Proverbs 31
1 The words of king Lamuel. The vision by which his mother instructed him:
Ang mga pulong ni hari Lemuel; ang pagpanagna nga gitudlo kaniya sa iyang inahan.
2 “What, O my beloved? What, O beloved of my womb? What, O beloved of my vows?
Unsa, anak ko? ug unsa, Oh anak sa akong tagoangkan? Ug unsa, Oh anak sa akong mga panaad?
3 Do not give your substance to women, or your riches to overthrow kings.
Ayaw pag-ihatag ang imong kusog ngadto sa mga babaye, Ni ang imong mga dalan nianang nakapalaglag sa mga hari.
4 Not to kings, O Lamuel, not to kings give wine. For there are no secrets where drunkenness reigns.
Dili angay alang sa mga hari, Oh Lemuel, dili angay alang sa mga hari ang pag-inum sa vino; Ni alang sa mga principe ang pag-ingon: Hain ang maisug nga ilimnon?
5 And perhaps they may drink and forget judgments, and alter the case of the sons of the poor.
Tingali unya manginum sila, ug malimot sa Kasugoan, Ug balit-aron ang justicia alang sa bisan kinsa nga ginasakit.
6 Give strong drink to the grieving, and wine to those who are bitter in soul.
Hatagi ug maisug nga ilimnon kadtong andam na sa pagkahanaw, Ug vino niadtong ginapaitan sa kalag:
7 Let them drink, and forget their needs, and remember their sorrow no more.
Paimna siya, ug pahikalimti ang iyang kakabus, Ug ayaw na pagpahinumdumi ang iyang pagka-makalolooy.
8 Open your mouth for the mute and for all the cases of the sons who are passing through.
Bukha ang imong baba alang sa amang, Diha sa kaayohan sa tanan niadtong mga biniyaan.
9 Open your mouth, declare what is just, and do justice to the indigent and the poor.
Bukha ang imong baba, maghukom ka sa pagkamatarung, Ug maghatag ka ug justicia sa mga kabus ug hangul.
10 Who shall find a strong woman? Far away, and from the furthest parts, is her price.
Kinsay makakaplag sa usa ka babaye nga takus? Kay ang iyang bili labaw pa kay sa mahal nga mga bato.
11 The heart of her husband confides in her, and he will not be deprived of spoils.
Ang kasingkasing sa iyang bana nagasalig kaniya, Ug siya wala makulangi sa ganancia.
12 She will repay him with good, and not evil, all the days of her life.
Siya nagabuhat kaniya sa maayo ug dili sa dautan Sa tibook nga mga adlaw sa iyang kinabuhi.
13 She has sought wool and flax, and she has worked these by the counsel of her hands.
Siya nagapangita ug balhibo sa carnero ug lanot sa lino, Ug sa kinabubut-on nagabuhat uban sa iyang kamot.
14 She has become like a merchant’s ship, bringing her bread from far away.
Siya sama sa mga sakayan-sa-patigayon; Siya nagadala sa iyang tinapay gikan sa halayo.
15 And she has risen in the night, and given a prey to her household, and provisions to her maids.
Siya mobangon usab samtang gabii pa, Ug nagahatag sa kalan-on sulod sa iyang panimalay, Ug ang ilang mga buhat alang sa iyang mga sulogoong dalaga.
16 She has considered a field and bought it. From the fruit of her own hands, she has planted a vineyard.
Siya nagahunahuna ug usa ka baul, ug nagapalit niini; Uban sa bunga sa iyang mga kamot siya nagatanum ug usa ka parrasan.
17 She has wrapped her waist with fortitude, and she has strengthened her arm.
Ginabaksan niya ug kalig-on ang iyang mga hawak, Ug ginapabaskog niya ang iyang mga bukton.
18 She has tasted and seen that her tasks are good; her lamp shall not be extinguished at night.
Siya nahibalo nga ang iyang baligya makaganancia; Ang iyang lamparahan dili mapalong sa pagkagabii.
19 She has put her hand to strong things, and her fingers have taken hold of the spindle.
Ginabutang niya ang iyang mga kamot sa bilikan, Ug ang mga kamot nagapugong sa kalinyasan.
20 She has opened her hand to the needy, and she has extended her hands to the poor.
Ginatuy-od niya ang iyang kamot ngadto sa mga kabus; Oo, nagatunol siya sa iyang mga kamot ngadto sa mga hangul.
21 She shall not fear, in the cold of snow, for her household. For all those of her household have been clothed two-fold.
Siya dili mahadlok sa nieve alang sa iyang panimalay; Kay ang iyang sulod-balay gibistihan sa mapula.
22 She has made embroidered clothing for herself. Fine linen and purple is her garment.
Siya nagabuhat alang sa iyang kaugalingon ug mga alfombra; Ang iyang saput lino nga manipis ug purpura.
23 Her husband is noble at the gates, when he sits among the senators of the land.
Ang iyang bana inila diha sa mga ganghaan, Sa diha nga siya molingkod uban sa mga anciano sa yuta.
24 She has made finely woven cloth and sold it, and she has delivered a waistband to the Canaanite.
Siya nagabuhat ug mga saput nga lino ug nagabaligya kanila, Ug nagahatud ug mga bakus ngadto sa magpapatigayon.
25 Strength and elegance are her clothing, and she will laugh in the final days.
Kusog ug pagkahalangdon mao ang iyang saput; Ug siya mokatawa sa panahon nga umalabut.
26 She has opened her mouth to wisdom, and the law of clemency is on her tongue.
Siya nagabuka sa iyang baba uban ang pagkamanggialamon; Ug ang balaod sa pagkamaloloy-on maoy anaa sa tumoy sa iyang dila.
27 She has considered the paths of her household, and she has not eaten her bread in idleness.
Siya nagasud-ong ug maayo sa mga paagi sa iyang sulod-balay, Ug dili mokaon sa tinapay sa pagkatapulan.
28 Her sons rose up and predicted great happiness; her husband rose up and praised her.
Ang iyang mga anak mobangon, ug magatawag kaniya nga bulahan; Ang iyang bana usab, ug siya nagadayeg kaniya, nga nagaingon:
29 Many daughters have gathered together riches; you have surpassed them all.
Daghang mga anak nga babaye nga nanagbuhat sa pagkatakus gayud, Apan ikaw milabaw kanilang tanan.
30 Charm is false, and beauty is vain. The woman who fears the Lord, the same shall be praised.
Ang katahum malimbongon, ug ang kaanyag kakawangan lamang; Apan ang usa ka babaye nga mahadlok kang Jehova, siya pagadayegon.
31 Give to her from the fruit of her own hands. And let her works praise her at the gates.
Hatagi siya sa bunga sa iyang mga kamot; Ug papagdayega kaniya ang iyang mga buhat diha sa mga ganghaan.
