Proverbs 13
1 A wise son is the doctrine of his father. But he who ridicules does not listen when he is reproved.
Dinidinig ng pantas na anak ang turo ng kaniyang ama: nguni't hindi dinidinig ng mangduduwahagi ang saway.
2 From the fruit of his own mouth, a man shall be satisfied with good things. But the soul of betrayers is iniquity.
Ang tao ay kakain ng mabuti ayon sa bunga ng kaniyang bibig: nguni't ang magdaraya ay kakain ng karahasan,
3 Whoever guards his mouth guards his soul. But whoever gives no consideration to his speech shall experience misfortunes.
Siyang nagiingat ng kaniyang bibig, nagiingat ng kaniyang buhay: nguni't siyang nagbubukang maluwang ng kaniyang mga labi ay magkakaroon ng kapahamakan.
4 The lazy one is willing and then not willing. But the soul of he who labors shall be made fat.
Ang tamad ay nagnanasa, at walang anoman: nguni't ang kaluluwa ng masipag ay tataba.
5 The just shall detest a lying word. But the impious confound and will be confounded.
Ang matuwid ay nagtatanim sa pagsisinungaling: nguni't ang masama ay kasuklamsuklam, at napapahiya.
6 Justice guards the way of the innocent. But impiety undermines the sinner.
Bumabantay ang katuwiran sa matuwid na lakad; nguni't inilulugmok ng kasamaan ang makasalanan.
7 One is like the rich, though he has nothing. And another is like the poor, though he has many riches.
May nagpapakayaman, gayon ma'y walang anoman: may nagpapakadukha, gayon ma'y may malaking kayamanan.
8 The redemption of a man’s life is his riches. But he who is poor cannot tolerate correction.
Ang katubusan sa buhay ng tao ay siyang kaniyang mga kayamanan: nguni't ang dukha ay hindi nakikinig sa banta.
9 The light of the just enriches. But the lamp of the impious will be extinguished.
Ang ilaw ng matuwid ay nagagalak: nguni't ang ilawan ng masama ay papatayin.
10 Among the arrogant, there are always conflicts. But those who do everything with counsel are ruled by wisdom.
Sa kapalaluan, ang dumarating ay pagtatalo lamang: nguni't ang karunungan ay nangasa nangaturuang maigi.
11 Substance obtained in haste will be diminished. But what is collected by hand, little by little, shall be multiplied.
Ang kayamanang tinangkilik sa walang kabuluhan ay huhupa: nguni't siyang nagpipisan sa paggawa ay mararagdagan.
12 Hope, when it is delayed, afflicts the soul. The arrival of the desired is a tree of life.
Ang pagasa na nagluluwat ay nagpapasakit ng puso: nguni't pagka ang nasa ay dumarating ay punong kahoy ng buhay.
13 Whoever denounces something obligates himself for the future. But whoever fears a lesson shall turn away in peace. Deceitful souls wander into sins. The just are merciful and compassionate.
Sinomang humamak sa salita ay nagdadala ng kapahamakan sa sarili: nguni't siyang natatakot sa utos ay gagantihin.
14 The law of the wise is a fountain of life, so that he may turn aside from the ruin of death.
Ang kautusan ng pantas ay bukal ng buhay, upang lumayo sa mga silo ng kamatayan.
15 Good doctrine bestows grace. In the way of the contemptuous, there is a chasm.
Ang mabuting kaunawaan ay nagbibigay lingap: nguni't ang lakad ng mananalangsang ay mahirap.
16 The discerning do everything with counsel. But whoever is senseless discloses his stupidity.
Bawa't mabait na tao ay gumagawang may kaalaman: nguni't ang mangmang ay nagkakalat ng kamangmangan.
17 The messenger of the impious will fall into evil. But a faithful ambassador shall prosper.
Ang masamang sugo ay nahuhulog sa kasamaan: nguni't ang tapat na sugo ay kagalingan.
18 Destitution and disgrace are for those who abandon discipline. But whoever agrees with a reproof shall be glorified.
Karalitaan at kahihiyan ang tatamuhin ng nagtatakuwil ng saway: nguni't siyang nakikinig ng saway ay magkakapuri.
19 The desired, when perfected, shall delight the soul. The foolish detest those who flee from evils.
Ang nasa na natupad ay matamis sa kaluluwa: nguni't kasuklamsuklam sa mga mangmang na humiwalay sa kasamaan.
20 Whoever keeps step with the wise shall be wise. A friend of the foolish will become like them.
Lumalakad ka na kasama ng mga pantas na tao, at ikaw ay magiging pantas; nguni't ang kasama ng mga mangmang ay mapapariwara.
21 Evil pursues sinners. And good things shall be distributed to the just.
Ang kasamaan ay humahabol sa mga makasalanan; nguni't ang matuwid ay gagantihan ng mabuti.
22 The good leave behind heirs: children and grandchildren. And the substance of the sinner is preserved for the just.
Ang mabuti ay nagiiwan ng mana sa mga anak ng kaniyang mga anak; at ang kayamanan ng makasalanan ay nalalagay na ukol sa matuwid.
23 Much nourishment is in the fallow land of the fathers. But for others, it is gathered without judgment.
Maraming pagkain ang nasa pagsasaka ng dukha: nguni't may napapahamak dahil sa kawalan ng kaganapan.
24 He who spares the rod hates his son. But he who loves him urgently instructs him.
Siyang naguurong ng kaniyang pamalo ay napopoot sa kaniyang anak: nguni't siyang umiibig ay nagpaparusang maminsan-minsan.
25 The just eats and fills his soul. But the belly of the impious is never satisfied.
Ang matuwid ay kumakain hanggang sa kabusugan ng kaniyang kaluluwa; nguni't ang tiyan ng masama ay mangangailangan.
