Luke 1
1 Forasmuch as many have undertaken to draw up a relation concerning the matters fully believed among us,
Ponieważ wielu podjęło się sporządzić opis tych wydarzeń, co do których mamy zupełną pewność;
2 as those who from the beginning were eye-witnesses of and attendants on the Word have delivered them to us,
Tak jak nam [je] przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa;
3 it has seemed good to me also, accurately acquainted from the origin with all things, to write to thee with method, most excellent Theophilus,
Postanowiłem i ja, który to wszystko od początku dokładnie wybadałem, opisać ci [to] po kolei, zacny Teofilu;
4 that thou mightest know the certainty of those things in which thou hast been instructed.
Abyś nabrał pewności co do tego, czego cię nauczono.
5 There was in the days of Herod, the king of Judaea, a certain priest, by name Zacharias, of the course of Abia, and his wife of the daughters of Aaron, and her name Elizabeth.
Za dni Heroda, króla Judei, żył pewien kapłan imieniem Zachariasz, ze zmiany Abiasza. Miał on za żonę [jedną] z córek Aarona, której na imię było Elżbieta.
6 And they were both just before God, walking in all the commandments and ordinances of the Lord blameless.
Oboje byli sprawiedliwi w oczach Boga, postępując nienagannie według wszystkich przykazań i nakazów Pana.
7 And they had no child, because Elizabeth was barren, and they were both advanced in years.
Nie mieli jednak dziecka, ponieważ Elżbieta była niepłodna, i oboje byli w podeszłym wieku.
8 And it came to pass, as he fulfilled his priestly service before God in the order of his course,
A gdy pełnił służbę kapłańską przed Bogiem w kolejności swojej zmiany;
9 it fell to him by lot, according to the custom of the priesthood, to enter into the temple of the Lord to burn incense.
Zgodnie ze zwyczajem urzędu kapłańskiego padł na niego los, aby wejść do świątyni Pana i palić kadzidło.
10 And all the multitude of the people were praying without at the hour of incense.
A cała rzesza ludzi modliła się na zewnątrz w czasie kadzenia.
11 And an angel of [the] Lord appeared to him, standing on the right of the altar of incense.
Wtedy ukazał mu się anioł Pana stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia.
12 And Zacharias was troubled, seeing [him], and fear fell upon him.
I przeraził się Zachariasz na jego widok, i ogarnął go strach.
13 But the angel said to him, Fear not, Zacharias, because thy supplication has been heard, and thy wife Elizabeth shall bear thee a son, and thou shalt call his name John.
Lecz anioł powiedział do niego: Nie bój się, Zachariaszu, bo twoja modlitwa została wysłuchana. Elżbieta, twoja żona, urodzi ci syna, któremu nadasz imię Jan.
14 And he shall be to thee joy and rejoicing, and many shall rejoice at his birth.
Będzie to dla ciebie radość i wesele; i wielu będzie się radować z jego narodzin.
15 For he shall be great before [the] Lord, and he shall drink no wine nor strong drink; and he shall be filled with [the] Holy Spirit, even from his mother's womb.
Będzie bowiem wielki w oczach Pana. Nie będzie pił wina ani mocnego napoju i zostanie napełniony Duchem Świętym już w łonie swojej matki.
16 And many of the sons of Israel shall he turn to [the] Lord their God.
I wielu z synów Izraela nawróci do Pana, ich Boga.
17 And he shall go before him in [the] spirit and power of Elias, to turn hearts of fathers to children, and disobedient ones to [the] thoughts of just [men], to make ready for [the] Lord a prepared people.
On bowiem pójdzie przed nim w duchu i mocy Eliasza, aby zwrócić serca ojców ku dzieciom, a opornych ku roztropności sprawiedliwych, aby przygotować Panu lud gotowy.
18 And Zacharias said to the angel, How shall I know this, for I am an old man, and my wife advanced in years?
I powiedział Zachariasz do anioła: Po czym to poznam? Bo ja jestem stary i moja żona jest w podeszłym wieku.
19 And the angel answering, said to him, I am Gabriel, who stand before God, and I have been sent to speak to thee, and to bring these glad tidings to thee;
A anioł mu odpowiedział: Ja jestem Gabriel, który stoi przed Bogiem. Zostałem posłany, aby mówić do ciebie i przynieść ci tę radosną nowinę.
20 and behold, thou shalt be silent and not able to speak, till the day in which these things shall take place, because thou hast not believed my words, the which shall be fulfilled in their time.
I będziesz niemy, i nie będziesz mógł mówić aż do dnia, kiedy się to stanie, dlatego że nie uwierzyłeś moim słowom, które się wypełnią w swoim czasie.
21 And the people were awaiting Zacharias, and they wondered at his delaying in the temple.
A ludzie czekali na Zachariasza i dziwili się, że tak długo przebywa w świątyni.
22 But when he came out he could not speak to them, and they recognised that he had seen a vision in the temple. And he was making signs to them, and continued dumb.
Kiedy wyszedł, nie mógł do nich mówić. I zrozumieli, że miał widzenie w świątyni, bo dawał im znaki, i pozostał niemy.
23 And it came to pass, when the days of his service were completed, he departed to his house.
A gdy skończyły się dni jego posługi, wrócił do swego domu.
24 Now after these days, Elizabeth his wife conceived, and hid herself five months, saying,
Po tych dniach Elżbieta, jego żona, poczęła i ukrywała się przez pięć miesięcy, mówiąc:
25 Thus has [the] Lord done to me in [these] days in which he looked upon [me] to take away my reproach among men.
Tak mi uczynił Pan w dniach, kiedy wejrzał [na mnie], aby zdjąć moją hańbę w oczach ludzi.
26 But in the sixth month, the angel Gabriel was sent of God to a city of Galilee, of which [the] name [was] Nazareth,
A w szóstym miesiącu Bóg posłał anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret;
27 to a virgin betrothed to a man whose name [was] Joseph, of the house of David; and the virgin's name [was] Mary.
Do dziewicy zaślubionej mężczyźnie, któremu na imię było Józef, z rodu Dawida; a dziewicy było na imię Maria.
28 And the angel came in to her, and said, Hail, [thou] favoured one! the Lord [is] with thee: [blessed art thou amongst women].
Kiedy anioł przyszedł do niej, powiedział: Witaj, obdarowana łaską, Pan jest z tobą. Błogosławiona jesteś między kobietami.
29 But she, [seeing] [the angel], was troubled at his word, and reasoned in her mind what this salutation might be.
Ale ona, ujrzawszy [go], zlękła się z powodu jego słów i zastanawiała się, co miałoby znaczyć to pozdrowienie.
30 And the angel said to her, Fear not, Mary, for thou hast found favour with God;
Wtedy anioł powiedział do niej: Nie bój się, Mario, znalazłaś bowiem łaskę u Boga.
31 and behold, thou shalt conceive in the womb and bear a son, and thou shalt call his name Jesus.
Oto poczniesz w [swym] łonie i urodzisz syna, któremu nadasz imię Jezus.
32 He shall be great, and shall be called Son of [the] Highest; and [the] Lord God shall give him the throne of David his father;
Będzie on wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da mu tron jego ojca Dawida.
33 and he shall reign over the house of Jacob for the ages, and of his kingdom there shall not be an end. (aiōn g165)
I będzie królował nad domem Jakuba na wieki, a jego królestwu nie będzie końca. (aiōn g165)
34 But Mary said to the angel, How shall this be, since I know not a man?
Wtedy Maria powiedziała do anioła: Jak to się stanie, skoro nie obcowałam z mężczyzną?
35 And the angel answering said to her, [The] Holy Spirit shall come upon thee, and power of [the] Highest overshadow thee, wherefore the holy thing also which shall be born shall be called Son of God.
A anioł jej odpowiedział: Duch Święty zstąpi na ciebie i moc Najwyższego zacieni cię. Dlatego też to święte, co się z ciebie narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.
36 And behold, Elizabeth, thy kinswoman, she also has conceived a son in her old age, and this is the sixth month to her that was called barren:
A oto Elżbieta, twoja krewna, także poczęła syna w swojej starości i jest w szóstym miesiącu ta, którą nazywano niepłodną.
37 for nothing shall be impossible with God.
Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego.
38 And Mary said, Behold the bondmaid of [the] Lord; be it to me according to thy word. And the angel departed from her.
I powiedziała Maria: Oto służebnica Pana, niech mi się stanie według twego słowa. Wtedy odszedł od niej anioł.
39 And Mary, rising up in those days, went into the hill country with haste, to a city of Judah,
W tych dniach Maria wstała i poszła z pośpiechem w góry do miasta w Judei.
40 and entered into the house of Zacharias, and saluted Elizabeth.
Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę.
41 And it came to pass, as Elizabeth heard the salutation of Mary, the babe leaped in her womb; and Elizabeth was filled with [the] Holy Spirit,
A gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Marii, poruszyło się dziecko w jej łonie i Elżbieta została napełniona Duchem Świętym.
42 and cried out with a loud voice and said, Blessed [art] thou amongst women, and blessed the fruit of thy womb.
I zawołała donośnym głosem: Błogosławiona jesteś między kobietami i błogosławiony jest owoc twego łona.
43 And whence [is] this to me, that the mother of my Lord should come to me?
A skądże mi to, że matka mego Pana przyszła do mnie?
44 For behold, as the voice of thy salutation sounded in my ears, the babe leaped with joy in my womb.
Gdy bowiem głos twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dziecko w moim łonie.
45 And blessed [is] she that has believed, for there shall be a fulfilment of the things spoken to her from [the] Lord.
A błogosławiona, która uwierzyła. Spełni się bowiem to, co zostało jej powiedziane przez Pana.
46 And Mary said, My soul magnifies the Lord,
Wtedy Maria powiedziała: Wielbi moja dusza Pana;
47 and my spirit has rejoiced in God my Saviour.
I rozradował się mój duch w Bogu, moim Zbawicielu;
48 For he has looked upon the low estate of his bondmaid; for behold, from henceforth all generations shall call me blessed.
Bo wejrzał na uniżenie swojej służebnicy. Oto bowiem wszystkie pokolenia będą mnie odtąd nazywać błogosławioną.
49 For the Mighty One has done to me great things, and holy [is] his name;
Bo uczynił mi wielkie rzeczy ten, który jest mocny, i święte jest jego imię.
50 and his mercy [is] to generations and generations to them that fear him.
A jego miłosierdzie z pokolenia na pokolenie nad tymi, którzy się go boją.
51 He has wrought strength with his arm; he has scattered haughty [ones] in the thought of their heart.
Okazał moc swoim ramieniem i rozproszył pysznych w myślach ich serc.
52 He has put down rulers from thrones, and exalted the lowly.
Strącił mocarzy z tronów, a wywyższył pokornych.
53 He has filled the hungry with good things, and sent away the rich empty.
Głodnych napełnił dobrami, a bogaczy odprawił z niczym.
54 He has helped Israel his servant, in order to remember mercy,
Ujął się za Izraelem, swym sługą, pomny na [swoje] miłosierdzie;
Jak mówił do naszych ojców, [do] Abrahama i jego potomstwa na wieki. (aiōn g165)
56 And Mary abode with her about three months, and returned to her house.
I została z nią Maria około trzech miesięcy, a potem wróciła do swego domu.
57 But the time was fulfilled for Elizabeth that she should bring forth, and she gave birth to a son.
Dla Elżbiety zaś nadszedł czas porodu i urodziła syna.
58 And her neighbours and kinsfolk heard that [the] Lord had magnified his mercy with her, and they rejoiced with her.
A gdy jej sąsiedzi i krewni usłyszeli, że Pan okazał jej swoje wielkie miłosierdzie, cieszyli się razem z nią.
59 And it came to pass on the eighth day they came to circumcise the child, and they called it after the name of his father, Zacharias.
A ósmego dnia przyszli, aby obrzezać dziecko, i [chcieli] nadać mu imię jego ojca, Zachariasza.
60 And his mother answering said, No; but he shall be called John.
Ale jego matka powiedziała: Nie tak, lecz będzie się nazywał Jan.
61 And they said to her, There is no one among thy kinsfolk who is called by this name.
I powiedzieli do niej: Nie ma nikogo w twoim rodzie, kogo by nazwano tym imieniem.
62 And they made signs to his father as to what he might wish it to be called.
Pytali więc znakami jego ojca, jak chce go nazwać.
63 And having asked for a writing-table, he wrote saying, John is his name. And they all wondered.
A on poprosił o tabliczkę i napisał: Jan jest jego imię. I dziwili się wszyscy.
64 And his mouth was opened immediately, and his tongue, and he spake, blessing God.
Natychmiast otworzyły się jego usta i [rozwiązał się] jego język, i mówił, wielbiąc Boga.
65 And fear came upon all who dwelt round about them; and in the whole hill-country of Judaea all these things were the subject of conversation.
I padł strach na wszystkich ich sąsiadów, i po całej górskiej krainie judzkiej rozgłoszone zostały wszystkie te słowa.
66 And all who heard them laid them up in their heart, saying, What then will this child be? And [the] Lord's hand was with him.
Wszyscy zaś, którzy o tym słyszeli, brali to sobie do serca i mówili: Cóż to będzie za dziecko? I była z nim ręka Pańska.
67 And Zacharias his father was filled with [the] Holy Spirit, and prophesied, saying,
A Zachariasz, jego ojciec, będąc napełniony Duchem Świętym, prorokował:
68 Blessed be [the] Lord the God of Israel, because he has visited and wrought redemption for his people,
Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraela, bo nawiedził i odkupił swój lud;
69 and raised up a horn of deliverance for us in the house of David his servant;
I wzbudził nam róg zbawienia w domu Dawida, swego sługi;
70 as he spoke by [the] mouth of his holy prophets, who have been since the world began; (aiōn g165)
Jak mówił przez usta swoich świętych proroków, którzy byli od wieków; (aiōn g165)
71 deliverance from our enemies and out of the hand of all who hate us;
[Że nas] wybawi od naszych nieprzyjaciół i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzą;
72 to fulfil mercy with our fathers and remember his holy covenant,
Aby okazać miłosierdzie naszym ojcom i przypomnieć swoje święte przymierze;
73 [the] oath which he swore to Abraham our father,
I przysięgę, którą złożył Abrahamowi, naszemu ojcu;
74 to give us, that, saved out of the hand of our enemies, we should serve him without fear
Że nam da, [abyśmy] mu służyli bez lęku, wybawieni z ręki naszych nieprzyjaciół;
75 in piety and righteousness before him all our days.
W świętości i sprawiedliwości przed nim po wszystkie dni naszego życia.
76 And thou, child, shalt be called [the] prophet of [the] Highest; for thou shalt go before the face of [the] Lord to make ready his ways;
A ty, dziecko, będziesz nazwane prorokiem Najwyższego, bo pójdziesz przed obliczem Pana, aby przygotować jego drogi;
77 to give knowledge of deliverance to his people by [the] remission of their sins
I żeby jego ludowi dać poznać zbawienie przez przebaczenie mu grzechów;
78 on account of [the] bowels of mercy of our God; wherein [the] dayspring from on high has visited us,
Dzięki serdecznemu miłosierdziu naszego Boga, przez które nawiedził nas wschód [słońca] z wysoka;
79 to shine upon them who were sitting in darkness and in [the] shadow of death, to guide our feet into [the] way of peace.
Aby oświecić siedzących w ciemności i w cieniu śmierci, aby skierować nasze kroki na drogę pokoju.
80 — And the child grew and was strengthened in spirit; and he was in the deserts until the day of his shewing to Israel.
A dziecko rosło i umacniało się w duchu, i przebywało na pustyniach aż do dnia ukazania się przed Izraelem.
