1 Corinthians 15
1 But I make known to you, brethren, the glad tidings which I announced to you, which also ye received, in which also ye stand,
Mga igsoon, buot kong ipahinumdom kaninyo ang Maayong Balita nga akong giwali kaninyo, nga inyong gipanagdawat, nga niini nanagbarug kamo karon,
2 by which also ye are saved, (if ye hold fast the word which I announced to you as the glad tidings, ) unless indeed ye have believed in vain.
ug nga pinaagi niini kamo ginaluwas kon inyo kining kuptan pag-ayo gawas kon taphaw ra ang inyong pagtoo.
3 For I delivered to you, in the first place, what also I had received, that Christ died for our sins, according to the scriptures;
Kay gihatag ko kaninyo ingon nga labing hinungdanon ang nadawat ko ra usab, nga si Cristo namatay tungod sa atong mga sala sumala sa kasulatan,
4 and that he was buried; and that he was raised the third day, according to the scriptures;
nga siya gilubong, nga siya nabanhaw sa ikatulo ka adlaw sumala sa kasulatan,
5 and that he appeared to Cephas, then to the twelve.
ug nga nagpakita siya ngadto kang Cefas, unya ngadto sa Napulo ug Duha.
6 Then he appeared to above five hundred brethren at once, of whom the most remain until now, but some also have fallen asleep.
Unya sa usa ka higayon nagpakita siya ngadto sa kapin sa lima ka gatus ka mga igsoon, nga ang kadaghanan kanila mga buhi pa, bisan may pila kanila nga patay na.
7 Then he appeared to James; then to all the apostles;
Unya nagpakita siya ngadto kang Santiago, ug unya ngadto sa tanang mga apostoles.
8 and last of all, as to an abortion, he appeared to me also.
Ug sa katapusan sa tanan, nagpakita siya kanako usab nga daw ngadto sa usa nga natawog ahat.
9 For I am the least of the apostles, who am not fit to be called apostle, because I have persecuted the assembly of God.
Kay ako mao man ugod ang iwit sa tanang mga apostoles, nga dili gani takus pagatawgon nga apostol tungod kay gilutos ko man ang iglesia sa Dios.
10 But by God's grace I am what I am; and his grace, which [was] towards me, has not been vain; but I have laboured more abundantly than they all, but not I, but the grace of God which [was] with me.
Apan pinaagi sa grasya sa Dios ako nahimong mao ako karon, ug ang iyang grasya nga gihatag niya kanako wala mapakyas. Hinonoa, ako nakabuhat ug labaw pa kay kang bisan kinsa kanila, bisan tuod dili gayud ako ang nagbuhat kondili ang grasya sa Dios nga ania uban kanako.
11 Whether, therefore, I or they, thus we preach, and thus ye have believed.
Busa bisan ako o sila ba, sa ingon niana kami nagawali ug sa ingon niana kamo mitoo.
12 Now if Christ is preached that he is raised from among [the] dead, how say some among you that there is not a resurrection of [those that are] dead?
Nan, kon si Cristo ginawali nga siya nabanhaw gikan sa mga patay, unsaon ba sa uban kaninyo ang pagpakaingon nga walay pagkabanhaw ang mga nangamatay?
13 But if there is not a resurrection of [those that are] dead, neither is Christ raised:
Kon wala may pagkabanhaw ang mga nangamatay, nan, bisan si Cristo wala diay usab banhawa;
14 but if Christ is not raised, then, indeed, vain also [is] our preaching, and vain also your faith.
ug kon si Cristo wala banhawa, nan, kawang lamang ang among pagwali ug kawang lamang usab diay ang inyong pagtoo.
15 And we are found also false witnesses of God; for we have witnessed concerning God that he raised the Christ, whom he has not raised if indeed [those that are] dead are not raised.
Ug kami usab pagahimatud-an nga nanagbakak diay mahitungod sa Dios, kay kami nagapahayag man mahitungod sa Dios nga siya nagbanhaw kang Cristo, nga wala diay niya banhawa kon tinuod man nga ang mga nangamatay dili banhawon.
16 For if [those that are] dead are not raised, neither is Christ raised;
Kay kon ang mga nangamatay dili man pagabanhawon, nan, si Cristo wala diay usab banhawa;
17 but if Christ be not raised, your faith [is] vain; ye are yet in your sins.
ug kon si Cristo wala banhawa, nan, ang inyong pagtoo wala lamay kapuslanan ug kamo anaa pa gihapon sa inyong mga kasal-anan.
18 Then indeed also those who have fallen asleep in Christ have perished.
Ug dugang pa niana, bisan sila nga mga nangamatay diha kang Cristo nangalaglag lang diay.
19 If in this life only we have hope in Christ, we are [the] most miserable of all men.
Kon niini rang kinabuhia may paglaum kita kang Cristo, nan, sa tanang mga tawo kita mao ang labing takus pagakaloy-an.
20 (But now Christ is raised from among [the] dead, first-fruits of those fallen asleep.
Apan ang tinuod mao nga si Cristo gibanhaw gikan sa mga patay, ang nahaunang gibanhaw sa mga nangamatay.
21 For since by man [came] death, by man also resurrection of [those that are] dead.
Kay maingon nga pinaagi sa usa ka tawo miabut ang kamatayon, pinaagi usab sa usa ka tawo nahiabut ang pagkabanhaw sa mga patay.
22 For as in the Adam all die, thus also in the Christ all shall be made alive.
Kay maingon nga diha kang Adan ang tanan nangamatay, maingon man usab diha kang Cristo ang tanan mangabuhi.
23 But each in his own rank: [the] first-fruits, Christ; then those that are the Christ's at his coming.
Apan ang matag-usa sa iyang kaugalingong panahon: si Cristo ang nahauna, ug unya sa iyang pag-anhi, sila nga mga iya ni Cristo.
24 Then the end, when he gives up the kingdom to him [who is] God and Father; when he shall have annulled all rule and all authority and power.
Ug unya magaabut ang katapusan, inigtugyan na niya sa gingharian ngadto sa Dios ug Amahan, tapus niya mawagtang ang tanang pamuno-an ug tanang kamandoan ug kagahum.
25 For he must reign until he put all enemies under his feet.
Kay kinahanglan magahari siya hangtud nga ang tanang mga kaaway niya ikabutang na niya diha sa ilalum sa iyang mga tiil.
26 [The] last enemy [that] is annulled [is] death.
Ug ang katapusang kaaway nga pagalaglagon mao ang kamatayon.
27 For he has put all things in subjection under his feet. But when he says that all things are put in subjection, [it is] evident that [it is] except him who put all things in subjection to him.
"Kay ang Dios magapahiluna sa tanang mga butang aron kini mahisakop niya ilalum sa iyang mga tiil." Apan sa pag-ingon niini nga, "Ang tanang mga butang gipahiluna nga mahisakop ilalum kaniya," tataw nga wala mahilakip niini ang Dios nga mao ang nagapahiluna sa tanang mga butang sa ilalum niya.
28 But when all things shall have been brought into subjection to him, then the Son also himself shall be placed in subjection to him who put all things in subjection to him, that God may be all in all.)
Ug sa diha nga mahisakop na ang tanang mga butang ilalum kaniya, nan, ang Anak pagasakopon usab ilalum kaniya nga mao ang nagapahiluna sa tanang mga butang ilalum kaniya, aron ang Dios mahimong tanan ngadto sa tanan.
29 Since what shall the baptised for the dead do if [those that are] dead rise not at all? why also are they baptised for them?
Kon dili pa, unsa man lamay ipasabut sa mga tawo sa ilang pagpabautismo alang sa mga patay? Kon ang mga patay dili man ugaling banhawon, nganong bautismohan pa man ang mga tawo alang sa mga patay?
30 Why do we also endanger ourselves every hour?
Ug ngano bang magapahiluna man usab ako sa maong katalagman matagtakna?
31 Daily I die, by your boasting which I have in Christ Jesus our Lord.
Oo, mga igsoon, tungod sa akong garbo diha kaninyo nga naangkon ko pinaagi kang Cristo Jesus nga atong Ginoo, ipanghimatuod ko nga ako nagakamatay adlaw-adlaw!
32 If, [to speak] after the manner of man, I have fought with beasts in Ephesus, what is the profit to me if [those that are] dead do not rise? let us eat and drink; for to-morrow we die.
Sa tinawhanon nga pagkasulti, unsa man konoy nakuha ko sa akong pagpakigbugno batok sa mga mapintas nga mananap didto sa Efeso? Kon ang mga patay dili man ugaling banhawon, nan, "Mangaon ug manag-inom kita, kay ugma mga patay na kita."
33 Be not deceived: evil communications corrupt good manners.
Ayaw na kamo pagpahisalaag. "Ang dautang pakighugoyhugoy makadaut sa maayong pamatasan."
34 Awake up righteously, and sin not; for some are ignorant of God: I speak to you as a matter of shame.
Pagpahiuli kamo sa tarung nga panimuot, ug ayaw na kamo pagpakasala. Kay ang uban kaninyo walay kahibalo mahitungod sa Dios. Ginaingon ko kini aron mobati kamo sa kaulaw.
35 But some one will say, How are the dead raised? and with what body do they come?
Apan adunay magapangutana, "Unsaon man kono sa pagbanhaw sa mga patay? Ug unsa mang lawasa ang ilang isul-ob inigtungha na nila?"
36 Fool; what thou sowest is not quickened unless it die.
Oy, boang! Ang liso nga imong itisok dili makadangat sa kinabuhi gawas kon kini mamatay.
37 And what thou sowest, thou sowest not the body that shall be, but a bare grain: it may be of wheat, or some one of the rest:
Ug ang imong igatisok dili mao ang lawas nga magamao unya, kondili kini karon usa lamang ka liso, kaha sa trigo o sa uban bang mga binhi.
38 and God gives to it a body as he has pleased, and to each of the seeds its own body.
Apan ang Dios mao ang magahatag niini ug lawas sumala sa iyang pagbuot, ug ang matag-usa ka liso iyang pagahatagan ug lawas nga kaugalingon niini.
39 Every flesh [is] not the same flesh, but one [is] of men, and another flesh of beasts, and another [flesh] of birds, and another of fishes.
Kay wala managsama ang tanang unod, kondili adunay usa ka matang sa unod ang alang sa mga tawo, ug lain ang alang sa mga mananap, ug lain ang alang sa mga langgam, ug lain ang alang sa mga isda.
40 And [there are] heavenly bodies, and earthly bodies: but different is the glory of the heavenly, different that of the earthly:
Adunay mga lawas nga langitnon ug aduna usab ing mga lawas nga yutan-on, apan lain ang kasanag sa mga yutan-on.
41 one [the] sun's glory, and another [the] moon's glory, and another [the] stars' glory; for star differs from star in glory.
Lain ang kasanag sa Adlaw, ug lain usab ang kasanag sa Bulan, ug lain ang kasanag sa mga bitoon; kay ang usa ka bitoon lahi man ug kasanag sa laing bitoon.
42 Thus also [is] the resurrection of the dead. It is sown in corruption, it is raised in incorruptibility.
Maingon man usab niana ang pagkabanhaw sa mga patay. Ang lawas nga igatisok madunot ra, apan ang lawas nga unya pagabanhawon dili madunot.
43 It is sown in dishonour, it is raised in glory. It is sown in weakness, it is raised in power.
Kini igatisok sa kaulawan, apan kini pagabanhawon unya diha sa kadungganan. Kini igatisok nga mahuyang, apan kini pagabanhawon unya nga makagagahum.
44 It is sown a natural body, it is raised a spiritual body: if there is a natural body, there is also a spiritual [one].
Kini igatisok ingon nga lawas nga lawasnon, apan kini pagabanhawon ingon nga lawas nga espirituhanon. Kon aduna may lawas nga lawasnon, aduna man usab ing lawas nga espirituhanon.
45 Thus also it is written, The first man Adam became a living soul; the last Adam a quickening spirit.
Sa ingon niini ang kasulatan nagaingon, "Ang unang tawo nga si Adan nahimong binuhat nga buhi"; apan ang katapusang Adan nahimong espiritu nga maghahatag ug kinabuhi.
46 But that which is spiritual [was] not first, but that which is natural, then that which is spiritual:
Apan ang nahauna dili mao ang espirituhanon kondili ang lawasnon, ug unya ang espirituhanon.
47 the first man out of [the] earth, made of dust; the second man, out of heaven.
Ang nahaunang tawo gikan sa yuta, hinimog abog; ang ikaduhang tawo gikan sa langit.
48 Such as he made of dust, such also those made of dust; and such as the heavenly [one], such also the heavenly [ones].
Ang mga hinimog abog samag kinaiya niadtong unang gihimo gikan sa abog; ug ang mga langitnon samag kinaiya niadtong gikan sa langit.
49 And as we have borne the image of the [one] made of dust, we shall bear also the image of the heavenly [one].
Maingon nga kita nagasul-ob sa dagway sa tawo nga hinimog abog, kita usab managsul-ob unya sa dagway niya nga gikan sa langit.
50 But this I say, brethren, that flesh and blood cannot inherit God's kingdom, nor does corruption inherit incorruptibility.
Isulti ko kini kaninyo, mga igsoon, nga ang unod ug dugo dili magapanunod sa gingharian sa Dios, ug ang madunot ra dili magapanunod sa mga butang nga walay pagkadunot.
51 Behold, I tell you a mystery: We shall not all fall asleep, but we shall all be changed,
Ania karon, isulti ko kaninyo ang usa ka tinago. Dili kitang tanan mangamatay, apan kitang tanan mangausab,
52 in an instant, in [the] twinkling of an eye, at the last trumpet; for the trumpet shall sound, and the dead shall be raised incorruptible, and we shall be changed.
sa kalit, sa usa ka pagpamilok, inigtingog na sa katapusang trumpeta. Kay ang trumpeta pagapatunggon, ug ang mga patay pagabanhawon nga may mga lawas nga dili na madunot, ug kita mangausab.
53 For this corruptible must needs put on incorruptibility, and this mortal put on immortality.
Kay kining lawas nga madunot ra pagailisan unyag dili na madunot, ug kining lawas nga mamatay ra pagailisan unyag dili na mamatay.
54 But when this corruptible shall have put on incorruptibility, and this mortal shall have put on immortality, then shall come to pass the word written: Death has been swallowed up in victory.
Ug sa diha nga ang lawas nga madunot ra kailisan nag dili madunot, ug ang lawas nga mamatay ra kailisan nag dili mamatay, nan, matuman na gayud unya ang nahisulat nga nagaingon: Ang kamatayon gilamoy diha sa kadaugan."
"O kamatayon, hain na ang imong pagkamadaugon? O kamatayon, hain na ang imong ikot?" (Hadēs g86)
56 Now the sting of death [is] sin, and the power of sin the law;
Ang ikot sa kamatayon mao ang sala, ug ang gahum sa sala mao ang kasugoan.
57 but thanks to God, who gives us the victory by our Lord Jesus Christ.
Apan salamat sa Dios nga mao ang nagahatag kanato sa kadaugan pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo.
58 So then, my beloved brethren, be firm, immovable, abounding always in the work of the Lord, knowing that your toil is not in vain in [the] Lord.
Busa, hinigugma kong mga igsoon, kinahanglan magpakalig-on kamo, dili matarug, sa kanunay magmadagayaon sa bulohaton sa Ginoo, sa nasayran ninyo nga diha sa Ginoo ang inyong pagpangabudlay dili makawang.
