Proverbs 8
1 Doth not wisdom cry? and understanding give forth her voice?
Hindi ba umiiyak ang karunungan, at inilalabas ng unawa ang kaniyang tinig?
2 On the top of high places by the way, at the cross-paths she taketh her stand.
Sa taluktok ng mga mataas na dako sa tabi ng daan, sa mga salubungang landas, siya'y tumatayo;
3 Beside the gates, at the entry of the city, at the coming in at the doors, she crieth aloud.
Sa tabi ng mga pintuang-bayan sa pasukan ng bayan, sa pasukan sa mga pintuan siya'y humihiyaw ng malakas:
4 Unto you, men, I call, and my voice is to the sons of man:
Sa inyo, Oh mga lalake, ako'y tumatawag; at ang aking tinig ay sa mga anak ng mga tao.
5 O ye simple, understand prudence; and ye foolish, understand sense.
Oh kayong mga musmos, magsiunawa kayo ng katalinuhan; at, kayong mga mangmang, makaunawa kayo sa puso.
6 Hear, for I will speak excellent things, and the opening of my lips shall be right things.
Kayo'y mangakinig, sapagka't magsasalita ako ng mga marilag na bagay; at ang buka ng aking mga labi ay magiging mga matuwid na bagay,
7 For my palate shall meditate truth, and wickedness is an abomination to my lips.
Sapagka't ang aking bibig ay sasambit ng katotohanan; at kasamaan ay karumaldumal sa aking mga labi.
8 All the words of my mouth are in righteousness; there is nothing tortuous or perverse in them.
Lahat ng mga salita ng aking bibig ay sa katuwiran; walang bagay na liko o suwail sa kanila.
9 They are all plain to him that understandeth, and right to them that find knowledge.
Pawang malilinaw sa kaniya na nakakaunawa, at matuwid sa kanila na nangakakasumpong ng kaalaman.
10 Receive my instruction, and not silver; and knowledge rather than choice gold:
Tanggapin mo ang aking turo at huwag pilak; at ang kaalaman na higit kay sa dalisay na ginto.
11 for wisdom is better than rubies, and all the things that may be desired are not equal to it.
Sapagka't ang karunungan ay maigi kay sa mga rubi; at lahat ng mga bagay na mananasa ay hindi maitutulad sa kaniya.
12 I wisdom dwell [with] prudence, and find the knowledge [which cometh] of reflection.
Akong karunungan ay tumatahan sa kabaitan, at aking nasusumpungan ang kaalaman at gunita.
13 The fear of Jehovah is to hate evil; pride, and arrogancy, and the evil way, and the froward mouth do I hate.
Ang pagkatakot sa Panginoon ay ipagtanim ang kasamaan; Kapalaluan, at kahambugan at masamang lakad, at ang masamang bibig ay aking ipinagtatanim.
14 Counsel is mine, and sound wisdom: I am intelligence; I have strength.
Payo ay akin at magaling na kaalaman: ako'y kaunawaan; ako'y may kapangyarihan,
15 By me kings reign, and rulers make just decrees;
Sa pamamagitan ko ay naghahari ang mga hari, at nagpapasiya ng kaganapan ang mga pangulo.
16 by me princes rule, and nobles, all the judges of the earth.
Sa pamamagitan ko ay nagpupuno ang mga pangulo, at ang mga mahal na tao, sa makatuwid baga'y lahat ng mga hukom sa lupa.
17 I love those that love me; and they that seek me early shall find me.
Aking iniibig sila na nagsisiibig sa akin; at yaong nagsisihanap na masikap sa akin ay masusumpungan ako.
18 Riches and honour are with me; durable wealth and righteousness.
Mga kayamanan at karangalan ay nasa akin; Oo, lumalaging mga kayamanan at katuwiran.
19 My fruit is better than fine gold, yea, than pure gold; and my revenue than choice silver.
Ang bunga ko ay maigi kay sa ginto, oo, kay sa dalisay na ginto; at ang pakinabang sa akin kay sa piling pilak.
20 I walk in the path of righteousness, in the midst of the paths of judgment:
Ako'y lumalakad sa daan ng katuwiran, sa gitna ng mga landas ng kahatulan:
21 that I may cause those that love me to inherit substance; and I will fill their treasuries.
Upang aking papagmanahin ng pag-aari yaong nagsisiibig sa akin, at upang aking mapuno ang kanilang ingatang-yaman.
22 Jehovah possessed me in the beginning of his way, before his works of old.
Inari ako ng Panginoon sa pasimula ng kaniyang lakad, bago pinasimulan ang kaniyang mga gawa ng una.
23 I was set up from eternity, from the beginning, before the earth was.
Ako'y nalagay mula noong araw mula ng walang pasimula, bago nalikha ang lupa.
24 When there were no depths, I was brought forth, when there were no fountains abounding with water.
Ako'y nailabas ng wala pang mga kalaliman; nang wala pang mga bukal na sagana ng tubig.
25 Before the mountains were settled, before the hills was I brought forth;
Bago ang mga bundok ay nalagay, bago ang mga burol ay ako'y nailabas:
26 while as yet he had not made the earth, nor the fields, nor the beginning of the dust of the world.
Samantalang hindi pa niya nililikha ang lupa, ni ang mga parang man, ni ang pasimula man ng alabok ng sanglibutan.
27 When he prepared the heavens I was there; when he ordained the circle upon the face of the deep;
Nang kaniyang itatag ang langit nandoon ako: nang siya'y maglagay ng balantok sa balat ng kalaliman:
28 when he established the skies above, when the fountains of the deep became strong;
Nang kaniyang pagtibayin ang langit sa itaas: nang maging matibay ang mga bukal ng kalaliman:
29 when he imposed on the sea his decree that the waters should not pass his commandment, when he appointed the foundations of the earth:
Nang bigyan niya ang dagat ng kaniyang hangganan, upang huwag salangsangin ng tubig ang kaniyang utos: nang kaniyang iayos ang mga patibayan ng lupa:
30 then I was by him [his] nursling, and I was daily his delight, rejoicing always before him;
Nasa siping nga niya ako na gaya ng matalinong manggagawa: at ako ang kaniyang ligaya sa araw-araw, na nagagalak na lagi sa harap niya;
31 rejoicing in the habitable part of his earth, and my delights [were] with the sons of men.
Na nagagalak sa kaniyang tinatahanang lupa; at ang aking kaaliwan ay sa mga anak ng mga tao.
32 And now, sons, hearken unto me, and blessed are they that keep my ways:
Ngayon nga, mga anak ko, dinggin ninyo ako: sapagka't mapalad ang nangagiingat ng aking mga daan.
33 hear instruction and be wise, and refuse it not.
Mangakinig kayo ng turo, at kayo'y magpakapantas, at huwag ninyong tanggihan.
34 Blessed is the man that heareth me, watching daily at my gates, waiting at the posts of my doors.
Mapalad ang tao na nakikinig sa akin, na nagbabantay araw-araw sa aking mga pintuang-bayan, na naghihintay sa mga haligi ng aking mga pintuan.
35 For whoso findeth me findeth life, and obtaineth favour of Jehovah;
Sapagka't sinomang nakakasumpong sa akin, ay nakakasumpong ng buhay. At magtatamo ng lingap ng Panginoon.
36 but he that sinneth against me doeth violence to his own soul: all they that hate me love death.
Nguni't siyang nagkakasala laban sa akin ay nagliligaw ng kaniyang sariling kaluluwa; silang lahat na nangagtatanim sa akin ay nagsisiibig ng kamatayan.
