Proverbs 17
1 A dry morsel with gladness is better than a house full of sacrifices along with conflict.
Қурбанлиқ гөшлиригә толған җедәллик өйдин, Бир чишләм қуруқ нан йәп, көңүл течлиқта болған әвзәл.
2 A wise servant shall rule over foolish sons, and he will divide the inheritance among brothers.
Хизмәткар чевәр болса, ғоҗисиниң номуста қойғучи оғлини башқурар; Кәлгүсидә у ғоҗиниң оғли қатарида туруп униң мирасни тәқсим қилар.
3 Just as silver is tested by fire, and gold is tested in the furnace, so also does the Lord test hearts.
Сапал қазан күмүчни тавлар, чанақ алтунни тавлар, Бирақ адәмниң қәлбини Пәрвәрдигар синар.
4 The evil obey an unjust tongue. And the false are submissive to lying lips.
Қәбиһ киши яман сөзләргә ишинәр; Ялғанчи питничиләрниң сөзигә қулақ салар.
5 Whoever despises the poor rebukes his Maker. And whoever rejoices in the ruin of another will not go unpunished.
Мискинләрни мәсқирә қилғучи, өзини Яратқучини һақарәтлигүчидур; Башқиларниң бәхитсизлигидин хошал болған киши җазасиз қалмас.
6 Sons of sons are the crown of old age. And the glory of sons is their fathers.
Қериларниң нәврилири уларниң таҗидур; Пәрзәнтләрниң пәхри уларниң атилиридур.
7 Well-chosen words are not fitting for the foolish, nor are lying lips fitting for a leader.
Ахмақ яришиқ гәп қилса униңға ярашмас; Мөтивәр ялған сөзлисә униңға техиму ярашмас.
8 The expectation of those who stand ready is a most pleasing jewel. Whichever way he turns himself, he understands prudently.
Пара — уни бәргүчиниң нәзиридә есил бир гөһәрдур; Гоя уни нәгила ишләтсә мувәппәқийәткә еришидиғандәк.
9 Whoever conceals an offense seeks friendships. Whoever repeats the words of another separates allies.
Башқиларниң хаталиқини йопутуп кәчүргән киши меһир-муһәббәтни көзләр; Кона хаманни сориған киши йеқин достларни дүшмән қилар.
10 A correction benefits more with a wise man, than a hundred stripes with a fool.
Ақиланигә сиңгән бир еғиз тәнбиһ, Ахмаққа урулған йүз дәрридин үнүмлүктур.
11 The evil one continually seeks conflicts. But a cruel Angel shall be sent against him.
Яманлар пәқәт асийлиқни көзләр; Уни җазалашқа рәһимсиз бир әлчи әвәтиләр.
12 It is more expedient to meet a bear robbed of her young, than the foolish trusting in his own folly.
Әхмиқанә иш қиливатқан надан кишигә учрап қалғандин көрә, Балилиридин айрилған ейиққа йолуғуп қалған яхши.
13 Whoever repays evil for good, evil shall not withdraw from his house.
Кимки яхшилиққа яманлиқ қилса, Ишигидин балайиқаза нери кәтмәс.
14 Whoever releases the water is the head of the conflict. And just before he suffers contempt, he abandons judgment.
Җедәлниң башлиниши тосмини су елип кәткәнгә охшайду; Шуңа җедәл партлаштин авал талаш-тартиштин қол үзгин.
15 Those who justify the impious, and those who condemn the just, both are abominable with God.
Яманни ақлиған, Һәққанийға қара чаплиған, Охшашла Пәрвәрдигарға жиркиничликтур.
16 What does it profit the foolish to have riches, when he is not able to buy wisdom? Whoever makes his house high seeks ruin. And whoever shuns learning shall fall into evils.
Ахмақниң көңли даналиқни әтиварлимиса, Қандақму униң қолида даналиқни сетивалғидәк пули болсун?
17 Whoever is a friend loves at all times. And a brother is proved by distress.
[Һәқиқий] дост һәрдайим саңа муһәббәт көрситәр, [Һәқиқий] қериндаш яман күнүң үчүн ярдәмгә дунияға кәлгәндур.
18 A foolish man will clap his hands, when he makes a pledge for his friend.
Әқилсиз киши қол берип, Йеқини үчүн кепил болиду.
19 Whoever dwells on discord loves disputes. And whoever exalts his door seeks ruin.
Җедәлгә амрақ гунаға амрақтур; Босуғини егиз қилған һалакәтни издәр.
20 Whoever is of a perverse heart shall not find good. And whoever turns his tongue shall fall into evil.
Нийити бузулған яхшилиқ көрмәс; Тилида һәқ-наһәқни астин-үстүн қилғучи балаға йолуқар.
21 A foolish one is born into his own disgrace. But his father will not rejoice in one who is senseless.
Бала ахмақ болса, ата ғәм-қайғуға патар; Һамақәтниң атиси хушаллиқ көрмәс.
22 A joyful soul makes a lifetime flourish. A gloomy spirit dries out the bones.
Шат көңүл шипалиқ доридәк тәнгә давадур; Сунуқ роһ-дил адәмниң илигини қурутар.
23 The impious receives gifts from the bosom, so that he may pervert the paths of judgment.
Чирик адәм йәң ичидә парини қобул қилар; У адаләтниң йолини бурмилар.
24 Prudence shines from the face of the wise. The eyes of the foolish are on the ends of the earth.
Даналиқ йорутулған кишиниң көз алдида турар; Бирақ әқилсизниң көзи хиялкәшлик қилип қутупта жүрәр.
25 A foolish son is the anger of the father and the grief of the mother who conceived him.
Галваң бала атини азапға салар; Уни туққучиниңму дәрди болар.
26 It is not good to inflict damage on the just, nor to strike the leader who judges uprightly.
Һәққанийларға җәриманә қоюшқа қәтъий болмас; Әмирләрни адаләтни қоллиғини үчүн думбалашқа болмас.
27 Whoever moderates his words is learned and prudent. And a man of learning has a precious spirit.
Билими бар киши кам сөзлүк болар; Йорутулған адәм қалтис еғир-бесиқ болар.
28 If he would remain silent, even the foolish would be considered wise, and if he closes his lips, intelligent.
Һәтта ахмақму аз сөзлисә дана һесаплинар; Тилини тизгинлигән киши данишмән санилар.
