1 Corinthians 15
1 But I make known to you, brethren, the glad tidings which I announced to you, which also ye received, in which also ye stand,
Przyjaciele, chciałbym wam teraz przypomnieć dobrą nowinę, którą przekazałem wam, którą przyjęliście, której jesteście wierni,
2 by which also ye are saved, (if ye hold fast the word which I announced to you as the glad tidings, ) unless indeed ye have believed in vain.
i która daje wam zbawienie—o ile trzymacie się tego, co wam głosiłem. Chyba że uwierzyliście na próżno…
3 For I delivered to you, in the first place, what also I had received, that Christ died for our sins, according to the scriptures;
Na samym początku przekazałem wam to, co sam przyjąłem, mianowicie że Chrystus umarł za nasze grzechy—zgodnie z zapowiedziami Pisma,
4 and that he was buried; and that he was raised the third day, according to the scriptures;
że został pogrzebany, że trzeciego dnia zmartwychwstał—również zgodnie z Pismem,
5 and that he appeared to Cephas, then to the twelve.
i że ukazał się Piotrowi, a następnie pozostałym Dwunastu.
6 Then he appeared to above five hundred brethren at once, of whom the most remain until now, but some also have fallen asleep.
Później widziało Go równocześnie pięciuset wierzących, z których większość jeszcze żyje—niektórzy jednak już zmarli.
7 Then he appeared to James; then to all the apostles;
Potem Jezus ukazał się Jakubowi i wszystkim innym apostołom.
8 and last of all, as to an abortion, he appeared to me also.
Na samym końcu, jakby najmniej godnemu, ukazał się także mnie.
9 For I am the least of the apostles, who am not fit to be called apostle, because I have persecuted the assembly of God.
Jestem bowiem najmniejszym z apostołów i nie powinienem nawet używać tego tytułu, gdyż prześladowałem kościół Boga.
10 But by God's grace I am what I am; and his grace, which [was] towards me, has not been vain; but I have laboured more abundantly than they all, but not I, but the grace of God which [was] with me.
Tylko dzięki Jego łasce jestem więc tym, kim jestem—a łaska ta przyniosła owoce. Trudziłem się o wiele bardziej niż inni—oczywiście nie ja sam, zawsze bowiem Bóg wspierał mnie swoją łaską.
11 Whether, therefore, I or they, thus we preach, and thus ye have believed.
Zresztą czy ja, czy inni, i tak głosimy tę samą dobrą nowinę, w którą wy uwierzyliście.
12 Now if Christ is preached that he is raised from among [the] dead, how say some among you that there is not a resurrection of [those that are] dead?
Skoro więc głosimy zmartwychwstanie Chrystusa, to dlaczego niektórzy z was twierdzą, że coś takiego jak zmartwychwstanie w ogóle nie istnieje?
13 But if there is not a resurrection of [those that are] dead, neither is Christ raised:
Jeśli nie istnieje, to i Chrystus nie zmartwychwstał.
14 but if Christ is not raised, then, indeed, vain also [is] our preaching, and vain also your faith.
A jeśli On nie zmartwychwstał, to głoszenie dobrej nowiny nie ma sensu—i również wasza wiara jest pozbawiona podstaw.
15 And we are found also false witnesses of God; for we have witnessed concerning God that he raised the Christ, whom he has not raised if indeed [those that are] dead are not raised.
W takiej sytuacji okazujemy się fałszywymi świadkami, bo twierdzimy, że Bóg ożywił z martwych Chrystusa. A nie mógł tego zrobić, skoro umarli nie zmartwychwstają.
16 For if [those that are] dead are not raised, neither is Christ raised;
Jeśli umarli nie mogą powstać z martwych, Chrystus też nie zmartwychwstał.
17 but if Christ be not raised, your faith [is] vain; ye are yet in your sins.
A jeśli On nie ożył, niepotrzebnie Mu uwierzyliście i, co za tym idzie, nadal jesteście obciążeni waszymi grzechami.
18 Then indeed also those who have fallen asleep in Christ have perished.
Ci zaś wierzący, którzy już zmarli, poszli na potępienie.
19 If in this life only we have hope in Christ, we are [the] most miserable of all men.
Jeżeli nasza nadzieja w Chrystusie dotyczy tylko tego ziemskiego życia, to jesteśmy najbardziej godni pożałowania ze wszystkich ludzi.
20 (But now Christ is raised from among [the] dead, first-fruits of those fallen asleep.
Lecz Chrystus naprawdę zmartwychwstał—jako pierwszy z umarłych!
21 For since by man [came] death, by man also resurrection of [those that are] dead.
Skoro śmierć przyszła na świat z powodu człowieka—Adama, to również zmartwychwstanie przyjdzie przez Człowieka—Chrystusa.
22 For as in the Adam all die, thus also in the Christ all shall be made alive.
Z powodu Adama wszyscy umierają, ale dzięki Chrystusowi wszyscy zmartwychwstaną.
23 But each in his own rank: [the] first-fruits, Christ; then those that are the Christ's at his coming.
Każdy we właściwym czasie: najpierw powstał z martwych Chrystus, w czasie Jego powrotu ożyją natomiast ci, którzy do Niego należą.
24 Then the end, when he gives up the kingdom to him [who is] God and Father; when he shall have annulled all rule and all authority and power.
Potem nastąpi koniec i Chrystus przekaże królestwo Bogu Ojcu, a wszelkie władze i potęgi przestaną istnieć.
25 For he must reign until he put all enemies under his feet.
Chrystus ma bowiem panować do czasu, aż wszyscy Jego przeciwnicy padną u Jego stóp.
26 [The] last enemy [that] is annulled [is] death.
Ostatnim pokonanym wrogiem będzie śmierć.
27 For he has put all things in subjection under his feet. But when he says that all things are put in subjection, [it is] evident that [it is] except him who put all things in subjection to him.
Bóg poddał bowiem wszystko władzy Chrystusa—oczywiście wszystko oprócz siebie samego, bo to On jest Tym, który poddał wszystko Chrystusowi.
28 But when all things shall have been brought into subjection to him, then the Son also himself shall be placed in subjection to him who put all things in subjection to him, that God may be all in all.)
Gdy więc już wszystko zostanie poddane Synowi Bożemu, wtedy także On przekaże władzę Ojcu, który dał Mu wszystko we władanie. Odtąd Bóg będzie obecny we wszystkich i będzie panował nad wszystkim.
29 Since what shall the baptised for the dead do if [those that are] dead rise not at all? why also are they baptised for them?
Co robią ci, którzy przyjmują chrzest za zmarłych? Jeśli umarli w ogóle nie powstaną do życia, to jaki jest sens tego, co robią?
30 Why do we also endanger ourselves every hour?
A my? Po co ciągle narażamy się na niebezpieczeństwa?
31 Daily I die, by your boasting which I have in Christ Jesus our Lord.
Przyjaciele—moja dumo w Chrystusie Jezusie, naszym Panu!—wiecie przecież, że codziennie ryzykuję życie.
32 If, [to speak] after the manner of man, I have fought with beasts in Ephesus, what is the profit to me if [those that are] dead do not rise? let us eat and drink; for to-morrow we die.
Po co, jak niewolnik na arenie, walczyłem z dzikimi bestiami w Efezie? Jeśli umarli nie zmartwychwstają, to: „Jedzmy i pijmy, bo jutro czeka nas śmierć!”
33 Be not deceived: evil communications corrupt good manners.
Nie dajcie się oszukać! „Złe towarzystwo prowadzi do rozwiązłości”.
34 Awake up righteously, and sin not; for some are ignorant of God: I speak to you as a matter of shame.
Opamiętajcie się i przestańcie grzeszyć! Niektórzy z was w ogóle nie znają Boga! Mówię to, aby was zawstydzić.
35 But some one will say, How are the dead raised? and with what body do they come?
Ktoś może zapytać: „Jak umarli zmartwychwstaną? W jakich ciałach?”.
36 Fool; what thou sowest is not quickened unless it die.
Niemądry człowieku! Żeby jakaś roślina wyrosła, najpierw musi zginąć ziarno, które zostało rzucone w ziemię.
37 And what thou sowest, thou sowest not the body that shall be, but a bare grain: it may be of wheat, or some one of the rest:
Nie siejesz przecież tego, co ma wyrosnąć, ale rzucasz w ziemię ziarno tej rośliny, na przykład pszenicy lub czegoś innego.
38 and God gives to it a body as he has pleased, and to each of the seeds its own body.
A Bóg, zgodnie ze swoją wolą, daje mu nową postać—każdemu rodzajowi ziarna inną.
39 Every flesh [is] not the same flesh, but one [is] of men, and another flesh of beasts, and another [flesh] of birds, and another of fishes.
Dotyczy to nie tylko roślin. Inne ciała mają ludzie, inne zwierzęta, inne ptaki, a jeszcze inne ryby.
40 And [there are] heavenly bodies, and earthly bodies: but different is the glory of the heavenly, different that of the earthly:
Są ciała niebieskie i ciała ziemskie—każde z nich ma inne piękno.
41 one [the] sun's glory, and another [the] moon's glory, and another [the] stars' glory; for star differs from star in glory.
Słońce ma swój blask, inne światło daje jednak księżyc, a jeszcze inne gwiazdy. A nawet one różnią się między sobą.
42 Thus also [is] the resurrection of the dead. It is sown in corruption, it is raised in incorruptibility.
Podobnie jest ze zmartwychwstaniem. Posiane jest ciało śmiertelne, a zmartwychwstanie ciało nieśmiertelne.
43 It is sown in dishonour, it is raised in glory. It is sown in weakness, it is raised in power.
Posiane jest ciało materialne—słabe i sprawiające wiele kłopotów,
44 It is sown a natural body, it is raised a spiritual body: if there is a natural body, there is also a spiritual [one].
a zmartwychwstanie ciało duchowe—pełne mocy i wspaniałe! Istnieją bowiem ciała materialne i ciała duchowe.
45 Thus also it is written, The first man Adam became a living soul; the last Adam a quickening spirit.
Pismo mówi: „Adam, pierwszy człowiek, stał się istotą mającą życie”. Ale ostatni „Adam”—czyli Jezus—stał się duchem dającym życie!
46 But that which is spiritual [was] not first, but that which is natural, then that which is spiritual:
Najpierw przyszedł ten, który miał ciało ziemskie. Potem dopiero przyszedł Ten, który ma ciało duchowe.
47 the first man out of [the] earth, made of dust; the second man, out of heaven.
Adam, pierwszy człowiek, przyszedł z ziemi. Jezus, drugi Człowiek, przyszedł z nieba.
48 Such as he made of dust, such also those made of dust; and such as the heavenly [one], such also the heavenly [ones].
Ci, którzy żyją na ziemi, mają ciało podobne do Adama, człowieka z ziemi. Ci jednak, którzy należą do nieba, otrzymają ciała podobne do Jezusa, Człowieka z nieba.
49 And as we have borne the image of the [one] made of dust, we shall bear also the image of the heavenly [one].
Teraz jesteśmy podobni do ziemskiego Adama, ale będziemy podobni do niebiańskiego Chrystusa.
50 But this I say, brethren, that flesh and blood cannot inherit God's kingdom, nor does corruption inherit incorruptibility.
Zapewniam was, przyjaciele, że nikt nie wejdzie do królestwa Bożego w ludzkim, śmiertelnym ciele—to, co jest doczesne, nie może bowiem stać się częścią tego, co jest wieczne.
51 Behold, I tell you a mystery: We shall not all fall asleep, but we shall all be changed,
Pragnę wam jednak zdradzić wspaniałą tajemnicę: Nie wszyscy umrzemy, ale wszyscy otrzymamy nowe ciała.
52 in an instant, in [the] twinkling of an eye, at the last trumpet; for the trumpet shall sound, and the dead shall be raised incorruptible, and we shall be changed.
Stanie się to w jednej chwili, w mgnieniu oka, przy dźwięku ostatniej trąby. Gdy ona zabrzmi, zmarli powstaną do życia w nieśmiertelnych ciałach, a my, żywi, również otrzymamy nowe ciała.
53 For this corruptible must needs put on incorruptibility, and this mortal put on immortality.
Bo to, co jest doczesne i śmiertelne, musi zostać zastąpione tym, co wieczne i nieśmiertelne.
54 But when this corruptible shall have put on incorruptibility, and this mortal shall have put on immortality, then shall come to pass the word written: Death has been swallowed up in victory.
Gdy więc nasze doczesne i śmiertelne ciała przemienią się w ciała wieczne i nieśmiertelne, wypełnią się słowa Pisma: „Zwycięstwo pochłonęło śmierć.
Gdzie jest triumf śmierci? Gdzie jest jej żądło?”. (Hadēs g86)
56 Now the sting of death [is] sin, and the power of sin the law;
Żądłem, którym śmierć zaatakowała ludzi, jest grzech, a Prawo ujawniło siłę grzechu.
57 but thanks to God, who gives us the victory by our Lord Jesus Christ.
Dziękujmy jednak Bogu za to, że posłał Jezusa Chrystusa, naszego Pana, i pozwolił nam odnieść zwycięstwo!
58 So then, my beloved brethren, be firm, immovable, abounding always in the work of the Lord, knowing that your toil is not in vain in [the] Lord.
Moi kochani przyjaciele, bądźcie wytrwali i nieugięci, nieustannie oddani pracy dla Pana. I pamiętajcie, że wasz wysiłek jest cenny w Jego oczach i nie pójdzie na marne.
