< Proverbs 25 >
1 These are also proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah transcribed.
Waɗannan ƙarin karin maganar Solomon ne waɗanda mutanen Hezekiya sarkin Yahuda suka tara.
2 It is the glory of God to conceal a thing; but the glory of kings is to search out a thing.
Ɗaukakar Allah ce a ɓoye batun; a bayyana batun kuwa ɗaukakar sarakuna ne.
3 The heavens for height, and the earth for depth, and the heart of kings is unsearchable.
Kamar yadda sammai suna can bisa duniya kuma tana da zurfi, haka zukatan sarakuna suka wuce a bincika.
4 Take away the dross from the silver, and there cometh forth a vessel for the refiner:
Ka tace azurfa sai kayan su fito don maƙerin azurfa;
5 take away the wicked from before the king, and his throne shall be established in righteousness.
ka cire mugaye daga gaban sarki, kursiyinsa kuwa zai kahu ta wurin adalci.
6 Put not thyself forward in the presence of the king, and stand not in the place of the great;
Kada ka ɗaukaka kanka a gaban sarki, kada kuma ka nemi wa kanka wuri a cikin manyan mutane;
7 for better it is that it be said unto thee, Come up hither, than that thou shouldest be put lower in the presence of the prince whom thine eyes see.
gara ya ce maka, “Ka hauro nan,” da a ƙasƙantar da kai a gaban wani mai makami. Abin da ka gani da idanunka
8 Go not forth hastily to strive, lest [thou know not] what to do in the end thereof, when thy neighbour hath put thee to shame.
kada ka yi garaje kai ƙara a majalisa, gama me za ka yi a ƙarshe in maƙwabcinka ya ba ka kunya?
9 Debate thy cause with thy neighbour, but reveal not the secret of another;
In kai da maƙwabcinka kuka yi gardama, kada ka tona asirin wani,
10 lest he that heareth [it] disgrace thee, and thine evil report turn not away.
in ba haka ba duk wanda ya ji zai kunyata ka ba za ka kuma taɓa rabuwa da wannan mummuna suna ba.
11 [As] apples of gold in pictures of silver, is a word spoken in season.
Kalmar da aka faɗa daidai tana kamar zubin zinariyar da aka yi a mazubin azurfa.
12 An ear-ring of gold, and an ornament of fine gold, is a wise reprover upon an attentive ear.
Kamar’yan kunnen zinariya ko kuwa kayan ado na zinariya zalla haka yake da tsawatawar mai hikima ga kunne mai saurarawa.
13 As the cold of snow in the time of harvest, [so] is a faithful messenger to them that send him: for he refresheth the soul of his masters.
Kamar sanyin ƙanƙara a lokacin girbi haka ɗan saƙo mai aminci wanda aka aika; ya wartsakar da ran waɗanda suka aike shi.
14 Clouds and wind without rain, [so] is a man that boasteth himself of a false gift.
Kamar gizagizai da kuma iska marar ruwan sama haka mutumin da yake fariya a kan kyautan da ba ya bayarwa.
15 By long forbearing is a ruler persuaded, and a soft tongue breaketh the bone.
Ta wurin haƙuri akan rinjaye mai mulki, magana mai hankali kan karye ƙashi.
16 Hast thou found honey? Eat so much as is sufficient for thee, lest thou be surfeited therewith, and vomit it.
In ka sami zuma, ka sha isashe kawai, in ya yi yawa, za ka yi amai.
17 Let thy foot be seldom in thy neighbour's house; lest he be weary of thee and hate thee.
Kada ka cika ziyarar gidan maƙwabcinka yawan ganinka zai sa ya ƙi ka.
18 A maul, and a sword, and a sharp arrow, is a man that beareth false witness against his neighbour.
Kamar sanda ko takobi ko kibiya mai tsini haka yake da mutumin da yake ba da shaidar ƙarya a kan maƙwabcinsa.
19 A broken tooth, and a tottering foot, is confidence in an unfaithful [man] in the day of trouble.
Kamar haƙori mai ciwo ko yin tafiya da gurguwar ƙafa haka yake ga mai dogara da marasa aminci a lokacin wahala.
20 [As] he that taketh off a garment in cold weather, [and as] vinegar upon nitre, so is he that singeth songs to a sad heart.
Kamar wanda ya tuɓe riga a ranar da ake sanyi, ko kuwa kamar zuba ruwan tsami a kanwa, haka yake da mai rera waƙoƙi ga mai baƙin ciki.
21 If thine enemy be hungry, give him bread to eat; and if he be thirsty, give him water to drink:
In abokin gābanka yana jin yunwa, ka ba shi abinci ya ci; in yana jin ƙishi, ka ba shi ruwa ya sha.
22 for thou shalt heap coals of fire upon his head, and Jehovah shall reward thee.
Ta yin haka, za ka tara garwashin wuta mai ci a kansa, Ubangiji kuma zai sāka maka.
23 The north wind bringeth forth rain, and the angry countenance a backbiting tongue.
Kamar yadda iskar arewa kan kawo ruwan sama, haka jita-jita kan kawo fushi.
24 It is better to dwell in a corner of the housetop, than with a contentious woman, and a house in common.
Gara a zauna a kusurwar rufin ɗaki da a zauna a gida ɗaya da mace mai fitina.
25 [As] cold waters to a thirsty soul, so is good news from a far country.
Kamar ruwan sanyi ga ran da ya gaji haka yake da jin labari mai daɗi daga ƙasa mai nisa.
26 A troubled fountain, and a defiled well, is a righteous [man] that giveth way before the wicked.
Kamar rafi mai laka ko rijiyar da ta gurɓace haka yake da mai adalci wanda ya miƙa wuya ga mugaye.
27 It is not good to eat much honey; and to search into weighty matters is [itself] a weight.
Ba shi da kyau ka sha zuma da yawa, haka ma ba shi da kyau ka nemi girma wa kanka.
28 He that hath no rule over his own spirit is [as] a city broken down, without walls.
Kamar birni da katangarsa sun rushe haka yake da mutumin da ba ya iya danne fushinsa.