Proverbs 30
1 The words of Agur the son of Jakeh; the prophecy uttered by the man unto Ithiel, [even] unto Ithiel and Ucal:
Słowa Agura, syna Jake, proroctwo tego człowieka do Itiela, do Itiela i Ukala.
2 Truly I am more stupid than any one; and I have not a man's intelligence.
Zaprawdę jestem najgłupszym z ludzi i nie mam ludzkiego rozumu.
3 I have neither learned wisdom, nor have I the knowledge of the Holy.
Ani nie nauczyłem się mądrości, ani nie mam wiedzy o tym, co święty.
4 Who hath ascended up into the heavens, and descended? Who hath gathered the wind in his fists? Who hath bound the waters in a mantle? Who hath established all the ends of the earth? What is his name, and what is his son's name, if thou knowest?
Któż wstąpił do nieba i zstąpił? Któż zebrał wiatr w swoje garście? Któż zgarnął wody do [swej] szaty? Któż utwierdził wszystkie krańce ziemi? Jakie [jest] jego imię? A jakie [jest] imię jego syna? Czy wiesz?
5 Every word of God is pure: he is a shield unto them that put their trust in him.
Każde słowo Boga jest czyste; on [jest] tarczą dla tych, którzy mu ufają.
6 Add thou not unto his words, lest he reprove thee, and thou be found a liar.
Nie dodawaj nic do jego słów, aby cię nie strofował i abyś nie okazał się kłamcą.
7 Two things do I ask of thee; deny me [them] not before I die:
Proszę cię o dwie rzeczy; nie odmawiaj mi [ich], zanim umrę.
8 Remove far from me vanity and lies; give me neither poverty nor riches; feed me with the bread of my daily need:
Oddal ode mnie marność i słowo kłamliwe; nie dawaj mi ani ubóstwa, ani bogactwa; żyw mnie odpowiednim dla mnie pokarmem;
9 lest I be full and deny [thee], and say, Who is Jehovah? or lest I be poor and steal, and outrage the name of my God.
Abym będąc syty, nie zaparł się [ciebie] i nie mówił: Kim jest PAN? Albo zubożawszy, nie kradł i nie brał imienia mego Boga [nadaremnie].
10 Speak not too much about a servant to his master, lest he curse thee, and thou be held guilty.
Nie oczerniaj sługi przed jego panem, aby ci nie złorzeczył i byś nie okazał się winny.
11 There is a generation that curseth their father, and doth not bless their mother;
[Jest] pokolenie, które złorzeczy swemu ojcu i nie błogosławi swojej matce.
12 there is a generation that are pure in their own eyes, yet are not washed from their filthiness;
[Jest] pokolenie, które we własnych oczach jest czyste, lecz nie jest obmyte ze swego plugastwa.
13 there is a generation, — how lofty are their eyes, how their eyelids are lifted up!
[Jest] pokolenie, którego oczy są wyniosłe i powieki wzniesione.
14 — a generation whose teeth are swords, and their jaw-teeth knives, to devour the afflicted from off the earth, and the needy from [among] men.
[Jest] pokolenie, którego zęby [są jak] miecze, a zęby trzonowe [jak] noże, by pożreć ubogich na ziemi i nędzarzy spośród ludzi.
15 The leech hath two daughters: Give, give. There are three [things] never satisfied; four which say not, It is enough:
Pijawka ma dwie córki, [które mówią]: Daj, daj. Trzy są rzeczy, które nie mogą się nasycić; cztery, które nie mówią: Dość.
16 — Sheol, and the barren womb; the earth which is not filled with water, and the fire which saith not, It is enough. (Sheol h7585)
Grób, niepłodne łono, ziemia niesyta wody i ogień, [który] nie mówi: Dość. (Sheol h7585)
17 The eye that mocketh at a father, and despiseth to obey a mother, the ravens of the valley shall pick it out, and the young eagles shall eat it.
Oko, [które] wyśmiewa ojca i gardzi posłuszeństwem matce, wydziobią kruki [nad] potokami i wyjedzą orlęta.
18 There are three [things] too wonderful for me, and four that I know not:
Trzy [są] rzeczy dla mnie zbyt zdumiewające, czterech nie znam:
19 The way of an eagle in the heavens, the way of a serpent upon a rock, the way of a ship in the midst of the sea, and the way of a man with a maid.
Drogi orła w powietrzu, drogi węża na skale, drogi okrętu na środku morza i drogi mężczyzny z młodą kobietą.
20 Such is the way of an adulterous woman: she eateth, and wipeth her mouth, and saith, I have done no wickedness.
Taka [jest] droga kobiety cudzołożnej: je i obciera swoje usta, i mówi: Nie zrobiłam nic złego.
21 Under three [things] the earth is disquieted, and under four it cannot bear up:
Pod trzema rzeczami drży ziemia, czterech nie może znieść:
22 Under a servant when he reigneth, and a churl when he is filled with meat;
Sługi, kiedy panuje, głupca, kiedy syci się chlebem;
23 under an odious [woman] when she is married, and a handmaid when she is heir to her mistress.
Obmierzłej [kobiety], kiedy wychodzi za mąż, [i] służącej, kiedy dziedziczy po swojej pani.
24 There are four [things] little upon the earth, and they are exceeding wise:
Cztery są rzeczy najmniejsze na ziemi, jednak mędrsze nad mędrców:
25 The ants, a people not strong, yet they provide their food in the summer;
Mrówki, lud słaby, a jednak w lecie przygotowują pokarm;
26 the rock-badgers are but a feeble folk, yet they make their house in the cliff;
Króliki, lud słaby, a jednak budują swój dom w skale;
27 the locusts have no king, yet they go forth all of them by bands;
Szarańcze nie mają króla, a jednak wszystkie wyruszają chmarą;
28 thou takest hold of the lizard with the hands, yet is she in kings' palaces.
Pająk pracuje rękoma, a bywa w pałacach królewskich.
29 There are three [things] which have a stately step, and four are comely in going:
Trzy są rzeczy, które poruszają się wspaniale, cztery kroczą dostojnie:
30 The lion, mighty among beasts, which turneth not away for any;
Lew, najsilniejszy wśród zwierząt, który przed nikim nie ustępuje;
31 a [horse] girt in the loins; or the he-goat; and a king, against whom none can rise up.
Chart i kozioł, i król, przeciw któremu nikt nie powstaje.
32 If thou hast done foolishly in lifting up thyself, or if thou hast thought evil, [lay] the hand upon thy mouth.
Jeśli głupio postąpiłeś, wynosząc się, albo jeśli pomyślałeś źle, [połóż] rękę na ustach.
33 For the pressing of milk bringeth forth butter, and the pressing of the nose bringeth forth blood; and the pressing of anger bringeth forth strife.
Jak ubijanie mleka daje masło i wycieranie nosa wywołuje krew, tak kto wzbudza gniew, wszczyna kłótnię.
