Proverbs 29
1 The man who, with a stiff neck, treats the one who corrects him with contempt will be suddenly overwhelmed to his own destruction, and reason shall not follow him.
Człowiek, który na częste karanie zatwardza kark swój, nagle zniszczeje, i nie wskóra.
2 When just men are multiplied, the common people shall rejoice. When the impious take up the leadership, the people shall mourn.
Gdy się rozmnażają sprawiedliwi, weseli się lud; ale gdy panuje bezbożnik, wzdycha lud.
3 The man who loves wisdom rejoices his father. But whoever nurtures promiscuous women will lose his substance.
Mąż, który miłuje mądrość, uwesela ojca swego; ale kto chowa nierządnicę, traci majętność.
4 A just king guides the land. A man of avarice will destroy it.
Król sądem ziemię utwierdza; ale mąż, który dary bierze, podwraca ją.
5 A man who speaks to his friend with flattering and feigned words spreads a net for his own feet.
Człowiek, który pochlebia przyjacielowi swemu, rozciąga sieć przed nogami jego.
6 A snare will entangle the iniquitous when he sins. And the just shall praise and be glad.
Występek złego jest mu sidłem; ale sprawiedliwy śpiewa i weseli się.
7 The just knows the case of the poor. The impious is ignorant of knowledge.
Sprawiedliwy wyrozumiewa sprawę nędznych; ale niezbożnik nie ma na to rozumu i umiejętności.
8 Pestilent men squander a city. Yet truly, the wise avert fury.
Mężowie naśmiewcy zawodzą miasto; ale mądrzy odwracają gniew.
9 A wise man, if he were to contend with the foolish, whether in anger or in laughter, would find no rest.
Mąż mądry, wiedzieli spór z mężem głupim, choćby się gniewał, choćby się też śmiał, nie będzie miał pokoju.
10 Bloodthirsty men hate the simple one; but the just seek out his soul.
Mężowie krwawi nienawidzą uprzejmego; ale uprzejmi staranie wiodą o duszę jego.
11 A foolish one offers everything on his mind. A wise one reserves and defers until later.
Wszystkiego ducha swego wywiera głupi, ale mądry na dalszy czas go zawściąga.
12 A leader who freely listens to lying words has only impious servants.
Pana, który rad słucha słów kłamliwych, wszyscy słudzy jego są niepobożni.
13 The pauper and the creditor have met one another. The Lord is the illuminator of them both.
Ubogi i zdzierca spotkali się; a wszakże obydwóch oczy Pan oświeca.
14 The king who judges the poor in truth, his throne shall be secured in eternity.
Króla, który sądzi uciśnionych według prawdy, stolica jego na wieki utwierdzona będzie.
15 The rod and its correction distribute wisdom. But the child who is left to his own will, brings shame to his mother.
Rózga i karność mądrość daje; ale dziecię swawolne zawstydza matkę swoję.
16 When the impious are multiplied, crimes will be multiplied. But the just shall see their ruin.
Gdy się rozmnażają niezbożni, rozmnaża się i przestępstwo; ale sprawiedliwi upadek ich oglądają.
17 Teach your son, and he will refresh you, and he will give delight to your soul.
Karz syna twego, a sprawić odpocznienie, i sposobi rozkosz duszy twojej.
18 When prophecy fails, the people will be scattered. Yet truly, whoever guards the law is blessed.
Gdy proroctwo ustaje, lud bywa rozproszony; ale kto strzeże zakonu, błogosławiony jest.
19 A servant cannot be taught by words, because he understands what you say, but he disdains to respond.
Sługa nie bywa słowami naprawiony; bo choć rozumie, jednak nie odpowiada.
20 Have you seen a man rushing to speak? Foolishness has more hope than his correction.
Ujrzysz człowieka skwapliwego w sprawach swoich; ale lepsza jest nadzieja o głupim, niż o nim.
21 Whoever nurtures his servant delicately from childhood, afterwards will find him defiant.
Kto w rozkoszy chowa z dzieciństwa sługę swego, na ostatek będzie chciał być za syna.
22 A short-tempered man provokes quarrels. And whoever is easily angered is more likely to sin.
Człowiek gniewliwy wszczyna zwadę, a pierzchliwy wiele grzeszy.
23 Humiliation follows the arrogant. And glory shall uphold the humble in spirit.
Pycha człowiecza poniża go; ale pokorny w duchu sławy dostępuje.
24 Whoever participates with a thief hates his own soul; for he listens to his oath and does not denounce him.
Kto spółkuje ze złodziejem, ma w nienawiści duszę swoję; także też kto przeklęstwa słyszy, a nie objawia go.
25 Whoever fears man will quickly fall. Whoever hopes in the Lord shall be lifted up.
Strach człowieczy stawia sobie sidło; ale kto ma nadzieję w Panu, wywyższony będzie.
26 Many demand the face of the leader. But the judgment of each one proceeds from the Lord.
Wiele tych, co szukają twarzy panów; aleć od Pana jest sąd każdego.
27 The just abhor an impious man. And the impious abhor those who are on the right way. By keeping the word, the son shall be free from perdition.
Sprawiedliwym jest mąż niezbożny obrzydliwością; a zasię kto w uprzejmości chodzi, jest niezbożnym obrzydliwością.
