Proverbs 17
1 Better is a dry morsel, and quietness therewith, than a house full of feasting [with] strife.
Қурбанлиқ гөшлиригә толған җедәллик өйдин, Бир чишләм қуруқ нан йәп, көңүл течлиқта болған әвзәл.
2 A wise servant shall rule over a son that causeth shame, and shall have part in the inheritance among the brethren.
Хизмәткар чевәр болса, ғоҗисиниң номуста қойғучи оғлини башқурар; Кәлгүсидә у ғоҗиниң оғли қатарида туруп униң мирасни тәқсим қилар.
3 The fining-pot is for silver, and the furnace for gold; but Jehovah trieth the hearts.
Сапал қазан күмүчни тавлар, чанақ алтунни тавлар, Бирақ адәмниң қәлбини Пәрвәрдигар синар.
4 The evil-doer giveth heed to iniquitous lips; the liar giveth ear to a mischievous tongue.
Қәбиһ киши яман сөзләргә ишинәр; Ялғанчи питничиләрниң сөзигә қулақ салар.
5 Whoso mocketh a poor [man] reproacheth his Maker; he that is glad at calamity shall not be held innocent.
Мискинләрни мәсқирә қилғучи, өзини Яратқучини һақарәтлигүчидур; Башқиларниң бәхитсизлигидин хошал болған киши җазасиз қалмас.
6 Children's children are the crown of old men; and the glory of children are their fathers.
Қериларниң нәврилири уларниң таҗидур; Пәрзәнтләрниң пәхри уларниң атилиридур.
7 Excellent speech becometh not a vile [man]; how much less do lying lips a noble!
Ахмақ яришиқ гәп қилса униңға ярашмас; Мөтивәр ялған сөзлисә униңға техиму ярашмас.
8 A gift is a precious stone in the eyes of the possessor: whithersoever it turneth it prospereth.
Пара — уни бәргүчиниң нәзиридә есил бир гөһәрдур; Гоя уни нәгила ишләтсә мувәппәқийәткә еришидиғандәк.
9 He that covereth transgression seeketh love; but he that bringeth a matter up again separateth very friends.
Башқиларниң хаталиқини йопутуп кәчүргән киши меһир-муһәббәтни көзләр; Кона хаманни сориған киши йеқин достларни дүшмән қилар.
10 A reproof entereth more deeply into him that hath understanding than a hundred stripes into a fool.
Ақиланигә сиңгән бир еғиз тәнбиһ, Ахмаққа урулған йүз дәрридин үнүмлүктур.
11 An evil [man] seeketh only rebellion; but a cruel messenger shall be sent against him.
Яманлар пәқәт асийлиқни көзләр; Уни җазалашқа рәһимсиз бир әлчи әвәтиләр.
12 Let a bear robbed of her whelps meet a man rather than a fool in his folly.
Әхмиқанә иш қиливатқан надан кишигә учрап қалғандин көрә, Балилиридин айрилған ейиққа йолуғуп қалған яхши.
13 Whoso rewardeth evil for good, evil shall not depart from his house.
Кимки яхшилиққа яманлиқ қилса, Ишигидин балайиқаза нери кәтмәс.
14 The beginning of contention is [as] when one letteth out water; therefore leave off strife before it become vehement.
Җедәлниң башлиниши тосмини су елип кәткәнгә охшайду; Шуңа җедәл партлаштин авал талаш-тартиштин қол үзгин.
15 He that justifieth the wicked, and he that condemneth the righteous, even they both are abomination to Jehovah.
Яманни ақлиған, Һәққанийға қара чаплиған, Охшашла Пәрвәрдигарға жиркиничликтур.
16 To what purpose is there a price in the hand of a fool to get wisdom, seeing [he] hath no sense?
Ахмақниң көңли даналиқни әтиварлимиса, Қандақму униң қолида даналиқни сетивалғидәк пули болсун?
17 The friend loveth at all times, and a brother is born for adversity.
[Һәқиқий] дост һәрдайим саңа муһәббәт көрситәр, [Һәқиқий] қериндаш яман күнүң үчүн ярдәмгә дунияға кәлгәндур.
18 A senseless man striketh hands, becoming surety for his neighbour.
Әқилсиз киши қол берип, Йеқини үчүн кепил болиду.
19 He loveth transgression that loveth a quarrel; he that maketh high his gate seeketh destruction.
Җедәлгә амрақ гунаға амрақтур; Босуғини егиз қилған һалакәтни издәр.
20 He that hath a perverse heart findeth no good; and he that shifteth about with his tongue falleth into evil.
Нийити бузулған яхшилиқ көрмәс; Тилида һәқ-наһәқни астин-үстүн қилғучи балаға йолуқар.
21 He that begetteth a fool [doeth it] to his sorrow, and the father of a vile [man] hath no joy.
Бала ахмақ болса, ата ғәм-қайғуға патар; Һамақәтниң атиси хушаллиқ көрмәс.
22 A joyful heart promoteth healing; but a broken spirit drieth up the bones.
Шат көңүл шипалиқ доридәк тәнгә давадур; Сунуқ роһ-дил адәмниң илигини қурутар.
23 A wicked [man] taketh a gift out of the bosom, to pervert the paths of judgment.
Чирик адәм йәң ичидә парини қобул қилар; У адаләтниң йолини бурмилар.
24 Wisdom is before him that hath understanding; but the eyes of a fool are in the ends of the earth.
Даналиқ йорутулған кишиниң көз алдида турар; Бирақ әқилсизниң көзи хиялкәшлик қилип қутупта жүрәр.
25 A foolish son is a grief to his father, and bitterness to her that bore him.
Галваң бала атини азапға салар; Уни туққучиниңму дәрди болар.
26 To punish a righteous [man] is not good, nor to strike nobles because of [their] uprightness.
Һәққанийларға җәриманә қоюшқа қәтъий болмас; Әмирләрни адаләтни қоллиғини үчүн думбалашқа болмас.
27 He that hath knowledge spareth his words; and a man of understanding is of a cool spirit.
Билими бар киши кам сөзлүк болар; Йорутулған адәм қалтис еғир-бесиқ болар.
28 Even a fool when he holdeth his peace is reckoned wise, [and] he that shutteth his lips, intelligent.
Һәтта ахмақму аз сөзлисә дана һесаплинар; Тилини тизгинлигән киши данишмән санилар.
