Proverbs 13
1 A wise son is the doctrine of his father. But he who ridicules does not listen when he is reproved.
Mądry syn [przyjmuje] pouczenie ojca, a szyderca nie słucha strofowania.
2 From the fruit of his own mouth, a man shall be satisfied with good things. But the soul of betrayers is iniquity.
Człowiek będzie spożywać dobro z owocu swoich ust, a dusza przewrotnych [będzie spożywać] przemoc.
3 Whoever guards his mouth guards his soul. But whoever gives no consideration to his speech shall experience misfortunes.
Kto strzeże swych ust, strzeże swojej duszy; kto [szeroko] otwiera swe wargi, będzie zniszczony.
4 The lazy one is willing and then not willing. But the soul of he who labors shall be made fat.
Dusza leniwego pragnie, a nic nie ma, a dusza pracowitych zostanie obficie nasycona.
5 The just shall detest a lying word. But the impious confound and will be confounded.
Sprawiedliwy nienawidzi kłamliwego słowa, a niegodziwy staje się obrzydliwy i zhańbiony.
6 Justice guards the way of the innocent. But impiety undermines the sinner.
Sprawiedliwość strzeże tego, który postępuje uczciwie, a niegodziwość powala grzesznika.
7 One is like the rich, though he has nothing. And another is like the poor, though he has many riches.
Znajduje się taki, który czyni siebie bogatym, a nie ma nic; inny czyni siebie ubogim, choć ma wiele bogactw.
8 The redemption of a man’s life is his riches. But he who is poor cannot tolerate correction.
Okupem za życie człowieka jest jego bogactwo, a ubogi nie słucha strofowania.
9 The light of the just enriches. But the lamp of the impious will be extinguished.
Radośnie błyszczy światło sprawiedliwych, a pochodnia niegodziwych zgaśnie.
10 Among the arrogant, there are always conflicts. But those who do everything with counsel are ruled by wisdom.
Spór powstaje tylko dzięki pysze, a mądrość jest przy tych, co przyjmują radę.
11 Substance obtained in haste will be diminished. But what is collected by hand, little by little, shall be multiplied.
Łatwo zdobyte bogactwo zmniejsza się, a kto je gromadzi [swą] ręką, pomnaża je.
12 Hope, when it is delayed, afflicts the soul. The arrival of the desired is a tree of life.
Przedłużająca się nadzieja sprawia ból sercu, a spełnione pragnienie [jest] drzewem życia.
13 Whoever denounces something obligates himself for the future. But whoever fears a lesson shall turn away in peace. Deceitful souls wander into sins. The just are merciful and compassionate.
Kto gardzi słowem [Bożym], ten zginie, a kto się boi przykazania, dostanie nagrodę.
14 The law of the wise is a fountain of life, so that he may turn aside from the ruin of death.
Prawo mądrego jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
15 Good doctrine bestows grace. In the way of the contemptuous, there is a chasm.
Prawdziwy rozum daje łaskę, a droga przewrotnych jest ciężka.
16 The discerning do everything with counsel. But whoever is senseless discloses his stupidity.
Każdy roztropny postępuje rozważnie, a głupi ujawnia głupotę.
17 The messenger of the impious will fall into evil. But a faithful ambassador shall prosper.
Niegodziwy posłaniec popada w zło, a wierny wysłannik jest lekarstwem.
18 Destitution and disgrace are for those who abandon discipline. But whoever agrees with a reproof shall be glorified.
Ubóstwo i hańba [spadną na] tego, który odrzuca karność, a kto szanuje upomnienia, dozna czci.
19 The desired, when perfected, shall delight the soul. The foolish detest those who flee from evils.
Spełnione pragnienie jest słodkie dla duszy, a odwrócenie się od zła budzi odrazę w głupcach.
20 Whoever keeps step with the wise shall be wise. A friend of the foolish will become like them.
Kto przestaje z mądrymi, będzie mądry, a towarzysz głupców będzie zniszczony.
21 Evil pursues sinners. And good things shall be distributed to the just.
Nieszczęście ściga grzeszników, a sprawiedliwych [Bóg] nagrodzi dobrem.
22 The good leave behind heirs: children and grandchildren. And the substance of the sinner is preserved for the just.
Dobry [człowiek] zostawia dziedzictwo dzieciom [swoich] dzieci, a majątek grzesznika jest zachowany dla sprawiedliwego.
23 Much nourishment is in the fallow land of the fathers. But for others, it is gathered without judgment.
Obfita żywność jest na roli ubogich, lecz i ta może niszczeć przez nieroztropność.
24 He who spares the rod hates his son. But he who loves him urgently instructs him.
Kto oszczędza swą rózgę, nienawidzi swego syna, a kto go kocha, karze w porę.
25 The just eats and fills his soul. But the belly of the impious is never satisfied.
Sprawiedliwy je i syci swoją duszę, a żołądek niegodziwych cierpi niedostatek.
