Proverbs 24
1 Be not thou envious of evil men, neither desire to be with them;
| به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، |
2 for their heart studieth destruction, and their lips talk of mischief.
| زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. |
3 Through wisdom is a house built, and by understanding it is established;
| خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد، |
4 and by knowledge are the chambers filled with all precious and pleasant substance.
| اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود. |
5 A wise man is strong, and a man of knowledge increaseth strength.
| آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید. |
6 For with good advice shalt thou make thy war; and in the multitude of counsellors there is safety.
| پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. |
7 Wisdom is too high for a fool: he will not open his mouth in the gate.
| نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. |
8 He that deviseth to do evil shall be called a master of intrigues.
| کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. |
9 The purpose of folly is sin, and the scorner is an abomination to men.
| نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد. |
10 [If] thou losest courage in the day of trouble, thy strength is small.
| اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. |
11 Deliver them that are taken forth unto death, and withdraw not from them that stagger to slaughter.
| از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. |
12 If thou sayest, Behold, we knew it not, will not he that weigheth the hearts consider it? And he that preserveth thy soul, he knoweth it; and he rendereth to man according to his work.
| نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. |
13 Eat honey, my son, for it is good; and a honeycomb is sweet to thy taste:
| پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. |
14 so consider wisdom for thy soul; if thou hast found it, there shall be a result, and thine expectation shall not be cut off.
15 Lay not wait, O wicked [man], against the dwelling of the righteous; lay not waste his resting-place.
| ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن، |
16 For the righteous falleth seven times, and riseth up again; but the wicked stumble into disaster.
| زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. |
17 Rejoice not when thine enemy falleth, and let not thy heart be glad when he stumbleth;
| وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو، |
18 lest Jehovah see it, and it be evil in his sight, and he turn away his anger from him.
| زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! |
19 Fret not thyself because of evil-doers, [and] be not envious of the wicked:
| به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، |
20 for there shall be no future to the evil [man]; the lamp of the wicked shall be put out.
| زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. |
21 My son, fear Jehovah and the king: meddle not with them that are given to change.
| پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو، |
22 For their calamity shall rise suddenly; and who knoweth the ruin of them both?
| کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ |
23 These things also come from the wise. It is not good to have respect of persons in judgment.
| قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. |
24 He that saith unto the wicked, Thou art righteous, peoples shall curse him, nations shall abhor him;
| هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، |
25 but to them that rebuke [him] shall be delight, and a good blessing cometh upon them.
| ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. |
26 He kisseth the lips who giveth a right answer.
| جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. |
27 Prepare thy work without, and put thy field in order, and afterwards build thy house.
| اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. |
28 Be not a witness against thy neighbour without cause; and wouldest thou deceive with thy lips?
| علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور. |
29 Say not, I will do so to him as he hath done to me, I will render to the man according to his work.
| نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» |
30 I went by the field of a sluggard, and by the vineyard of a man void of understanding;
| از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛ |
31 and lo, it was all grown over with thistles, and nettles had covered the face thereof, and its stone wall was broken down.
| همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. |
32 Then I looked, I took it to heart; I saw, I received instruction:
| با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: |
33 — A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest!
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، |
34 So shall thy poverty come [as] a roving plunderer, and thy penury as an armed man.
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. |
