
28 — then will they call upon me, but I will not answer; they will seek me early, and shall not find me.
Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
29 Because they hated knowledge, and did not choose the fear of Jehovah;
Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
30 they would none of my counsel, they despised all my reproof:
Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
31 therefore shall they eat of the fruit of their way, and be filled with their own devices.
Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
32 For the turning away of the simple shall slay them, and the prosperity of the foolish shall cause them to perish.
Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
33 But whoso hearkeneth unto me shall dwell safely, and shall be at rest from fear of evil.
Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
