Proverbs 25
1 These are also proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah transcribed.
Sau đây là những châm ngôn của Sa-lô-môn, do triều thần của Vua Ê-xê-chia, nước Giu-đa sưu tầm và sao chép:
2 It is the glory of God to conceal a thing; but the glory of kings is to search out a thing.
Vinh quang của Đức Chúa Trời là giữ kín một điều gì, tìm tòi, khám phá là vinh quang của các vua.
3 The heavens for height, and the earth for depth, and the heart of kings is unsearchable.
Không ai biết trời cao, đất thấp bao nhiêu, lòng vua chúa cũng khó dò như vậy!
4 Take away the dross from the silver, and there cometh forth a vessel for the refiner:
Khi khử sạch cáu cặn khỏi bạc, con có vật liệu để chế tạo vật quý.
5 take away the wicked from before the king, and his throne shall be established in righteousness.
Khi trừ diệt người xấu trước mặt vua, ngôi nước ngươi sẽ vững mạnh nhờ công lý.
6 Put not thyself forward in the presence of the king, and stand not in the place of the great;
Trước mặt vua, con chớ phô trương, cũng đừng tranh địa vị với hàng cao trọng,
7 for better it is that it be said unto thee, Come up hither, than that thou shouldest be put lower in the presence of the prince whom thine eyes see.
Thà ngồi thấp, rồi được nhấc lên cao, còn hơn bị hạ trước bao nhiêu người.
8 Go not forth hastily to strive, lest [thou know not] what to do in the end thereof, when thy neighbour hath put thee to shame.
Đừng hấp tấp kiện thưa ai cả, vì biết đâu con phải bị thua. Khi danh dự tổn thương, con sẽ làm gì?
9 Debate thy cause with thy neighbour, but reveal not the secret of another;
Tốt hơn cả là hai bên ngồi đối chất, nhưng đừng tiết lộ điều gì cho người khác,
10 lest he that heareth [it] disgrace thee, and thine evil report turn not away.
Kẻo đối phương nghe được, lên án con nói xấu, và con không thể rút lại được lời mình.
11 [As] apples of gold in pictures of silver, is a word spoken in season.
Lời bàn đúng lúc, chẳng khác gì trái táo vàng trên đĩa bạc.
12 An ear-ring of gold, and an ornament of fine gold, is a wise reprover upon an attentive ear.
Nghe lời chỉ trích của người khôn ngoan, là giá trị hơn đeo nữ trang bằng vàng.
13 As the cold of snow in the time of harvest, [so] is a faithful messenger to them that send him: for he refresheth the soul of his masters.
Một sứ giả trung tín làm thỏa dạ chủ mình. Như tuyết mát lạnh giữa mùa gặt với nắng hè gay gắt.
14 Clouds and wind without rain, [so] is a man that boasteth himself of a false gift.
Hứa cho, nhưng chẳng giữ lời, giống như có mây, có gió, rồi lại chẳng mưa.
15 By long forbearing is a ruler persuaded, and a soft tongue breaketh the bone.
Lòng kiên nhẫn thắng hơn cường lực, lưỡi dịu dàng bẻ gãy cả xương.
16 Hast thou found honey? Eat so much as is sufficient for thee, lest thou be surfeited therewith, and vomit it.
Con có thích mật ong? Cũng đừng ăn nhiều quá, kẻo con phải mửa ra!
17 Let thy foot be seldom in thy neighbour's house; lest he be weary of thee and hate thee.
Chớ đến nhà láng giềng thường quá, e nhàm mặt, người sẽ chán ghét con.
18 A maul, and a sword, and a sharp arrow, is a man that beareth false witness against his neighbour.
Lời chứng gian vô cùng hiểm nguy, hại người chẳng khác nào gươm, tên, và dùi cui.
19 A broken tooth, and a tottering foot, is confidence in an unfaithful [man] in the day of trouble.
Đặt lòng tin vào một người không đáng tin cậy, chẳng khác gì nhai với răng bị gãy, hay đi với chân khập khiễng.
20 [As] he that taketh off a garment in cold weather, [and as] vinegar upon nitre, so is he that singeth songs to a sad heart.
Hát xướng trước người đang âu sầu buồn bã, cũng như lột áo người ngày đông tháng giá, như đổ giấm vào vết thương.
21 If thine enemy be hungry, give him bread to eat; and if he be thirsty, give him water to drink:
Đói cho ăn, khát cho uống, săn sóc kẻ thù, cho nước họ uống.
22 for thou shalt heap coals of fire upon his head, and Jehovah shall reward thee.
Làm như vậy con sẽ chất than lửa đỏ trên đầu họ, và Chúa Hằng Hữu sẽ thưởng cho con.
23 The north wind bringeth forth rain, and the angry countenance a backbiting tongue.
Gió bấc đem mưa, nói hành sinh giận.
24 It is better to dwell in a corner of the housetop, than with a contentious woman, and a house in common.
Thà ở nơi góc mái nhà, còn hơn ở chung nhà với đàn bà hay sinh sự.
25 [As] cold waters to a thirsty soul, so is good news from a far country.
Được tin lành từ xứ xa đưa vào, như được nước mát lúc khát khao.
26 A troubled fountain, and a defiled well, is a righteous [man] that giveth way before the wicked.
Người công chính ngã quỵ trước người gian ác, sẽ như suối nước bị dấy đục một nguồn nước bị hư.
27 It is not good to eat much honey; and to search into weighty matters is [itself] a weight.
Ăn nhiều mật có hại, tìm vinh quang cá nhân quá cũng không tốt.
28 He that hath no rule over his own spirit is [as] a city broken down, without walls.
Ai không chế ngự lòng mình, chẳng lo tự chủ, như thành bỏ ngỏ không có tường.
