Proverbs 28
1 The impious flees, though no one pursues. But the just, like a confident lion, shall be without dread.
Uciekają niezbożni, choć ich nikt nie goni: ale sprawiedliwi jako lwię młode są bez bojaźni.
2 Because of the sins of the land, it has many princes. And because of the wisdom of a man, and the knowledge of those things that are said, the life of the leader shall be prolonged.
Dla przestępstwa ziemi wiele bywa książąt jej; ale dla człowieka roztropnego i umiejętnego trwałe bywa państwo.
3 A poor man slandering the poor is like a violent rainstorm in advance of a famine.
Mąż ubogi, który uciska nędznych, podobny jest dżdżowi gwałtownemu, po którym chleba nie bywa.
4 Those who abandon the law praise the impious. Those who guard it are inflamed against him.
Którzy opuszczają zakon, chwalą niezbożnika; ale ci, którzy strzegą zakonu, są im odpornymi.
5 Evil men do not intend judgment. But those who inquire after the Lord turn their souls toward all things.
Ludzie źli nie zrozumiewają sądu; ale którzy Pana szukają, rozumieją wszystko.
6 Better is the pauper walking in his simplicity, than the rich walking in ways of depravity.
Lepszy jest ubogi, który chodzi w uprzejmości swojej, niżeli przewrotny na drogach swych, chociaż jest bogaty.
7 Whoever keeps the law is a wise son. But whoever feeds gluttons brings shame to his father.
Kto strzeże zakonu, jest synem roztropnym; ale kto karmi obżercę, czyni zelżywość ojcu swemu.
8 Whoever piles up riches by usury and profit gathers them for him who will give freely to the poor.
Kto rozmnaża majętność swoję z lichwy i z płatu, temu ją zbiera, który ubogiemu szczodrze będzie dawał.
9 Whoever turns away his ears from listening to the law: his prayer will be detestable.
Kto odwraca ucho swe, aby nie słuchał zakonu, i modlitwa jego jest obrzydliwością.
10 Whoever deceives the just in a malicious way will fall into his own perdition. And the simple shall possess his goods.
Kto zawodzi uprzejmych na drogę złą, w dół swój sam wpadnie; ale uprzejmi odziedziczą rzeczy dobre.
11 The rich one seems wise to himself. But the poor one, being prudent, shall evaluate him.
Mąż bogaty zda się sobie być mądrym; ale ubogi roztropny dochodzi go.
12 In the exultation of the just, there is great glory. When the impious reign, men are brought to ruin.
Gdy się radują sprawiedliwi, wielka jest sława; ale gdy powstawają niepobożni, kryje się człowiek.
13 Whoever hides his crimes will not be guided. But whoever will have confessed and abandoned them shall overtake mercy.
Kto pokrywa przestępstwa swe, nie poszczęści mu się; ale kto je wyznaje i opuszcza, miłosierdzia dostąpi.
14 Blessed is the man who is ever fearful. Yet truly, whoever is hardened in mind will fall into evil.
Błogosławiony człowiek, który się zawsze boi; ale kto zatwardza serce swoje, wpada w złe.
15 An impious leader over a poor people is like a roaring lion and a hungry bear.
Pan niezbożny, panujący nad ludem ubogim jest jako lew ryczący, i jako niedźwiedź głodny.
16 A leader destitute of prudence will oppress many through false accusations. But whoever hates avarice shall prolong his days.
Książę bezrozumny wielkim jest drapieżcą: ale kto nienawidzi łakomstwa, przedłuży dni swoje.
17 A man who slanders the blood of a life, even if he flees to the pit, no one will tolerate him.
Człowieka, który gwałt czyni krwi ludzkiej, choćby i do dołu uciekał, nikt nie zatrzyma.
18 Whoever walks simply shall be saved. Whoever is perverse in his steps will fall all at once.
Kto chodzi w uprzejmości, zachowany będzie; ale przewrotny na drogach swoich oraz upadnie.
19 Whoever works his land shall be satisfied with bread. But whoever pursues leisure will be filled with need.
Kto sprawuje ziemię swoję, chlebem nasycony bywa; ale kto naśladuje próżnujących, ubóstwem nasycony bywa.
20 A faithful man shall be greatly praised. But whoever rushes to become rich will not be innocent.
Mąż wierny przyczyni błogosławieństwa; ale kto się prędko chce zbogacić, nie bywa bez winy.
21 Whoever shows favoritism in judgment does not do well; even if it is for a morsel of bread, he forsakes the truth.
Mieć wzgląd na osobę, rzecz niedobra; bo nie jeden dla kęsa chleba staje się przewrotnym.
22 A man who hurries to become rich, and who envies others, does not know that destitution will overwhelm him.
Prędko chce człowiek zazdrościwy zbogatnieć, a nie wie, iż nać niedostatek przyjdzie.
23 Whoever corrects a man, afterward he shall find favor with him, more so than he who deceives him with a flattering tongue.
Kto strofuje człowieka, większą potem łaskę znajduje, niż ten, co pochlebia językiem.
24 Whoever takes away anything from his father or mother, and who says, “This is not a sin,” is the associate of a murderer.
Kto łupi ojca swego, albo matkę swoją, a mówi, iż to nie grzech: towarzyszem jest mężobójcy.
25 Whoever boasts and enlarges himself stirs up conflicts. Yet truly, whoever trusts in the Lord will be healed.
Wysokomyślny wszczyna zwadę; ale kto nadzieję ma w Panu, dostatek mieć będzie.
26 Whoever trusts in his own heart is a fool. But whoever treads wisely, the same shall be saved.
Kto ufa w sercu swem, głupi jest; ale kto sobie mądrze poczyna, ten ujdzie nieszczęścia.
27 Whoever gives to the poor shall not be in need. Whoever despises his petition will suffer scarcity.
Kto daje ubogiemu, nie będzie miał niedostatku; ale kto od niego odwraca oczy swe, wielkie przeklęstwa nań przyjdą.
28 When the impious rise up, men will hide themselves. When they perish, the just shall be multiplied.
Gdy niepobożni powstawają, kryje się człowiek; ale gdy giną, sprawiedliwi się rozmnażają.
