Luke 11
1 And it happened that, while he was in a certain place praying, when he ceased, one of his disciples said to him, “Lord, teach us to pray, as John also taught his disciples.”
Әнди шундақ болдики, у бир йәрдә дуа қиливататти; дуа аяқлашқанда, мухлислиридин бири униңдин: — И Рәб, Йәһя өз мухлислириға үгәткинидәк, сәнму бизгә дуа қилишни үгәтсәң, — деди.
2 And he said to them: “When you are praying, say: Father, may your name be kept holy. May your kingdom come.
У уларға мундақ деди: — Дуа қилғиниңларда, мундақ дәңлар: «И Ата, Сениң намиң муқәддәс дәп улуқланғай. Сениң падишалиғиң кәлгәй.
3 Give us this day our daily bread.
Һәр күнлүк ненимизни бизгә һәр күни бәргәйсән.
4 And forgive us our sins, since we also forgive all who are indebted to us. And lead us not into temptation.”
Бизгә қәриздар болған һәр кимни кәчүргинимиздәк, Сәнму гуналиримизни кәчүргәйсән. Бизни аздурулушларға учратқузмиғайсән».
5 And he said to them: “Which of you will have a friend and will go to him in the middle of the night, and will say to him: ‘Friend, lend me three loaves,
У сөзини [давам қилип] уларға мундақ деди: — Силәрниң ичиңлардин бириңларниң бир дости болуп, йерим кечидә униң қешиға берип: Әй достум, маңа үч нан өтнә бәргин;
6 because a friend of mine has arrived from a journey to me, and I do not have anything to set before him.’
чүнки маңа сәпәрдин бир достум кәлди вә униң алдиға қойғидәк бир нәрсәм қалмапту, десә,
7 And from within, he would answer by saying: ‘Do not disturb me. The door is closed now, and my children and I are in bed. I cannot get up and give it to you.’
у өйиниң ичидә туруп: «Мени аварә қилмиғин, ишик тақақлиқ, балилар орунда йенимда ятиду. Саңа елип беришкә қопалмаймән», дейиши мүмкин.
8 Yet if he will persevere in knocking, I tell you that, even though he would not get up and give it to him because he is a friend, yet due to his continued insistence, he will get up and give him whatever he needs.
Силәргә шуни ейтимәнки, гәрчә у униң дости болуш сүпити билән беришкә орнидин турмисиму, униң хиҗил болмай қайта-қайта ялвуруши билән у чоқум орнидин туруп, қанчә лазим болса униңға бериду.
9 And so I say to you: Ask, and it shall be given to you. Seek, and you shall find. Knock, and it shall be opened to you.
Шуниң үчүн мән силәргә ейтайки, тиләңлар, силәргә ата қилиниду; издәңлар, таписиләр. Ишикни чекиңлар, ечилиду.
10 For everyone who asks, receives. And whoever seeks, finds. And whoever knocks, it shall be opened to him.
Чүнки һәр бир тилигүчи тилигинигә еришиду; издигүчи издигинини тапиду; ишикни чәккүчиләргә ишик ечилиду.
11 So then, who among you, if he asks his father for bread, he would give him a stone? Or if he asks for a fish, he would give him a serpent, instead of a fish?
Араңларда ата болғучилар өз оғли нан тәләп қилса, униңға таш беридиғанлар барму?! Яки белиқ тәләп қилса, илан беридиғанлар барму?
12 Or if he will ask for an egg, he would offer to him a scorpion?
Тухум тәләп қилса, чаян беридиғанлар барму?
13 Therefore, if you, being evil, know how to give good things to your sons, how much more will your Father give, from heaven, a spirit of goodness to those who ask him?”
Әнди силәр рәзил туруп өз пәрзәнтлириңларға яхши илтипатларни беришни билгән йәрдә, әрштики Ата Өзидин тилигәнләргә Муқәддәс Роһни техиму ата қилмасму?
14 And he was casting out a demon, and the man was mute. But when he had cast out the demon, the mute man spoke, and so the crowds were amazed.
Әнди у бир кишидин «адәмни гача қилғучи» җинни һайдивәткәндә, шундақ болдики, җин униңдин чиққанда, гача зуванға кәлди. Халайиқ буниңға интайин һәйран болушти.
15 But some of them said, “It is by Beelzebub, the leader of demons, that he casts out demons.”
Бирақ улардин бәзилири: «У җинларни җинларниң әмри болған Бәәлзәбулға тайинип һайдиветиду» — деди.
16 And others, testing him, required a sign from heaven of him.
Вә башқа бәзиләр уни синаш мәхситидә униңдин бизгә асмандин бир мөҗизилик аламәт көрсәтсәң, дәп тәләп қилғили турди.
17 But when he perceived their thoughts, he said to them: “Every kingdom divided against itself will become desolate, and house will fall upon house.
Лекин у уларниң немә ойлаватқанлиғини билип уларға мундақ деди: — Өз ичидин бөлүнүп өз ара соқушқан һәр қандақ падишалиқ вәйран болиду; вә һәр қандақ аилә өз ичидин бөлүнүп өз ара соқушса заваллиққа йүз тутиду.
18 So then, if Satan is also divided against himself, how will his kingdom stand? For you say that it is by Beelzebub that I cast out demons.
Шуниңға охшаш, әгәр Шәйтан өз-өзигә қарши чиққан болса, ундақта, униң падишалиғи қандақму пут тирәп туралисун? Чүнки силәр мени, «Җинларни Бәәлзәбулға тайинип һайдайдикән» дәйсиләр.
19 But if I cast out demons by Beelzebub, by whom do your own sons cast them out? Therefore, they shall be your judges.
Әгәр мән җинларни Бәәлзибулға тайинип қоғлисам, силәрниң пәрзәнтлириңлар кимгә тайинип җинларни қоғлайду?! Шуңа улар силәр тоғрилиқ һөкүм чиқарсун!
20 Moreover, if it is by the finger of God that I cast out demons, then certainly the kingdom of God has overtaken you.
Лекин мән Худаниң бармиғи билән җинларни қоғлисам, ундақта Худаниң падишалиғи үстүңларға чүшүп намайән болған болиду.
21 When a strong armed man guards his entrance, the things that he possesses are at peace.
Толуқ қуралланған күчтүңгүр өз өйини қоғдап турғанда, униң мал-мүлки аман қалиду;
22 But if a stronger one, overwhelming him, has defeated him, he will take away all his weapons, in which he trusted, and he will distribute his spoils.
лекин униңдин күчтүңгүр бири униң үстигә һуҗум қилип уни йәңсә, униң таянған қураллирини тартивалиду вә мал-мүлүклирини олҗа қилип өзидикиләргә тәқсим қилип бериду.
23 Whoever is not with me, is against me. And whoever does not gather with me, scatters.
Мән тәрәптә турмиғанлар маңа қарши турғучидур. Мән тәрәпкә [адәмләрни] жиғмиғучилар болса тозутувәткүчидур.
24 When an unclean spirit has departed from a man, he walks through waterless places, seeking rest. And not finding any, he says: ‘I will return to my house, from which I departed.’
Напак роһ бирәвниң тенидин чиқириветилиши билән, у қурғақ җайларни чөргиләп жүрүп бирәр арамгаһни издәйду; бирақ тапалмиғандин кейин, «мән чиққан маканимға қайтай!» дәйду.
25 And when he has arrived, he finds it swept clean and decorated.
Шуниң билән қайтип келип, шу маканиниң пакиз тазиланғанлиғини вә рәтләнгәнлигини байқайду-дә,
26 Then he goes, and he takes in seven other spirits with him, more wicked than himself, and they enter and live there. And so, the end of that man is made worse than the beginning.”
берип өзидинму бәттәр йәттә роһни башлап келиду; улар кирип биллә туриду. Буниң билән һелиқи адәмниң кейинки һали бурунқидинму техиму яман болиду.
27 And it happened that, when he was saying these things, a certain woman from the crowd, lifting up her voice, said to him, “Blessed is the womb that bore you and the breasts that nursed you.”
Вә шундақ болдики, у бу гәпләрни қиливатқанда, көпчилик арисида бир аял авазини көтирип: — Сени көтәргән қосақ вә емиткән әмчәк бәхитликтур! — деди.
28 Then he said, “Yes, but moreover: blessed are those who hear the word of God and keep it.”
Бирақ у җававән: — Бәлки Худаниң сөзини аңлап, Униңға итаәт қилидиғанлар бәхитликтур! — деди.
29 Then, as the crowds were quickly gathering, he began to say: “This generation is a wicked generation: it seeks a sign. But no sign will be given to it, except the sign of the prophet Jonah.
Шу чағда, топ-тап адәмләр униң әтрапиға олашқанда, у мундақ сөзләшкә башлиди: — Бу дәвир дәрвәқә рәзил бир дәвирдур; у мөҗизилик бир аламәтниң көристилишни истәп жүриду. Бирақ буниңға «Юнус пәйғәмбәрдә көрүлгән мөҗизилик аламәт»тин башқа һеч қандақ иккинчи бир аламәт көрситилмәйду.
30 For just as Jonah was a sign to the Ninevites, so also will the Son of man be to this generation.
Чүнки Юнус пәйғәмбәрниң өзи Нинәвә шәһиридикиләргә аламәт-карамәт болғиниға охшаш, Инсаноғлиму бу дәвиргә йәнә шундақ болиду.
31 The queen of the South will rise up, at the judgment, with the men of this generation, and she will condemn them. For she came from the ends of the earth to hear the wisdom of Solomon. And behold, more than Solomon is here.
Қиямәт күни «Җәнуптин кәлгән аял падиша»му бу дәвирдикиләр билән тәң тирилип, уларниң гуналирини бекитиду. Чүнки у Сулайманниң дана сөзлирини аңлаш үчүн йәр йүзиниң четидин кәлгән; вә мана, Сулаймандинму улуқ бириси мошу йәрдә туриду.
32 The men of Nineveh will rise up, at the judgment, with this generation, and they will condemn it. For at the preaching of Jonah, they repented. And behold, more than Jonah is here.
Қиямәт күни Нинәвәлигиләр бу дәвирдикиләр билән тәң қопуп, бу дәвирдикиләрниң гуналирини бекитиду. Чүнки Нинәвәликләр Юнус пәйғәмбәр җакалиған хәвәрни аңлап товва қилған; вә мана, Юнус пәйғәмбәрдинму улуқ бириси мошу йәрдә туриду!
33 No one lights a candle and places it in hiding, nor under a bushel basket, but upon a lampstand, so that those who enter may see the light.
Һеч ким чирақни йеқип қоюп, уни йошурун җайда қоймас, яки үстигә севәтни көмтүрүп қоймас, бәлки чирақданниң үстигә қойиду; буниң билән өйгә киргәнләр йоруқлуқни көриду.
34 Your eye is the light of your body. If your eye is wholesome, your entire body will be filled with light. But if it is wicked, then even your body will be darkened.
Тәнниң чириғи көздур. Шуңа әгәр көзүң сап болса, пүтүн вуҗудуң йорутулиду. Лекин әгәр көзүң хунүк болса пүтүн вуҗудуң қараңғу болиду.
35 Therefore, take care, lest the light that is within you become darkness.
Шуниң үчүн һези болғинки, вуҗудуңдики «йоруқлуқ» қараңғулуқ болмисун!
36 So then, if your entire body becomes filled with light, not having any part in darkness, then it will be entirely light, and, like a shining lamp, it will illuminate you.”
Әнди әгәр барчә вуҗудуң йоруқ болса вә униң һеч йери қараңғу болмиса, вуҗудуң худди чирақ парлақ нури билән сени йорутқандәк тамамән айдиң болиду.
37 And as he was speaking, a certain Pharisee asked him to eat with him. And going inside, he sat down to eat.
Әйса сөз қиливатқанда, бир Пәрисий уни өйигә ғизаға тәклип қилди. Шуниң билән у өйгә кирип, дәстиханда олтарди.
38 But the Pharisee began to say, thinking within himself: “Why might it be that he has not washed before eating?”
Лекин һелиқи Пәрисий униң тамақтин илгири қол жуймиғинини көрүп, интайин һәйран болди.
39 And the Lord said to him: “You Pharisees today clean what is outside the cup and the plate, but what is inside of you is full of plunder and iniquity.
Лекин Рәб униңға: — Әнди силәр әй Пәрисийләр, чинә-қачиларниң тешинила жуюп пакизлиғиниңлар билән ичиңлар һәртүрлүк һерислик вә рәзилликкә толғандур.
40 Fools! Did not he who made what is outside, indeed also make what is inside?
Әй наданлар, тешини Яратқучи ичиниму яратқан әмәсму?!
41 Yet truly, give what is above as alms, and behold, all things are clean for you.
Әнди өз ич-ичиңлардин хәйрхаһлиқ қилиңлар вә мана, һәммә нәрсә силәргә пакиз болиду.
42 But woe to you, Pharisees! For you tithe mint and rue and every herb, but you ignore judgment and the charity of God. But these things you ought to have done, without omitting the others.
Һалиңларға вай, әй Пәрисийләр! Чүнки силәр һәтта ялпуз билән сузапниң вә һәр хил дора-дәрманларниң ондин бирини өшрә қилип Худаға атайсиләр-ю, бирақ адаләт вә Худаниң муһәббитини һеч етиварға алмай кетиверисиләр. Дәрвәқә, авал мошу ишларни орундишиңлар керәк, андин шу ишларниму ада қилмай қоймаслиғиңлар керәк.
43 Woe to you, Pharisees! For you love the first seats in the synagogues, and greetings in the marketplace.
Һалиңларға вай, әй пәрисийләр! Чүнки силәр синагогларда алдинқи орунларда олтиришқа, базарларда кишиләрниң силәргә болған [һөрмәтлик] саламлириға амрақсиләр.
44 Woe to you! For you are like graves that are not noticeable, so that men walk over them without realizing it.”
Силәргә вай! Чүнки силәр худди кишиләр кетиветип, үстигә дәссәп селипму сәзмәй өтүп кәткән гөрләргә охшайсиләр! — деди.
45 Then one of the experts in the law, in response, said to him, “Teacher, in saying these things, you bring an insult against us as well.”
Тәврат әһлилиридин бири униңға: — Устаз, буларни ейтқиниң бизгиму һақарәт болди! — деди.
46 So he said: “And woe to you experts in the law! For you weigh men down with burdens which they are not able to bear, but you yourselves do not touch the weight with even one of your fingers.
У униңға мундақ җавап бәрди: — Силәргиму вай, әй Тәврат әһлилири! Чүнки силәр көтирәлмигидәк еғир жүкләрни адәмләрниң зиммисигә артип қойсиләр-ю, амма өзүңлар бу жүкләрни көтиришкә бирму бармиғиңларни тәккүзмәйсиләр!
47 Woe to you, who build the tombs of the prophets, while it is your fathers who killed them!
Силәргә вай! Чүнки пәйғәмбәрләрниң қәбирлирини ясап келиватисиләр, лекин ата-бовилириңлар уларни өлтүрди.
48 Clearly, you are testifying that you consent to the actions of your fathers, because even though they killed them, you build their sepulchers.
Шуниң билән силәр ата-бовилириңлар қилғанлириға рази болғанлиғиңларға гувалиқ берисиләр. Чүнки улар пәйғәмбәрләрни өлтүрди вә силәр уларниң қәбирлирини ясайсиләр.
49 Because of this also, the wisdom of God said: I will send to them Prophets and Apostles, and some of these they will kill or persecute,
Бу сәвәптинму Худаниң даналиғи дәйдуки: «Мән уларға пәйғәмбәрләр вә расулларни әвәтимән вә булардин бәзилирини улар өлтүриду вә бәзилирини зиянкәшлик билән қоғливетиду».
50 so that the blood of all the Prophets, which has been shed since the foundation of the world, may be charged against this generation:
Шуниң билән дуния апиридә болғандин буянқи барлиқ пәйғәмбәрләрниң төкүлгән қан қәризлири, йәни Һабилниң төкүлгән қенидин тартип таки [ибадәтханидики] қурбангаһ билән муқәддәс җай арилиғида қәтл қилинған [каһин] Зәкәрияниң төкүлгән қениғичә барлиқ қан қәризләр үчүн мошу дәвирдикиләрдин һесап елиниду. Мән силәргә бәрһәқ шуни ейтип қояйки, буларниң һәммиси мошу дәвирдин елинидиған болиду!
51 from the blood of Abel, even to the blood of Zachariah, who perished between the altar and the sanctuary. So I say to you: it will be required of this generation!
52 Woe to you, experts in the law! For you have taken away the key of knowledge. You yourselves do not enter, and those who were entering, you would have prohibited.”
Һалиңларға вай, әй Тәврат әһлилири! Чүнки һекмәт ғәзнисиниң ачқучини елип туруп, өзүңлар униң ичигә кирмидиңлар вә кирәй дегәнләрниму киргүзмидиңлар.
53 Then, while he was saying these things to them, the Pharisees and the experts in the law began to insist strongly that he restrain his mouth about many things.
У шу йәрдин чиққандин кейин, Тәврат устазлири билән Пәрисийләр униң билән қаттиқ қаршилишип, униңға көп ишларни музакирилишишкә қистиди
54 And waiting to ambush him, they sought something from his mouth that they might seize upon, in order to accuse him.
вә униң үстидин шикайәт қилишқа сөзидин бирәр әйип тепивелишқа пайлап жүрәтти.
