Proverbs 19
1 Better is the poor who walks in his simplicity, than the rich who twists his lips and is unwise.
Lepszy jest ubogi, który postępuje uczciwie, niż człowiek o przewrotnych wargach, który jest głupcem.
2 Where there is no knowledge of the soul, there is no good. And whoever hurries with his feet will stumble.
Nie jest też dobrze, by dusza nie miała wiedzy, a kto jest prędkich nóg, grzeszy.
3 The foolishness of a man undermines his steps. And then he seethes in his soul against God.
Głupota człowieka wypacza jego drogę, a jego serce zapala się gniewem przeciwko PANU.
4 Riches add many friends. But from the pauper, even those whom he had become separated.
Bogactwo przyciąga wielu przyjaciół, ale ubogi zostaje odłączony od przyjaciela.
5 A false witness shall not go unpunished. And whoever speaks lies will not escape.
Fałszywy świadek nie uniknie kary, a [kto] mówi kłamstwa, nie ujdzie.
6 Many honor the character of one who is powerful, and there are friends for a giver of gifts.
Wielu uprasza o przychylność dostojnika i każdy jest przyjacielem człowieka hojnego.
7 The brothers of the poor man hate him. Moreover, even his friends have withdrawn far from him. Whoever pursues only words shall have nothing.
Wszyscy bracia ubogiego nienawidzą go, tym bardziej oddalają się od niego [jego] przyjaciele; ściga ich słowami, ale ich nie ma.
8 But whoever possesses reason loves his own soul. And one who guards prudence shall discover good things.
Kto zdobywa rozum, miłuje swoją duszę, a [kto] strzeże roztropności, znajdzie dobro.
9 A false witness shall not go unpunished. And whoever speaks lies will perish.
Fałszywy świadek nie uniknie kary, a kto mówi kłamstwa, zginie.
10 Fine things are not fitting for the foolish, nor is it fitting for a servant to rule over princes.
Głupiemu nie przystoi życie w rozkoszach, tym mniej słudze panować nad książętami.
11 The doctrine of a man is known through patience. And his glory is to pass beyond iniquities.
Roztropność człowieka powściąga jego gniew, a jego chwałą [jest] darować wykroczenie.
12 Like the roaring of a lion, so also is the wrath of a king. And his cheerfulness is like the dew upon the grass.
Gniew króla jest jak ryk lwa, a jego przychylność jak rosa na trawie.
13 A foolish son is the grief of his father. And an argumentative wife is like a roof that is continually leaking.
Głupi syn jest utrapieniem dla swego ojca, a kłótliwa żona jest jak nieustanne kapanie z dachu.
14 A house and its riches are given by parents. But a prudent wife is particularly from the Lord.
Dom i bogactwo [są] dziedzictwem po ojcach, ale roztropna żona jest od PANA.
15 Laziness sends one into a deep sleep, and a dissolute soul will go hungry.
Lenistwo pogrąża w twardym śnie, a leniwa dusza będzie cierpieć głód.
16 Whoever guards a commandment guards his own soul. But whoever neglects his own way will die.
Kto przestrzega przykazania, zachowuje swoją duszę, [ale] kto gardzi swymi drogami, zginie.
17 Whoever is merciful to the poor lends to the Lord. And he will repay him for his efforts.
Kto lituje się nad ubogim, pożycza PANU, a on mu odpłaci za jego dobrodziejstwo.
18 Teach your son; do not despair. But do not set your soul toward putting him to death.
Karz swego syna, dopóki jest nadzieja, i niech twoja dusza mu nie pobłaża z powodu jego płaczu.
19 Whoever is impatient will sustain damage. And when it has been taken away, he will set up another.
[Człowiek] wielkiego gniewu poniesie karę, a jeśli [go] uwolnisz, znowu będziesz musiał [to zrobić].
20 Listen to counsel and take up discipline, so that you may be wise in your latter days.
Posłuchaj rady i przyjmij pouczenie, abyś był mądry u kresu swych dni.
21 There are many intentions in the heart of a man. But the will of the Lord shall stand firm.
Wiele jest zamysłów w sercu człowieka, ale rada PANA się ostoi.
22 An indigent man is merciful. And a pauper is better than a deceitful man.
Pragnienie człowieka to jego dobroczynność i lepszy jest ubogi niż kłamca.
23 The fear of the Lord is unto life. And he shall linger in plentitude, without being visited by disaster.
Bojaźń PANA [prowadzi] do życia, a kto ją ma, spocznie syty i nie nawiedzi go zło.
24 The lazy conceals his hand under his arm, and he will not so much as bring it to his mouth.
Leniwy kryje swą rękę pod pachę i do ust jej nie podnosi.
25 When the pestilent are scourged, the foolish will become wiser. But if you chastise the wise, he will understand discipline.
Uderz szydercę, a prosty będzie roztropniejszy; strofuj rozumnego, a pojmie wiedzę.
26 Whoever afflicts his father and flees from his mother is disreputable and unhappy.
Kto trwoni [dobra] ojca i wypędza matkę, ten jest synem, który przynosi wstyd i hańbę.
27 Son, do not cease listening to doctrine, and do not be ignorant of the sermons of knowledge.
Synu mój, przestań słuchać pouczeń, które cię odwodzą od słów rozumnych.
28 An unjust witness ridicules judgment. And the mouth of the impious devours iniquity.
Nikczemny świadek naśmiewa się z sądu, a usta niegodziwych pożerają nieprawość.
29 Judgments are prepared for those who ridicule. And striking hammers are prepared for the bodies of the foolish.
Sądy są przygotowane dla szyderców, a razy na grzbiet głupców.
