Proverbs 24
1 Do not imitate evil men, nor desire to be among them.
Chớ ganh ghét kẻ làm ác. Ðừng ước ao ở cùng chúng nó.
2 For their mind meditates on robberies, and their lips speak deceptions.
Vì lòng chúng nó toan điều hủy phá, Và môi họ nói ra sự tổn hại.
3 By wisdom shall a house be built, and by prudence shall it be strengthened.
Nhờ sự khôn ngoan, cửa nhà được xây cất nên, Và được vững vàng bởi sự thông sáng;
4 By doctrine, the storerooms shall be filled with every substance that is precious and most beautiful.
Nhờ sự tri thức, các phòng vi đều được đầy đủ Các thứ tài vật quí báu đẹp đẽ.
5 A wise man is strong, and a well-taught man is robust and valiant.
Người khôn ngoan có sức mạnh, Và người tri thức gia thêm năng lực.
6 For war is undertaken in an orderly manner, and safety shall be where there are many counsels.
Vì con phải nhờ mưu khôn mà đánh giặc; Ðâu có nhiều mưu sĩ thì đặng toàn thắng.
7 Wisdom is beyond the foolish; at the gate he will not open his mouth.
Sự khôn ngoan lấy làm cao xa quá cho kẻ ngu dại; Nó không mở miệng ra nơi cửa thành.
8 Whoever intends to do evil shall be called foolish.
Kẻ nào toan làm điều ác, Người ta sẽ gọi hắn là kẻ gian giảo.
9 The intention of the foolish is sin. And the detractor is an abomination among men.
Tư tưởng ngu dại là tội lỗi; Kẻ nhạo báng lấy làm gớm ghiếc cho loài người.
10 If you despair, being weary in the day of anguish, your strength will be diminished.
Nếu con ngã lòng trong ngày hoạn nạn, Thì sức lực con nhỏ mọn thay.
11 Rescue those who are led away to death. And do not cease from delivering those who are dragged away to a violent death.
Hãy giải cứu kẻ bị đùa đến sự chết, Và chớ chối rỗi cho người đi xiêu tó tới chốn hình khổ.
12 If you would say: “I do not have sufficient strength.” He who inspects the heart, the same one understands, and nothing slips past the one who preserves your soul. And he shall repay a man according to his works.
Nếu con nói: Chúng tôi chẳng biết gì đến; Thì Ðấng mà cân nhắc lòng người ta, há chẳng xem xét điều ấy sao? Và Ðấng gìn giữ linh hồn con, há không biết đến ư? Chớ thì Ngài chẳng báo cho mỗi người tùy theo công việc họ làm sao?
13 My son, eat honey, because it is good, and the honeycomb, because it is so sweet to your throat.
Hỡi con, hãy ăn mật, vì nó ngon lành; Tàng ong lấy làm ngọt ngào cho ổ gà con.
14 So, too, is the doctrine of wisdom to your soul. When you have found it, you will have hope in the end, and your hope shall not perish.
Con sẽ biết sự khôn ngoan nơi linh hồn con cũng như vậy; Nếu con đã tìm được sự khôn ngoan, ắt sẽ có phần thưởng, Và sự trông đợi của con sẽ chẳng phải thành luống công.
15 Do not lie in wait, and do not seek impiety in the house of the just, nor spoil his rest.
Hỡi kẻ ác, chớ rình rập nhà người công bình; Ðừng phá tan chỗ nghĩ ngơi của người.
16 For the just one will fall seven times, and he shall rise again. But the impious will fall into evil.
Vì người công bình dầu sa ngã bảy lần, cũng chổi dậy; Còn kẻ hung ác bị tai vạ đánh đổ.
17 When your enemy will fall, do not be glad, and do not let your heart exult in his ruin,
Khi kẻ thù nghịch con sa ngã, chớ vui mừng; Lúc nó bị đánh đổ, lòng con đừng hớn hở;
18 lest perhaps the Lord see, and it displease him, and he may take away his wrath from him.
Kẻo e Ðức Giê-hô-va thấy điều đó, mà chẳng đẹp lòng, Bèn cất cơn thạnh nộ Ngài khỏi nó chăng.
19 Do not contend with the most wicked, and do not be a rival to the impious.
Chớ nổi giận vì cớ kẻ làm ác, Cũng đừng ganh ghét những người hung dữ;
20 For the evil hold no hope in the future, and the lamp of the impious will be extinguished.
Vì kẻ làm gian ác sẽ không được thiện báo, Và đèn kẻ hung dữ sẽ tắt đi.
21 My son, fear the Lord, as well as the king. And do not mingle with detractors.
Hỡi con, hãy kính sợ Ðức Giê-hô-va và tôn kính vua; Chớ hội hiệp cùng kẻ phản nghịch;
22 For their perdition shall rise up suddenly. And who knows what ruin will be for each of them?
Vì sự tai họa của chúng xảy đến thình lình; Và ai biết sự phá hại của người nầy người kia?
23 Likewise, these things are for the wise. It is not good to base judgment on knowledge of character.
Những ngôn ngữ nầy cũng do kẻ khôn ngoan mà đến: Trong việc xét đoán tư vị người, ấy chẳng phải tốt lành.
24 Those who say to the impious, “You are just,” shall be cursed by the people, and the tribes shall detest them.
Kẻ nào nói với kẻ ác rằng: Ngươi là công bình, Sẽ bị dân tộc rủa sả, và các nước lấy làm gớm ghiếc mình;
25 Those who argue against the impious shall be praised, and a blessing shall come upon them.
Còn người nào quở trách kẻ ác ắt sẽ được đẹp lòng, Và sự phước lành sẽ giáng trên họ.
26 He shall kiss the lips, who responds with upright words.
Ai đáp lời chánh đáng, Tất như hôn nơi môi miệng vậy.
27 Prepare your outdoor work, and diligently cultivate your field, so that afterward, you may build your house.
Hãy sửa sang công việc ở ngoài của con, Và sắm sẵn tại trong ruộng con; Rồi sau hãy cất nhà của con.
28 Do not be a witness without cause against your neighbor. And do not mislead anyone with your lips.
Chớ làm chứng vô cớ nghịch kẻ lân cận mình; Con há muốn lấy môi miệng mình mà phỉnh gạt sao?
29 Do not say, “I will do to him as he has done to me.” I will repay each one according to his work.
Chớ nên nói: Tôi sẽ làm cho hắn như hắn đã làm cho tôi; Tôi sẽ báo người tùy công việc của người.
30 I passed by the field of a lazy man, and by the vineyard of a foolish man,
Ta có đi ngang qua gần ruộng kẻ biếng nhác, Và gần vườn nho của kẻ ngu muội,
31 and behold, it was entirely filled with nettles, and thorns had covered its surface, and the stonewall was destroyed.
Thấy cây tật lê mọc khắp cùng, Gai góc che khuất mặt đất, Và tường đá của nó đã phá hư rồi
32 When I had seen this, I laid it up in my heart, and by this example, I received discipline.
Ta nhìn xem, bèn để ý vào đó; Ta thấy và nhận được sự dạy dỗ.
33 You will sleep a little,” I said. “You will slumber briefly. You will fold your hands a little, so as to rest.
Ngủ một chút, chợp mắt một chút, Khoanh tay ngủ một chút,
34 And destitution will overtake you like a runner, and begging will overtake you like an armed man.”
Thì sự nghèo của con sẽ đến như một kẻ đi rạo, Và sự thiếu thốn của con áp tới như một kẻ cầm binh khí.
