< Proverbs 27 >
1 Boast not thyself of to-morrow, for thou knowest not what a day will bring forth.
Ayaw pagpagarbo sa imong kaugalingon mahitungod sa kaugmaon; Kay ikaw wala mahibalo kong unsay madala sa usa ka adlaw.
2 Let another praise thee, and not thine own mouth; a stranger, and not thine own lips.
Padayega ang laing tawo mahitungod kanimo, ug dili ang imong kaugalingon nga baba; Ang usa ka dumuloong, ug dili ang imong kaugalingong mga ngabil.
3 A stone is heavy, and the sand weighty; but a fool's vexation is heavier than them both.
Ang usa ka bato mabug-at, ug ang balas maugdang; Apan ang kagul-anan sa usa ka buang labing mabug-at pa kay sa duruha.
4 Fury is cruel, and anger is outrageous; but who is able to stand before jealousy?
Ang kasuko dagmalan, ug ang kaligutgut makapalumos; Apan kinsa ba ang makaasdang sa atubangan sa pangabugho?
5 Open rebuke is better than hidden love.
Maayo pa ang pagbadlong sa dayag Kay sa gugma nga tinago.
6 Faithful are the wounds of a friend; but the kisses of an enemy are profuse.
Matinumanon ang mga samad sa usa ka higala; Apan ang mga halok sa usa ka kaaway malimbongon.
7 The full soul trampleth on a honeycomb; but to the hungry soul every bitter thing is sweet.
Ang busog nga kalag ginaluod sa udlan; Apan alang sa gigutom nga kalag ang tagsatagsa ka mapait nga butang maoy matam-is.
8 As a bird that wandereth from her nest, so is a man that wandereth from his place.
Maingon sa usa ka langgam nga nagasaagsaag gikan sa iyang salag, Ingon niana ang usa ka tawo nga nagalibud-suroy gikan sa iyang dapit.
9 Ointment and perfume rejoice the heart; and the sweetness of one's friend is [the fruit] of hearty counsel.
Ang lana ug ang pahumot nagalipay sa kasingkasing; Ingon niana ang katam-is sa higala sa usa ka tawo nga nahiabut uban ang kinasingkasing nga pagtambag.
10 Thine own friend, and thy father's friend, forsake not; and go not into thy brother's house in the day of thy calamity: better is a neighbour that is near than a brother far off.
Ang imong kaugalingon nga higala, ug ang higala sa imong amahan, ayaw pagtalikdi; Ug ayaw pag-adto sa balay sa imong igsoon sa adlaw sa imong kalisdanan: Maayo pa ang usa ka isigkatawo nga haduol kay sa usa ka igsoon nga atua sa halayo.
11 Be wise, my son, and make my heart glad, that I may have wherewith to answer him that reproacheth me.
Anak ko, magmaalamon ka, ug lipaya ang akong kasingkasing, Aron matubag ko siya nga nagatamay kanako.
12 A prudent [man] seeth the evil, [and] hideth himself; the simple pass on, [and] are punished.
Ang usa ka buotan nga tawo makakita sa dautan, ug magatago sa iyang kaugalingon; Apan ang walay-pagtagad nagapadayon, ug nagaantus tungod niini.
13 Take his garment that is become surety [for] another, and hold him in pledge for a strange woman.
Kuhaa ang iyang panapton nga maoy pasalig sa usa ka dumuloong; Ug ibutang siya sa saad nga maoy pasalig alang sa usa ka lumalangyaw nga babaye.
14 He that blesseth his friend with a loud voice, rising early in the morning, it shall be reckoned a curse to him.
Siya nga manalangin sa usa ka higala uban sa usa ka makusog nga tingog, sa pagbangon sayo sa kabuntagon, Kini pagaisipon nga usa ka panghimaraut alang kaniya.
15 A continual dropping on a very rainy day and a contentious woman are alike:
Ang kanunay nga pagtulo sa adlaw sa ting-ulan Ug ang usa ka makig-awayon nga babaye managsama:
16 whosoever will restrain her restraineth the wind, and his right hand encountereth oil.
Siya nga magapugong kaniya nagapugong sa hangin; Ug sa iyang toong kamot gikahibalag ang lana.
17 Iron is sharpened by iron; so a man sharpeneth the countenance of his friend.
Ang puthaw magapahait sa puthaw; Ingon niana ang usa ka tawo magapahait sa panagway sa iyang higala.
18 Whoso keepeth the fig-tree shall eat the fruit thereof; and he that guardeth his master shall be honoured.
Bisan kinsa nga magabantay sa higuera magakaon sa bunga niana; Ug kadtong magatahud sa iyang agalon pagapasidunggan.
19 As [in] water face [answereth] to face, so the heart of man to man.
Ingon nga ang tubign magapakita sa nawong ug nawong, Busa ang kasingkasing sa tawo ngadto sa tawo.
20 Sheol and destruction are insatiable; so the eyes of man are never satisfied. (Sheol )
Ang Sheol ug ang Abaddon dili gayud matagbaw; Ug ang mga mata sa tawo dili gayud matagbaw. (Sheol )
21 The fining-pot is for silver, and the furnace for gold; so let a man be to the mouth that praiseth him.
Ang tunawan nga kolon alang sa salapi, ug ang hasohasan alang sa bulawan; Ug ang usa ka tawo pagaulayon tungod sa iyang pagdayeg.
22 If thou shouldest bray a fool in a mortar among wheat with a pestle, yet will not his folly depart from him.
Bisan pa ikaw magadugmok sa usa ka buang sa usa ka lusong pinaagi sa usa ka alho lakip sa linubok nga trigo, Apan ang iyang binuang dili gayud mobiya gikan kaniya.
23 Be well acquainted with the appearance of thy flocks; look well to thy herds:
Magmasingkamoton ka sa pagkahibalo sa kahimtang sa imong mga panon sa carnero, Ug tan-awa pag-ayo ang imong kahayupan:
24 for wealth is not for ever; and doth the crown [endure] from generation to generation?
Kay ang mga bahandi dili magapadayon; Ug ang purongpurong molungtad ba sa tibook mga kaliwatan?
25 The hay is removed, and the tender grass sheweth itself, and herbs of the mountains are gathered in.
Ang kumpay ginadala, ug ang udlot sa mga balili nanagpanggitib, Ug ang mga utanon sa kabukiran ginahipos.
26 The lambs are for thy clothing, and the goats are the price of a field;
Ang mga nating carnero alang sa imong saput, Ug ang mga kanding mao ang bili sa uma;
27 and there is goats' milk enough for thy food, for the food of thy household, and sustenance for thy maidens.
Ug adunay gatas sa kanding nga igo alang sa imong pagkaon, alang sa pagkaon sa imong panimalay, Ug kabuhian nga alang sa imong kadalagahan.