Matthew 15
1 Then the scribes and the Pharisees came to him from Jerusalem, saying:
Wtedy z Jerozolimy przyszli do Jezusa uczeni w Piśmie i faryzeusze i zapytali:
2 “Why do your disciples transgress the tradition of the elders? For they do not wash their hands when they eat bread.”
Czemu twoi uczniowie postępują wbrew tradycji starszych? Nie myją bowiem rąk przed jedzeniem chleba.
3 But responding, he said to them: “And why do you transgress the commandment of God for the sake of your tradition? For God said:
A on odpowiedział im: Czemu i wy postępujecie wbrew przykazaniu Bożemu dla waszej tradycji?
4 ‘Honor your father and mother,’ and, ‘Whoever will have cursed father or mother shall die a death.’
Bóg bowiem nakazał: Czcij swego ojca i matkę, oraz: Kto złorzeczy ojcu albo matce, niech poniesie śmierć.
5 But you say: ‘If anyone will have said to father or mother, “It is dedicated, so that whatever is from me will benefit you,”
Ale wy mówicie: Kto by powiedział ojcu albo matce: To, co powinieneś otrzymać ode mnie jako pomoc, jest darem [ofiarnym];
6 then he shall not honor his father or his mother.’ So have you nullified the commandment of God, for the sake of your tradition.
I nie uczciłby swego ojca ani matki, [będzie bez winy]. I tak unieważniliście przykazanie Boże przez waszą tradycję.
7 Hypocrites! How well did Isaiah prophesy about you, saying:
Obłudnicy, dobrze prorokował o was Izajasz:
8 ‘This people honors me with their lips, but their heart is far from me.
Lud ten przybliża się do mnie swymi ustami i czci mnie wargami, ale ich serce daleko jest ode mnie.
9 For in vain do they worship me, teaching the doctrines and commandments of men.’”
Lecz na próżno mnie czczą, ucząc nauk, [które] są przykazaniami ludzkimi.
10 And having called the multitudes to him, he said to them: “Listen and understand.
Potem przywołał do siebie tłum i powiedział: Słuchajcie i zrozumiejcie.
11 A man is not defiled by what enters into the mouth, but by what proceeds from the mouth. This is what defiles a man.”
Nie to, co wchodzi do ust, kala człowieka, ale co z ust wychodzi, to kala człowieka.
12 Then his disciples drew near and said to him, “Do you know that the Pharisees, upon hearing this word, were offended?”
Wtedy podeszli jego uczniowie i powiedzieli do niego: Wiesz, że faryzeusze zgorszyli się, gdy usłyszeli te słowa?
13 But in response he said: “Every plant which has not been planted by my heavenly Father shall be uprooted.
A on odpowiedział: Każda roślina, której nie zasadził mój Ojciec niebieski, będzie wykorzeniona.
14 Leave them alone. They are blind, and they lead the blind. But if the blind are in charge of the blind, both will fall into the pit.”
Zostawcie ich! To są ślepi przewodnicy ślepych, a jeśli ślepy prowadzi ślepego, obaj w dół wpadną.
15 And responding, Peter said to him, “Explain this parable to us.”
Wtedy Piotr powiedział do niego: Wyjaśnij nam tę przypowieść.
16 But he said: “Are you, even now, without understanding?
Jezus odpowiedział: Wy też jeszcze jesteście niepojętni?
17 Do you not understand that everything that enters into the mouth goes into the gut, and is cast into the sewer?
Jeszcze nie rozumiecie, że wszystko, co wchodzi do ust, idzie do żołądka i zostaje wydalone do ustępu?
18 But what proceeds from the mouth, goes forth from the heart, and those are the things that defile a man.
Ale to, co z ust wychodzi, pochodzi z serca i to kala człowieka.
19 For from the heart go out evil thoughts, murders, adulteries, fornications, thefts, false testimonies, blasphemies.
Z serca bowiem pochodzą złe myśli, zabójstwa, cudzołóstwa, nierząd, kradzieże, fałszywe świadectwa, bluźnierstwa.
20 These are the things that defile a man. But to eat without washing hands does not defile a man.”
To właśnie kala człowieka. Lecz jedzenie nieumytymi rękami nie kala człowieka.
21 And departing from there, Jesus withdrew into the areas of Tyre and Sidon.
Potem Jezus odszedł stamtąd i udał się w okolice Tyru i Sydonu.
22 And behold, a woman of Canaan, going out from those parts, cried out, saying to him: “Take pity on me, Lord, Son of David. My daughter is badly afflicted by a demon.”
A oto kobieta kananejska, wyszedłszy z tamtych okolic, wołała do niego: Zmiłuj się nade mną, Panie, Synu Dawida! Moja córka jest ciężko dręczona przez demona.
23 He did not say a word to her. And his disciples, drawing near, petitioned him, saying: “Dismiss her, for she is crying out after us.”
On jednak nie odpowiedział jej ani słowa. Wówczas jego uczniowie podeszli i prosili go: Odpraw ją, bo woła za nami.
24 And responding, he said, “I was not sent except to the sheep who have fallen away from the house of Israel.”
A on odpowiedział: Jestem posłany tylko do owiec zaginionych z domu Izraela.
25 But she approached and adored him, saying, “Lord, help me.”
Lecz ona podeszła i oddała mu pokłon, mówiąc: Panie, pomóż mi!
26 And responding, he said, “It is not good to take the bread of the children and cast it to the dogs.”
On jednak odpowiedział: Niedobrze jest brać chleb dzieci i rzucać szczeniętom.
27 But she said, “Yes, Lord, but the young dogs also eat from the crumbs that fall from the table of their masters.”
A ona powiedziała: Tak, Panie, ale i szczenięta jedzą okruchy, które spadają ze stołu ich panów.
28 Then Jesus, responding, said to her: “O woman, great is your faith. Let it be done for you just as you wish.” And her daughter was healed from that very hour.
Wtedy Jezus jej odpowiedział: O kobieto, wielka jest twoja wiara! Niech ci się stanie, jak chcesz. I od tej chwili jej córka była zdrowa.
29 And when Jesus had passed from there, he arrived beside the sea of Galilee. And ascending onto a mountain, he sat down there.
A Jezus odszedł stamtąd i przyszedł nad Morze Galilejskie. Wszedł na górę i tam usiadł.
30 And great multitudes came to him, having with them the mute, the blind, the lame, the disabled, and many others. And they cast them down at his feet, and he cured them,
I przyszły do niego wielkie tłumy, mając ze sobą chromych, ślepych, niemych, ułomnych oraz wielu innych. Położyli ich u nóg Jezusa, a on ich uzdrowił;
31 so much so that the crowds wondered, seeing the mute speaking, the lame walking, the blind seeing. And they magnified the God of Israel.
Tak że tłumy dziwiły się, widząc, że niemi mówią, ułomni są uzdrowieni, chromi chodzą, a ślepi widzą. I wielbili Boga Izraela.
32 And Jesus, calling together his disciples, said: “I have compassion on the crowds, because they have persevered with me now for three days, and they do not have anything to eat. And I am not willing to dismiss them, fasting, lest they faint along the way.”
Lecz Jezus przywołał swoich uczniów i powiedział: Żal mi tych ludzi, bo już trzy dni przy mnie trwają i nie mają co jeść. Nie chcę ich odprawić głodnych, aby przypadkiem nie zasłabli w drodze.
33 And the disciples said to him: “From where, then, in the desert, would we obtain enough bread to satisfy so a great multitude?”
Wtedy jego uczniowie powiedzieli mu: Skąd na tej pustyni weźmiemy tyle chleba, aby nakarmić takie mnóstwo ludzi?
34 And Jesus said to them, “How many loaves of bread do you have?” But they said, “Seven, and a few little fish.”
Zapytał ich Jezus: Ile macie chlebów? A oni odpowiedzieli: Siedem i kilka rybek.
35 And he instructed the crowds to recline upon the ground.
I nakazał ludziom usiąść na ziemi.
36 And taking the seven loaves and the fish, and giving thanks, he broke and gave to his disciples, and the disciples gave to the people.
Potem wziął te siedem chlebów i ryby, a podziękowawszy, łamał i dawał swoim uczniom, a uczniowie ludziom.
37 And they all ate and were satisfied. And, from what was left over of the fragments, they took up seven full baskets.
I jedli wszyscy do syta, a z pozostałych kawałków zebrali siedem pełnych koszy.
38 But those who ate were four thousand men, plus children and women.
Tych zaś, którzy jedli, było cztery tysiące mężczyzn, nie licząc kobiet i dzieci.
39 And having dismissed the crowd, he climbed into a boat. And he went into the coastal region of Magadan.
A gdy odprawił ludzi, wsiadł do łodzi i przybył w okolice Magdali.
