Proverbs 22
1 A [good] name is rather to be chosen than great riches; loving favour rather than silver and gold.
Lepsze jest dobre imię, niż bogactwa wielkie; a przyjaźń lepsza, niż srebro i złoto.
2 The rich and poor meet together; Jehovah is the maker of them all.
Bogaty i ubogi spotkali się z sobą; ale Pan jest obydwóch stworzycielem.
3 A prudent [man] seeth the evil, and hideth himself; but the simple pass on, and are punished.
Ostrożny widząc złe ukrywa się; ale prostacy wprost idąc wpadają w szkodę.
4 The reward of humility [and] the fear of Jehovah is riches, and honour, and life.
Pokory i bojaźni Pańskiej nagrodą jest bogactwo, i sława i żywot.
5 Thorns [and] snares are in the way of the perverse: he that keepeth his soul holdeth himself far from them.
Ciernie i sidła są na drodze przewrotnego; kto strzeże duszy swej, oddala się od nich.
6 Train up the child according to the tenor of his way, and when he is old he will not depart from it.
Ćwicz młodego według potrzeby drogi jego; bo gdy się zstarzeje, nie odstąpi od niej.
7 The rich ruleth over the poor; and the borrower is servant to the lender.
Bogaty nad ubogimi panuje; ale ten, co pożycza, sługą bywa tego, który mu pożycza.
8 He that soweth unrighteousness shall reap iniquity, and the rod of his wrath shall have an end.
Kto sieje nieprawość, żąć będzie utrapienie, a rózga gniewu jego ustanie.
9 He that hath a bountiful eye shall be blessed, for he giveth of his bread to the poor.
Oko dobrotliwe, toć będzie ubłogosławione; bo udziela chleba swego ubogiemu.
10 Cast out the scorner, and contention will depart, and strife and ignominy shall cease.
Wyrzuć naśmiewcę, a ustanie zwada; owszem uspokoi się swar i pohańbienie.
11 He that loveth pureness of heart, upon whose lips is grace, the king is his friend.
Kto miłuje czystość serca, a jest wdzięczność w wargach jego, temu król przyjacielem będzie.
12 The eyes of Jehovah preserve knowledge; but he overthroweth the words of the unfaithful.
Oczy Pańskie strzegą umiejętności; ale przedsięwzięcia przewrotnego podwraca.
13 The sluggard saith, There is a lion without, I shall be killed in the streets!
Leniwiec mówi: Lew na dworzu, w pośród ulicy bym był zabity.
14 The mouth of strange women is a deep ditch: he with whom Jehovah is displeased shall fall therein.
Usta obcych niewiast są dół głęboki; na kogo się Pan gniewa, wpadnie tam.
15 Folly is bound in the heart of a child; the rod of correction shall drive it far from him.
Głupstwo przywiązane jest do serca młodego; ale rózga karności oddali je od niego.
16 He that oppresseth the poor, it is to enrich him; he that giveth to the rich, [bringeth] only to want.
Kto ciemięży ubogiego, aby sobie przysporzył, także kto daje bogatemu: pewnie zubożeje.
17 Incline thine ear, and hear the words of the wise, and apply thy heart unto my knowledge.
Nakłoń ucha twego, a słuchaj słów mądrych, a serce twoje przyłóż ku nauce mojej;
18 For it is a pleasant thing if thou keep them within thee: they shall be together fitted on thy lips.
Boć to będzie uciechą, gdy je zachowasz w sercu twojem, gdy będą społem sporządzone w wargach twoich;
19 That thy confidence may be in Jehovah, I have made [them] known to thee this day, even to thee.
Aby było w Panu ufanie twoje; oznajmujęć to dziś, a ty tak czyń.
20 Have not I written to thee excellent things, in counsels and knowledge,
Izalim ci nie napisał znamienitych rzeczy z strony rad i umiejętności,
21 that I might make thee know the certainty of the words of truth; that thou mightest carry back words of truth to them that send thee?
Abym ci do wiadomości podał pewność powieści prawdziwych, abyś umiał odnosić słowa prawdy tym, którzy cię posłali.
22 Rob not the poor, because he is poor, neither oppress the afflicted in the gate;
Nie odzieraj nędznego, przeto że nędzny jest; ani ubogiego w bramie uciskaj.
23 for Jehovah will plead their cause, and despoil the soul of those that despoil them.
Albowiem Pan się podejmie sprawy ich, i wydrze duszę tym, którzy im wydzierają.
24 Make no friendship with an angry man, and go not with a furious man;
Nie bądź przyjacielem gniewliwemu, a z mężem popędliwym nie obcuj,
25 lest thou learn his paths, and get a snare to thy soul.
Byś snać nie przywykł ścieszkom jego, a nie włożył sidła na duszę swoję.
26 Be not of them that strike hands, of them that are sureties for debts:
Nie bywaj między tymi, którzy ręczą; ani między rękojmiami za długi;
27 if thou hast nothing to pay, why should he take away thy bed from under thee?
Bo jeźlibyś nie miał czem zapłacić, przeczżeby kto miał brać pościel twoją pod tobą?
28 Remove not the ancient landmark which thy fathers have set.
Nie przenoś starej granicy, którą uczynili ojcowie twoi.
29 Hast thou seen a man diligent in his work? He shall stand before kings; he shall not stand before the mean.
Widziałżeś męża rątszego w sprawach swoich? Takowyć przed królami staje, a nie staje przed podłymi.
