Proverbs 18

1 Whoever has a will to withdraw from a friend, seeks occasions; he shall be reproached at all times.

کەسی دوورەپەرێز دوای ئارەزووی خۆی کەوتووە، بە ڕووی هەموو داناییەکی تەواودا دەتەقێتەوە.

2 The foolish do not accept words of prudence, unless you say what is already turning in his heart.

گێل خۆشی لە تێگەیشتن نابینێت، بەڵکو بە پەخشکردنی ئەوەی لە دڵیدایە.

3 The impious, when he has arrived within the depths of sin, thinks little of it. But ill repute and disgrace follow him.

بە هاتنی خراپەکار سووکایەتیش دێت، لەگەڵ شەرمەزاریش ڕیسوایی.

4 Words from the mouth of a man are deep waters. And the fountain of wisdom is a torrent overflowing.

قسەی دەمی مرۆڤ ئاوێکی قووڵە، بەڵام سەرچاوەی دانایی کانیاوێکی هەڵقوڵاوە.

5 It is not good to accept the character of the impious, so as to turn away from true judgment.

نە لایەنگری خراپەکار باشە، نە بێبەشکردنی ڕاستودروست لە دادپەروەری.

6 The lips of the foolish meddle in disputes. And his mouth provokes conflicts.

لێوەکانی کەسی گێل دەیهێننە ناو ناکۆکییەوە، دەمی بانگی لێدان دەکات.

7 The mouth of the foolish is his destruction, and his own lips are the ruin of his soul.

دەمی گێل دەبێتە هۆی لەناوچوونی، لێوەکانیشی تەڵەن بۆ گیانی.

8 The words of the double-tongued seem simple. And they reach even to the interior of the gut. Fear casts down the lazy, but the souls of the effeminate shall go hungry.

قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

9 Whoever is dissolute and slack in his work is the brother of him who wastes his own works.

ئەوەی سست بێت لە کارەکەی برای وەستای وێرانکردنە.

10 The name of the Lord is a very strong tower. The just one rushes to it, and he shall be exalted.

ناوی یەزدان قوللەیەکی بەهێزە، کەسی ڕاستودروست بۆ ئەوێ ڕادەکات و پەناگیر دەبێت.

11 The substance of the wealthy is the city of his strength, and it is like a strong wall encircling him.

سامانی دەوڵەمەند شاری قەڵابەندیەتی، وەک شوورایەکی بڵندە بە خەیاڵی ئەو.

12 The heart of a man is exalted before it is crushed and humbled before it is glorified.

پێش شکستهێنان دڵی مرۆڤ بەفیزە، بەڵام پێش ڕێزلێنان بێفیزە.

13 Whoever responds before he listens, demonstrates himself to be foolish and deserving of confusion.

ئەوەی وەڵامی شتێک بداتەوە پێش بیستنی دەبێتە مایەی گێلایەتی و شەرمەزاری بۆی.

14 The spirit of a man sustains his weakness. Yet who can sustain a spirit that is easily angered?

ڕۆحی مرۆڤ بەرگەی نەخۆشی دەگرێت، بەڵام ڕۆحی تێکشکاو کێ بەرگەی دەگرێت؟

15 A prudent heart shall possess knowledge. And the ear of the wise seeks doctrine.

دڵی پیاوی تێگەیشتوو زانیاری وەردەگرێت، گوێی دانایانیش داوای زانینی لێ دەکات.

16 A man’s gift expands his way and makes space for him before leaders.

دیاری مرۆڤ ڕێگای خۆش دەکات و بەرەو ئامادەبوونی گەورە پیاوانی دەبات.

17 The just is the first accuser of himself; his friend arrives and shall investigate him.

ئەوەی یەکەم جار سکاڵا بکات لەوە دەچێت ڕاست بێت، هەتا نزیکەکەی دێت و لێی دەکۆڵێتەوە.

18 Casting a lot suppresses contentions and passes judgment, even among the powerful.

تیروپشک ناکۆکی دەبڕێنێتەوە و بەهێزەکان لە یەکتر جیا دەکاتەوە.

19 A brother who is helped by a brother is like a reinforced city, and judgments are like the bars of cities.

خراپە دەرهەق بە برا، ئاشتکردنەوەی لە شاری قەڵابەند سەختترە، ناکۆکیش وەک شمشیرەی دەروازەی قەڵایە.

20 From the fruit of a man’s mouth shall his belly be filled. And the harvest of his own lips shall satisfy him.

لە بەروبوومی دەمی مرۆڤ سکی تێردەبێت، لە دروێنەی لێوەکانی خۆی تێر دەخوات.

21 Death and life are in the power of the tongue. Whoever values it shall eat from its fruits.

مردن و ژیان بە دەست زمانە، ئەوەی حەزی لێی بێت بەروبوومەکەی دەخوات.

22 He who has found a good wife has found goodness, and he shall draw contentment from the Lord. He who expels a good wife expels goodness. But he who holds on to an adulteress is foolish and impious.

ئەوەی ژنێکی دەست بکەوێت خێرێکی دەست دەکەوێت، ڕەزامەندی یەزدانیش بەدەستدەهێنێت.

23 The poor will speak with supplications. And the rich will express themselves roughly.

هەژار بۆ بەزەیی دەپاڕێتەوە، بەڵام دەوڵەمەند بە ڕەقی وەڵام دەداتەوە.

24 A man amiable to society shall be more friendly than a brother.

پیاو برادەری زۆر بێت خۆی گرفتار دەکات، بەڵام دۆستێک هەیە لە برا نزیکترە.