Matthew 27
1 And when it was morning all the chief priests and the elders of the people took counsel against Jesus so that they might put him to death.
Við dagrenningu hittust æðstu prestarnir og leiðtogarnir á ný til að ræða hvernig þeir ættu að fá Jesú dæmdan til dauða.
2 And having bound him they led him away, and delivered him up to Pontius Pilate, the governor.
Eftir það bundu þeir hann og sendu til Pílatusar, rómverska landstjórans.
3 Then Judas, who delivered him up, seeing that he had been condemned, filled with remorse, returned the thirty pieces of silver to the chief priests and the elders,
Þegar Júdasi, þeim er sveik hann, varð ljóst að Jesús hafði verið dæmdur til dauða, iðraðist hann gjörða sinna. Hann fór aftur með peningana til æðstu prestanna og hinna leiðtoganna og sagði:
4 saying, I have sinned [in] having delivered up guiltless blood. But they said, What is that to us? see thou [to that].
„Ég hef syndgað með því að svíkja saklausan mann.“„Það er þitt mál og þú um það!“svöruðu þeir hranalega.
5 And having cast down the pieces of silver in the temple, he left the place, and went away and hanged himself.
Þá hljóp hann inn í musterið, fleygði peningunum á gólfið, fór síðan burt og hengdi sig.
6 And the chief priests took the pieces of silver and said, It is not lawful to cast them into the Corban, since it is [the] price of blood.
Æðstu prestarnir tíndu peningana upp og sögðu: „Okkur er óheimilt að setja þá í samskotabaukinn, því það er ólöglegt að leggja í hann peninga sem greiddir eru fyrir morð.“
7 And having taken counsel, they bought with them the field of the potter for a burying-ground for strangers.
Síðan ræddu þeir málið og ákváðu loks að kaupa akur nokkurn fyrir peningana, en þar fannst leir sem leirkerasmiðir notuðu við iðn sína. Þetta svæði gerðu þeir síðan að grafreit fyrir útlendinga sem létust í Jerúsalem,
8 Wherefore that field has been called Blood-field unto this day.
og það er ástæða þess að grafreiturinn er enn kallaður „Blóðakur“.
9 Then was fulfilled that which was spoken through Jeremias the prophet, saying, And I took the thirty pieces of silver, the price of him that was set a price on, whom [they who were] of the sons of Israel had set a price on,
Þar með rættist spádómur Jeremía: „Og ég tók þessa þrjátíu silfurpeninga – en á það mátu Ísraelsmenn hann –
10 and they gave them for the field of the potter, according as [the] Lord commanded me.
og keypti akur leirkerasmiðsins, eins og Drottinn hafði sagt mér að gera.“
11 But Jesus stood before the governor. And the governor questioned him, saying, Art thou the King of the Jews? And Jesus said to him, Thou sayest.
Nú stóð Jesús frammi fyrir Pílatusi, rómverska landsstjóranum. „Ert þú Kristur, konungur Gyðinga, “spurði landstjórinn. „Já, “svaraði Jesús.
12 And when he was accused of the chief priests and the elders, he answered nothing.
Þá tóku æðstu prestarnir og leiðtogar þjóðarinnar að bera fram ákærur, en hann svaraði engu.
13 Then says Pilate to him, Hearest thou not how many things they witness against thee?
„Heyrirðu ekki hvað þeir segja?“spurði Pílatus,
14 And he answered him not so much as one word, so that the governor wondered exceedingly.
og honum til mikillar furðu svaraði Jesús engu orði.
15 Now at [the] feast the governor was accustomed to release one prisoner to the crowd, whom they would.
Landstjórinn var vanur að náða einn fanga ár hvert, á páskahátíðinni, einhvern þann sem fólkið kysi.
16 And they had then a notable prisoner, named Barabbas.
Þetta árið var alræmdur glæpamaður að nafni Barrabas í fangelsi.
17 They therefore being gathered together, Pilate said to them, Whom will ye that I release to you, Barabbas, or Jesus who is called Christ?
Pílatus spurði fólkið sem hafði safnast saman framan við höllina: „Hvorn viljið þið að ég náði, Barrabas eða Jesú, sem kallast Kristur?“
18 For he knew that they had delivered him up through envy.
Pílatusi var fullljóst að ástæðan fyrir því að leiðtogar Gyðinga höfðu handtekið Jesú var öfund vegna vinsælda hans meðal fólksins.
19 But, as he was sitting on the judgment-seat, his wife sent to him, saying, Have thou nothing to do with that righteous [man]; for I have suffered to-day many things in a dream because of him.
En rétt í þessu, meðan Pílatus var að stjórna málaferlunum, var komið með eftirfarandi skilaboð frá konu hans: „Láttu þennan góða mann í friði, því í nótt fékk ég hræðilega martröð hans vegna.“
20 But the chief priests and the elders persuaded the crowds that they should beg for Barabbas, and destroy Jesus.
Meðan Pílatus var að íhuga skilaboðin frá konu sinni, kepptust æðstu prestarnir og leiðtogar fólksins við að telja mannfjöldanum trú um að best væri að fá Barrabas lausan, en Jesú tekinn af lífi.
21 And the governor answering said to them, Which of the two will ye that I release unto you? And they said, Barabbas.
Þegar Pílatus spurði aftur: „Hvorn þeirra viljið þið fá lausan?“hrópaði múgurinn hátt: „Barrabas!“
22 Pilate says to them, What then shall I do with Jesus, who is called Christ? They all say, Let him be crucified.
„Hvað á ég þá að gera við Jesú, sem kallast Kristur?“spurði Pílatus. „Krossfestu hann!“hrópaði mannfjöldinn.
23 And the governor said, What evil then has he done? But they cried more than ever, saying, Let him be crucified.
„Hvers vegna?“spurði Pílatus ákveðinn. „Hvað illt hefur hann gert?“Þá hrópaði fólkið enn hærra: „Krossfestu hann! Krossfestu hann!“
24 And Pilate, seeing that it availed nothing, but that rather a tumult was arising, having taken water, washed his hands before the crowd, saying, I am guiltless of the blood of this righteous one: see ye [to it].
Þegar Pílatus sá að hann kom engu til leiðar, og allt var að fara í upplausn, bað hann um skál með vatni, þvoði hendur sínar í augsýn mannfjöldans og sagði: „Ég er saklaus af blóði þessa góða manns. Þið berið ábyrgðina!“
25 And all the people answering said, His blood [be] on us and on our children.
Og múgurinn kallaði á móti: „Blóð hans komi yfir okkur og börnin okkar!“
26 Then he released to them Barabbas; but Jesus, having scourged [him], he delivered up that he might be crucified.
Þá lét Pílatus Barrabas lausan, en lét húðstrýkja Jesú og afhenti hann rómversku hermönnunum til krossfestingar.
27 Then the soldiers of the governor, having taken Jesus with [them] to the praetorium, gathered against him the whole band,
Fyrst fóru þeir með hann í vopnabúrið og kölluðu saman alla herdeildina.
28 and having taken off his garment, put on him a scarlet cloak;
Þeir afklæddu hann og færðu í skarlatsrauða skikkju.
29 and having woven a crown out of thorns, they put it on his head, and a reed in his right hand; and, bowing the knee before him, they mocked him, saying, Hail, King of the Jews!
Síðan fléttuðu þeir kórónu úr hvössum þyrnum og settu hana á höfuð hans. Að því búnu létu þeir prik í hægri hönd hans – það átti að vera veldissproti – og krupu síðan frammi fyrir honum, hæddu hann og æptu: „Lengi lifi konungur Gyðinga!“
30 And having spit upon him, they took the reed and beat [him] on his head.
Og þeir hræktu á hann, rifu af honum prikið og börðu hann með því í höfuðið.
31 And when they had mocked him, they took the cloak off him, and put his own clothes on him, and led him away to crucify.
Eftir þessa niðurlægingu færðu hermennirnir hann úr skikkjunni klæddu hann í hans eigin föt og fóru með hann til krossfestingar.
32 And as they went forth they found a man of Cyrene, Simon by name; him they compelled to go [with them] that he might bear his cross.
Á leiðinni til aftökustaðarins mættu þeir manni frá Kýrene í Afríku, Símoni að nafni, og neyddu hann til að bera kross Jesú.
33 And having come to a place called Golgotha, which means Place of a skull,
Þeir komu nú á stað sem kallast Golgata, en það þýðir „hauskúpuhæð“.
34 they gave to him to drink vinegar mingled with gall; and having tasted [it], he would not drink.
Þar gáfu hermennirnir Jesú beiskt vín til deyfingar, en þegar hann hafði bragðað það, vildi hann það ekki.
35 And having crucified him, they parted his clothes amongst [themselves], casting lots.
Eftir að hermennirnir höfðu krossfest Jesú vörpuðu þeir hlutkesti um föt hans,
36 And sitting down, they kept guard over him there.
en síðan settust þeir niður til að halda vörð um hann.
37 And they set up over his head his accusation written: This is Jesus, the King of the Jews.
Þeir settu skilti á krossinn og þar stóð: Jesús, konungur Gyðinga.
38 Then are crucified with him two robbers, one on the right hand and one on the left.
Tveir ræningjar voru einnig krossfestir þennan sama morgun.
39 But the passers-by reviled him, shaking their heads
Fólk, sem leið átti hjá, hreytti ónotum í Jesú, hristi höfuðið og sagði:
40 and saying, Thou that destroyest the temple and buildest it in three days, save thyself. If thou art Son of God, descend from the cross.
„Þú ert maðurinn sem getur brotið niður musterið og reist það aftur á þremur dögum. Komdu nú niður af krossinum, ef þú ert sonur Guðs!“
41 [And] in like manner the chief priests also, mocking, with the scribes and elders, said,
Og æðstu prestarnir og leiðtogarnir hæddu hann einnig og sögðu með fyrirlitningu: „Hann bjargaði öðrum, en sjálfum sér getur hann ekki bjargað. Þú þykist vera konungur Ísraels. Komdu nú niður af krossinum og þá skulum við trúa á þig! Hann sagðist treysta Guði. Hvers vegna bjargar Guð honum þá ekki, ef hann hefur mætur á honum? Hann sagðist vera sonur Guðs, var það ekki?“
42 He saved others, himself he cannot save. He is King of Israel: let him descend now from the cross, and we will believe on him.
43 He trusted upon God; let him save him now if he will [have] him. For he said, I am Son of God.
44 And the robbers also who had been crucified with him cast the same reproaches on him.
Á sama hátt smánuðu ræningjarnir hann.
45 Now from [the] sixth hour there was darkness over the whole land until [the] ninth hour;
Um hádegið varð myrkur um alla jörðina í þrjár stundir, allt til klukkan þrjú.
46 but about the ninth hour Jesus cried out with a loud voice, saying, Eli, Eli, lama sabachthani? that is, My God, my God, why hast thou forsaken me?
En þá hrópaði Jesús hátt: „Elí, Elí, lama sabaktaní!“Það þýðir „Guð minn, Guð minn, hví hefur þú yfirgefið mig?“
47 And some of those who stood there, when they heard [it], said, This [man] calls for Elias.
Sumir þeirra, sem þarna stóðu, misskildu þetta og héldu að hann væri að kalla á Elía spámann.
48 And immediately one of them running and getting a sponge, having filled [it] with vinegar and fixed [it] on a reed, gave him to drink.
Einn þeirra hljóp þá til og fyllti svamp af súru víni, setti hann á stöng og rétti Jesú það að drekka.
49 But the rest said, Let be; let us see if Elias comes to save him.
„Láttu hann eiga sig, “sögðu hinir. „Sjáum til hvort Elía kemur að bjarga honum.“
50 And Jesus, having again cried with a loud voice, gave up the ghost.
Þá hrópaði Jesús aftur og gaf upp andann.
51 And lo, the veil of the temple was rent in two from the top to the bottom, and the earth was shaken, and the rocks were rent,
Og í sama bili rofnaði fortjaldið í musterinu í tvennt, – en það huldi hið allra helgasta, – ofan frá og niður úr, jörðin skalf og björgin klofnuðu.
52 and the tombs were opened; and many bodies of the saints fallen asleep arose,
Þá opnuðust margar grafir og heilagt fólk, sem þar hafði legið, lifnaði við.
53 and going out of the tombs after his arising, entered into the holy city and appeared unto many.
Eftir upprisu Jesú fór þetta fólk út úr gröfunum og gekk inn í Jerúsalem og birtist þar mörgum.
54 But the centurion, and they who were with him on guard over Jesus, seeing the earthquake and the things that took place, feared greatly, saying, Truly this [man] was Son of God.
Þegar foringinn og hermenn hans, sem gættu Jesú, fundu jarðskjálftann og sáu hvað gerðist, greip þá skelfing og þeir hrópuðu: „Þessi maður hefur áreiðanlega verið sonur Guðs!“
55 And there were there many women beholding from afar off, who had followed Jesus from Galilee ministering to him,
Margar konur, sem farið höfðu með Jesú frá Galíleu og þjónað honum, fylgdust úr fjarlægð með því sem fram fór.
56 among whom was Mary of Magdala, and Mary the mother of James and Joses, and the mother of the sons of Zebedee.
Þeirra á meðal var María Magdalena, María móðir Jakobs og Jóse, og móðir Jakobs og Jóhannesar (Sebedeussona.)
57 Now when even was come there came a rich man of Arimathaea, his name Joseph, who also himself was a disciple to Jesus.
Þegar kvöld var komið fór Jósef frá Arímaþeu, ríkur maður og vinur Jesú,
58 He, going to Pilate, begged the body of Jesus. Then Pilate commanded the body to be given up.
til Pílatusar og bað um lík Jesú. Pílatus lét honum það eftir.
59 And Joseph having got the body, wrapped it in a clean linen cloth,
Jósef tók þá líkið, vafði það í hreint léreft
60 and laid it in his new tomb which he had hewn in the rock; and having rolled a great stone to the door of the tomb, went away.
og lagði í gröf, sem hann hafði nýlega látið höggva handa sjálfum sér. Síðan velti hann stórum steini fyrir dyr grafarinnar og fór burt.
61 But Mary of Magdala was there, and the other Mary, sitting opposite the sepulchre.
María Magdalena og María hin sátu skammt frá og fylgdust með því sem gerðist.
62 Now on the morrow, which is after the preparation, the chief priests and the Pharisees came together to Pilate,
Daginn eftir – að kvöldi fyrsta dags páskahátíðarinnar – fóru farísearnir og æðstu prestarnir til Pílatusar
63 saying, Sir, we have called to mind that that deceiver said when he was still alive, After three days I arise.
og sögðu: „Herra, svikari þessi sagði eitt sinn: „Eftir þrjá daga mun ég rísa upp.“
64 Command therefore that the sepulchre be secured until the third day, lest his disciples should come and steal him away, and say to the people, He is risen from the dead; and the last error shall be worse than the first.
Við viljum því biðja þig að setja vörð við gröfina í þrjá daga til þess að lærisveinar hans komi ekki og steli líkinu, og segi svo öllum að hann hafi lifnað við. Ef svo færi, yrðu seinni svikin verri hinum fyrri!“
65 And Pilate said to them, Ye have a watch: go, secure it as well as ye know how.
„Notið ykkar eigin musterislögreglu, “svaraði Pílatus, „hún ætti að geta gætt grafarinnar nægilega vel.“
66 And they went and secured the sepulchre, having sealed the stone, with the watch [besides].
Þeir fóru og gengu tryggilega frá gröfinni. Síðan settu þeir innsigli keisarans á steininn í viðurvist varðmannanna, til þess að gröfin yrði ekki opnuð.
