Proverbs 23
1 When thou sittest to eat with a ruler, consider well who is before thee;
| وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی. |
2 and put a knife to thy throat, if thou be a man given to appetite.
| اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار |
3 Be not desirous of his dainties; for they are deceitful food.
| و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد. |
4 Weary not thyself to become rich; cease from thine own intelligence:
| عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن، |
5 wilt thou set thine eyes upon it, it is gone; for indeed it maketh itself wings and it flieth away as an eagle towards the heavens.
| زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود. |
6 Eat thou not the food of him that hath an evil eye, neither desire thou his dainties.
| از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش، |
7 For as he thinketh in his soul, so is he. Eat and drink! will he say unto thee; but his heart is not with thee.
| چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید. |
8 Thy morsel which thou hast eaten must thou vomit up, and thou wilt have wasted thy sweet words.
| لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت. |
9 Speak not in the ears of a foolish [man], for he will despise the wisdom of thy words.
| آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد. |
10 Remove not the ancient landmark; and enter not into the fields of the fatherless:
| حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن، |
11 for their redeemer is mighty; he will plead their cause against thee.
| زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید. |
12 Apply thy heart unto instruction, and thine ears to the words of knowledge.
| وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده. |
13 Withhold not correction from the child; for [if] thou beatest him with the rod, he shall not die:
| از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت. |
| او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585) |
15 My son, if thy heart be wise, my heart shall rejoice, even mine;
| پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد |
16 and my reins shall exult, when thy lips speak right things.
| و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد. |
17 Let not thy heart envy sinners, but [be thou] in the fear of Jehovah all the day;
| به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛ |
18 for surely there is a result, and thine expectation shall not be cut off.
| زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت. |
19 Thou, my son, hear and be wise, and direct thy heart in the way.
| ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار |
20 Be not among winebibbers, among riotous eaters of flesh.
| و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن، |
21 For the drunkard and the glutton shall come to poverty; and drowsiness clotheth with rags.
| زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد. |
22 Hearken unto thy father that begat thee, and despise not thy mother when she is old.
| نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار. |
23 Buy the truth, and sell it not; wisdom, and instruction, and intelligence.
| در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده. |
24 The father of a righteous [man] shall greatly rejoice, and he that begetteth a wise [son] shall have joy of him:
| فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی. |
25 let thy father and thy mother have joy, and let her that bore thee rejoice.
26 My son, give me thy heart, and let thine eyes observe my ways.
| ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر. |
27 For a whore is a deep ditch; and a strange woman is a narrow pit.
| بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است. |
28 She also lieth in wait as a robber, and increaseth the treacherous among men.
| او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند. |
29 Who hath woe? Who hath sorrow? Who contentions? Who complaining? Who wounds without cause? Who redness of eyes?
| مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟ |
30 — They that tarry long at the wine; they that go to try mixed wine.
| کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود. |
31 Look not upon the wine when it is red, when it sparkleth in the cup, and goeth down smoothly:
| پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛ |
32 at the last it biteth like a serpent, and stingeth like an adder.
| زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید. |
33 Thine eyes shall behold strange women, and thy heart shall speak froward things;
| چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد. |
34 and thou shalt be as he that lieth down in the midst of the sea, and as he that lieth down upon the top of a mast:
| مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد. |
35 — “They have smitten me, [and] I am not sore; they have beaten me, [and] I knew it not. When shall I awake? I will seek it yet again.”
| خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟» |
