Proverbs 23
1 When you sit down to eat with a leader, pay close attention to what has been set before your face,
Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;
2 and put a knife to your throat, if, in such a way, you could hold your soul in your own power.
Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.
3 Do not desire his foods, in which is the bread of deceit.
Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.
4 Do not be willing to labor so that you may be enriched. But set limits by your prudence.
Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.
5 Do not raise your eyes toward wealth that you are not able to have. For they will make themselves wings, like those of an eagle, and they will fly in the sky.
Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.
6 Do not eat with an envious man, and do not desire his foods.
Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.
7 For, like a seer and an interpreter of dreams, he presumes what he does not know. “Eat and drink,” he will say to you; and his mind is not with you.
Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.
8 The foods that you had eaten, you will vomit up. And you will lose the beauty in your words.
La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.
9 Do not speak into the ears of the unwise. They will despise the doctrine of your eloquence.
En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.
10 Do not touch the boundaries of little ones, and do not enter into the field of the fatherless.
Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.
11 For their close relative is strong, and he will judge their case against you.
Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.
12 Let your heart enter into doctrine, and let your ears enter into words of knowledge.
Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.
13 Do not be willing to take away discipline from a child. For if you strike him with the rod, he will not die.
Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.
Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de Ŝeol. (Sheol h7585)
15 My son, if your soul will become wise, my heart will be glad with you.
Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.
16 And my temperament will exult, when your lips will have spoken what is upright.
Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.
17 Let not your heart compete with sinners. But be in the fear of the Lord all day long.
Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.
18 For you will have hope in the end, and your expectation will not be taken away.
Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.
19 Listen, my son, and be wise, and direct your soul along the way.
Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.
20 Do not be willing to be in the feasts of great drinkers, nor in the carousings of those who gather to feed on flesh.
Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;
21 For those who waste time drinking, and who surrender themselves to symbols, will be consumed. And those who sleep will be clothed in rags.
Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.
22 Listen to your father, who conceived you. And do not despise your mother, when she is old.
Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.
23 Purchase truth, and do not sell wisdom, or doctrine, or understanding.
Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.
24 The father of the just exults in gladness; he who has conceived the wise will rejoice in him.
Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.
25 Let your father and your mother be joyful, and may she who conceived you exult.
Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.
26 My son, offer me your heart, and let your eyes keep to my ways.
Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.
27 For a loose woman is a deep pit, and a foreign woman is a constricted well.
Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.
28 She lies in wait along the way like a robber. And the incautious one whom she sees, she will put to death.
Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.
29 Who has woe? Whose father has woe? Who has quarrels? Who falls into pits? Who has wounds without cause? Who has watery eyes?
Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?
30 Is it not those who linger over wine, and who strive to be drinking from their cups?
Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.
31 Do not gaze into the wine when it turns gold, when its color shines in the glass. It enters pleasantly,
Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:
32 but in the end, it will bite like a snake, and it will spread poison like a king of snakes.
En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.
33 Your eyes will see women who are outsiders, and your heart will utter perversities.
Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.
34 And you will be like someone sleeping in the middle of the sea, and like a pilot, fast asleep, who has lost his hold on the helm.
Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.
35 And you will say: “They have beaten me, but I did not feel pain. They have dragged me, and I did not realize it. When will I awaken and find more wine?”
Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.
