Proverbs 3
1 My son, do not forget my law, but let your heart guard my precepts.
Anak ko, huwag mong kalimutan ang aking kautusan; kundi ingatan ng iyong puso ang aking mga utos:
2 For they shall set before you length of days, and years of life, and peace.
Sapagka't karamihan ng mga araw, at mga taon ng buhay, at kapayapaan, ay madadagdag sa iyo.
3 Let not mercy and truth abandon you: encircle them around your throat, and inscribe them on the tablets of your heart.
Huwag kang pabayaan ng kaawaan at katotohanan: itali mo sa palibot ng iyong leeg; ikintal mo sa iyong puso:
4 And so shall you discover grace and good discipline, in the sight of God and men.
Sa gayo'y makakasumpong ka ng lingap at mabuting kaunawaan, sa paningin ng Dios at ng tao.
5 Have confidence in the Lord with all your heart, and do not depend upon your own prudence.
Tumiwala ka sa Panginoon ng buong puso mo, at huwag kang manalig sa iyong sariling kaunawaan:
6 In all your ways, consider him, and he himself will direct your steps.
Kilalanin mo siya sa lahat ng iyong mga lakad, at kaniyang ituturo ang iyong mga landas.
7 Do not seem wise to yourself. Fear God, and withdraw from evil.
Huwag kang magpakapantas sa iyong sariling mga mata; matakot ka sa Panginoon, at humiwalay ka sa kasamaan:
8 Certainly, it shall be health to your navel, and refreshment to your bones.
Magiging kagalingan sa iyong pusod, at utak sa iyong mga buto.
9 Honor the Lord with your substance, and give to him from the first of all your fruits,
Parangalin mo ang Panginoon ng iyong tinatangkilik, at ng mga unang bunga ng lahat mong ani:
10 and then your storehouses will be filled with abundance, and your presses shall overflow with wine.
Sa gayo'y mapupuno ang iyong mga kamalig ng sagana, at ang iyong mga alilisan ay aapawan ng bagong alak.
11 My son, do not discard the discipline of the Lord, and do not fall away when you are corrected by him.
Anak ko, huwag mong hamakin ang parusa ng Panginoon; ni mayamot man sa kaniyang saway:
12 For whomever the Lord loves, he corrects, and just as a father does with a son, he wins him over.
Sapagka't sinasaway ng Panginoon ang kaniyang iniibig: gaya ng ama sa anak na kaniyang kinaluluguran.
13 Blessed is the man who finds wisdom and who advances to prudence.
Mapalad ang tao na nakakasumpong ng karunungan, at ang tao na nagtatamo ng kaunawaan.
14 Her acquisition is better than trading in silver, and her fruit is better than the first and purest gold.
Sapagka't ang kalakal niya ay maigi kay sa kalakal na pilak, at ang pakinabang niyaon kay sa dalisay na ginto.
15 She is more precious than all riches, and all that can be desired cannot prevail in comparison to her.
Mahalaga nga kay sa mga rubi; at wala sa mga bagay na mananasa mo sa maihahalintulad sa kaniya,
16 Length of days is at her right hand, and at her left hand is wealth and glory.
Karamihan ng mga araw ay nasa kanang kamay niya, sa kaniyang kaliwang kamay ay mga kayamanan at karangalan.
17 Her ways are beautiful ways, and all her paths are peaceful.
Ang kaniyang mga daan ay mga daan ng kaligayahan, at lahat niyang mga landas ay kapayapaan.
18 She is a tree of life to those who overtake her, and he who shall take hold of her is blessed.
Siya ay punong kahoy ng buhay sa mga nanghahawak sa kaniya: at mapalad ang bawa't isa na nangamamalagi sa kaniya.
19 The Lord founded the earth on wisdom. He secured the heavens with prudence.
Nilikha ng Panginoon ang lupa sa pamamagitan ng karunungan; itinatag niya ang langit sa pamamagitan ng kaunawaan.
20 By his wisdom, the abyss erupted and the clouds increased with dew.
Sa kaniyang kaalaman ay nabahagi ang mga kalaliman, at ang mga alapaap ay nagsipatak ng hamog.
21 My son, let not these things move away from your eyes. Preserve law as well as counsel.
Anak ko, huwag silang mangahiwalay sa iyong mga mata; ingatan mo ang magaling na karunungan at ang kabaitan;
22 And so shall there be life in your soul and grace in your voice.
Sa gayo'y magiging buhay sila sa iyong kaluluwa, at biyaya sa iyong leeg.
23 Then you shall walk confidently in your way, and your feet will not stumble.
Kung magkagayo'y lalakad ka ng iyong lakad na tiwasay, at ang iyong paa ay hindi matitisod.
24 When you slumber, you shall not fear. When you rest, your sleep also will be sweet.
Pagka ikaw ay nahihiga, hindi ka matatakot: Oo, ikaw ay mahihiga at ang iyong tulog ay magiging mahimbing.
25 Do not fear unexpected terror, nor the power of the impious falling upon you.
Huwag kang matakot ng biglang pagkatakot, ni sa pagkabuwal man ng masama, pagka dumarating:
26 For the Lord will be at your side, and he will guard your feet, so that you may not be seized.
Sapagka't ang Panginoon ay magiging iyong pagtitiwala, at iingatan ang iyong paa sa pagkahuli.
27 Do not prevent him who is able from doing good. When you are able, do good yourself too.
Huwag mong ikait ang mabuti sa kinauukulan, pagka nasa kapangyarihan ng iyong kamay na ito'y gawin.
28 Do not say to your friend: “Go away, and then return. Tomorrow I will give to you.” When you are able to do so, give in the present.
Huwag mong sabihin sa iyong kapuwa, Yumaon ka, at bumalik uli, at bukas ay magbibigay ako; pagka ikaw ay mayroon.
29 Do not undertake evil against your friend, even though he has trust in you.
Huwag kang kumatha ng kasamaan laban sa iyong kapuwa, na palibhasa't tumatahang tiwasay sa siping mo.
30 Do not contend against a man without cause, even though he has done no evil to you.
Huwag kang makipagusapin sa kanino man ng walang kadahilanan, kung hindi siya gumawa ng kasamaan sa iyo.
31 Do not rival an unjust man, and do not imitate his ways.
Huwag kang managhili sa taong marahas, at huwag kang pumili ng anoman sa kaniyang mga lakad.
32 For everyone who ridicules is an abomination to the Lord, and his communication is for the simple.
Sapagka't ang suwail ay kasuklamsuklam sa Panginoon: nguni't ang kaniyang payo ay kasama ng matuwid.
33 Destitution in the house of the impious is from the Lord. But the habitations of the just shall be blessed.
Ang sumpa ng Panginoon ay nasa bahay ng masama; nguni't pinagpapala niya ang tahanan ng matuwid.
34 He will ridicule those who ridicule, but he will bestow grace upon the mild.
Tunay na kaniyang dinuduwahagi ang mga mangduduwahagi, nguni't binibigyan niya ng biyaya ang mababa.
35 The wise will possess glory. The exaltation of the foolish is disgraceful.
Ang pantas ay magmamana ng kaluwalhatian; nguni't kahihiyan ay magiging ganti sa mga mangmang.
