Proverbs 17
1 Better is a dry morsel, and quietness therewith, than a house full of feasting [with] strife.
Lepszy [jest] kęs suchego [chleba], a przy tym spokój, niż dom pełen bydła ofiarnego z kłótnią.
2 A wise servant shall rule over a son that causeth shame, and shall have part in the inheritance among the brethren.
Sługa roztropny będzie panował nad synem, który przynosi hańbę, i wraz z [jego] braćmi będzie miał udział w dziedzictwie.
3 The fining-pot is for silver, and the furnace for gold; but Jehovah trieth the hearts.
Tygiel dla srebra, piec dla złota, ale serca bada PAN.
4 The evil-doer giveth heed to iniquitous lips; the liar giveth ear to a mischievous tongue.
Zły zważa na wargi fałszywe, a kłamca słucha przewrotnego języka.
5 Whoso mocketh a poor [man] reproacheth his Maker; he that is glad at calamity shall not be held innocent.
Kto naśmiewa się z ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a kto się cieszy z nieszczęścia, nie uniknie kary.
6 Children's children are the crown of old men; and the glory of children are their fathers.
Koroną starców są synowie synów, a chlubą synów są ich ojcowie.
7 Excellent speech becometh not a vile [man]; how much less do lying lips a noble!
Poważna mowa nie przystoi głupiemu, tym mniej kłamliwe usta dostojnikowi.
8 A gift is a precious stone in the eyes of the possessor: whithersoever it turneth it prospereth.
Dar jest [jak] drogocenny kamień w oczach tego, kto go posiada; gdziekolwiek [z nim] zmierza, ma powodzenie.
9 He that covereth transgression seeketh love; but he that bringeth a matter up again separateth very friends.
Kto kryje grzech, szuka miłości, a kto wyjawia sprawę, rozdziela przyjaciół.
10 A reproof entereth more deeply into him that hath understanding than a hundred stripes into a fool.
Nagana lepiej działa na rozumnego niż sto razów na głupiego.
11 An evil [man] seeketh only rebellion; but a cruel messenger shall be sent against him.
Zły szuka jedynie buntu; dlatego zostanie wysłany przeciw niemu okrutny posłaniec.
12 Let a bear robbed of her whelps meet a man rather than a fool in his folly.
[Lepiej] człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą, której zabrano młode, niż z głupim w jego głupocie.
13 Whoso rewardeth evil for good, evil shall not depart from his house.
Kto odpłaca złem za dobro, temu zło z domu nie ustąpi.
14 The beginning of contention is [as] when one letteth out water; therefore leave off strife before it become vehement.
Kto zaczyna kłótnię, [jest jak] ten, co puszcza wodę; [dlatego] zaniechaj sporu, zanim wybuchnie.
15 He that justifieth the wicked, and he that condemneth the righteous, even they both are abomination to Jehovah.
Kto usprawiedliwia niegodziwego i kto potępia sprawiedliwego, obaj budzą odrazę w PANU.
16 To what purpose is there a price in the hand of a fool to get wisdom, seeing [he] hath no sense?
Na cóż w ręku głupiego pieniądze, by zdobyć mądrość, [skoro] nie ma rozumu?
17 The friend loveth at all times, and a brother is born for adversity.
Przyjaciel kocha w każdym czasie, a brat rodzi się w nieszczęściu.
18 A senseless man striketh hands, becoming surety for his neighbour.
Nierozumny człowiek daje porękę i ręczy na oczach przyjaciela.
19 He loveth transgression that loveth a quarrel; he that maketh high his gate seeketh destruction.
Kto kocha grzech, kocha spór, a kto podwyższa swoją bramę, szuka zagłady.
20 He that hath a perverse heart findeth no good; and he that shifteth about with his tongue falleth into evil.
Przewrotny w sercu nie znajduje dobra, a kto ma przewrotny język, wpadnie w zło.
21 He that begetteth a fool [doeth it] to his sorrow, and the father of a vile [man] hath no joy.
Kto spłodzi głupca, [zrobi to] na swój smutek, a ojciec głupiego nie doznaje radości.
22 A joyful heart promoteth healing; but a broken spirit drieth up the bones.
Wesołe serce działa dobrze [jak] lekarstwo, a przygnębiony duch wysusza kości.
23 A wicked [man] taketh a gift out of the bosom, to pervert the paths of judgment.
Niegodziwy bierze dar z zanadrza, aby wypaczać ścieżki sądu.
24 Wisdom is before him that hath understanding; but the eyes of a fool are in the ends of the earth.
Mądrość [jest] przed obliczem rozumnego, a oczy głupca są aż na krańcu ziemi.
25 A foolish son is a grief to his father, and bitterness to her that bore him.
Głupi syn jest zmartwieniem dla ojca i goryczą dla rodzicielki.
26 To punish a righteous [man] is not good, nor to strike nobles because of [their] uprightness.
Zaprawdę to niedobrze wymierzyć karę sprawiedliwemu ani bić władców za prawość.
27 He that hath knowledge spareth his words; and a man of understanding is of a cool spirit.
Kto ma wiedzę, powściąga swoje słowa, człowiek roztropny [jest] zacnego ducha.
28 Even a fool when he holdeth his peace is reckoned wise, [and] he that shutteth his lips, intelligent.
Nawet głupi, gdy milczy, uchodzi za mądrego, [a] kto zamyka swoje wargi – za rozumnego.
